Hætta á gjaldeyrisþurrð ef erlendu lánin berast ekki 4. mars 2010 06:00 gylfi magnússon Tafir á endurskoðun efnahagsáætlunar íslenskra stjórnvalda og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS) hafa valdið efnahagslegum búsifjum. Þetta segir Gylfi Magnússon, efnahags- og viðskiptaráðherra. Þetta er samhljóma mati hagfræðinga Alþýðusambandsins sem kynnt var í síðustu viku. Gylfi segir að verulegur kostnaður hafi hlotist af töfinni. Talsvert snúið sé að meta hann í krónum og aurum, en tvímælalaust hafi töfin seinkað hagvexti og ýmsum framkvæmdum. Vextir séu hærri, krónan veikari og atvinnuleysi meira fyrir vikið. Hagur ríkissjóðs sé almennt verri vegna þessa. Gylfi segir það áhyggjuefni að það fé sem ekki tekst að skapa, á meðan hagvöxtur og þjóðarframleiðsla eru niðri, sé tapað fé. Það fáist ekki aftur. Hann segir töf á Icesave, sem aftur hafi tafið endurskoðun áætlunarinnar, skaðlega. Hefði verið gengið frá málinu síðasta vor mætti gera ráð fyrir að gjaldeyrishöftin væru horfin eða verulega minni. Gylfi Zoëga, prófessor í hagfræði við Háskóla Íslands, segir efnahagsáætlunina fela í sér að þjóðin verði ekki fyrir sama skelli til skamms tíma og annars hefði orðið. Aðkoma AGS auki trúverðugleika efnahagsstefnunnar og lán frá Norðurlöndunum hafi, samkvæmt áætlun, átt að verja lífskjör og skapa aðstæður til að létta á gjaldeyrishöftum. „Ef þessi lán fást ekki og aðgangur ríkisins að erlendum lánsfjármörkuðum helst lokaður, og Norðurlöndin standa fast á því að vilja ekki lána íslenska ríkinu frekar, þá þarf að fara aftur að teikniborðinu og búa til aðra efnahagsáætlun.“ Gylfi segir að slík áætlun mundi líklega felast í enn frekari lækkun þjóðarútgjalda til að afla gjaldeyris. Þetta sé unnt að gera með lækkun gengis krónunnar, skattahækkunum eða niðurskurði ríkisútgjalda. Lífskjör myndu skerðast enn frekar. Markmið áætlunarinnar hafi verið að nýta stöðugleika í efnahagslífinu til að treysta fyrirtæki, atvinnurekstur og fjármálakerfi. „Slík uppbygging krefst pólitískrar sáttar, að unnið sé eftir trúverðugri áætlun og stjórnmálamenn og hagsmunaaðilar leggist á eitt við að styðja við uppbyggingu fyrirtækja og atvinnulífs í landinu.“ Gylfi Magnússon segir vissulega mikil ríkisútgjöld framundan, ekki síst vegna langtímalána. Hann telji þó að um leið og hnúturinn varðandi endurskoðun AGS leysist rakni úr vandanum. Ríkissjóður ætti þá að geta endurfjármagnað há lán sem verður að gera í lok árs 2011 og á árinu 2012. Samkvæmt minnisblaði Seðlabanka Íslands frá 18. desember námu skuldir þjóðarbúsins 5.150 milljörðum króna um áramótin, eða 320 prósentum af vergri landsframleiðslu. Þar eru meðtaldar skuldir einkafyrirtækja. Í minnisblaðinu var gert ráð fyrir að Icesave-skuldin (brúttó) yrði um 800 milljarðar króna um áramótin síðustu. Sé reiknað með 88 prósent heimtum eigna gamla Landsbankans verði sú tala 230 milljarðar um næstu áramót. Í dag er reiknað með yfir 90 prósent heimtum. Hrein erlend staða verði neikvæð um tæplega 1.450 milljarða króna í árslok 2010, sem nemur 91 prósenti af vergri landsframleiðslu. kolbeinn@frettabladid.is Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Erlent Auglýsa eftir „eiganda“ fjármuna Innlent Leyfislausar tjaldbúðir og sundsprettur eftir lokun Innlent Trump líklegur til að græða á úrskurði Hæstaréttar Erlent Dregur framboðið til baka Innlent Niðri fyrir vegna Útlaganna Innlent Samtök hernaðarandstæðinga fordæma „kúvendingu“ á afstöðu Íslands Innlent Kínverjar vara Bandaríkjamenn við að stíga á „rauðu strikin“ Innlent Útlagar spreyjaðir gylltir Innlent Dómstóll fyrirskipar handtöku landbúnaðarráðherra Selenskís Erlent Fleiri fréttir Dregur framboðið til baka Niðri fyrir vegna Útlaganna Bein útsending: Forsetaefnin skila inn framboðum sínum í Hörpu Kínverjar vara Bandaríkjamenn við að stíga á „rauðu strikin“ Samtök hernaðarandstæðinga fordæma „kúvendingu“ á afstöðu Íslands Leyfislausar tjaldbúðir og sundsprettur eftir lokun Framboðslistar opinberaðir eftir helgi Auglýsa eftir „eiganda“ fjármuna Glæsileg þjóðbúningamessa á Hvolsvelli Ögurstund og opnunarhóf hjá frambjóðendum Forsetaslagurinn, leit að eiganda fjármuna og rjómablíða Fjölbreytt verkefni hjá björgunarsveitum í dag Útlagar spreyjaðir gylltir Helga Þórisdóttir komin með lágmarksfjölda meðmæla Sinueldur í Reykjanesbæ Pétur Einarsson leikari látinn Kólnar á öllu landinu eftir óvenjugóðan fyrsta sumardag „Ákveðnar efasemdir um ákveðna þætti“ Fimm teravött af orku og 20 milljarðar í samgöngur Seltjarnarnesbær gengur frá sölu á Safnatröð Sigríði þykir ólíklegt að hún nái undirskriftum Umdeilt frumvarp, íslenskan og sumarveðrið Eiríkur og Bjarni takast á um nefnd um íslenska tungu Ræða mest málefni íslenskunnar á fundum enskumælandi ráðs Tíu sektaðir vegna notkunar nagladekkja „Breiðholt mesta fátæktargildra landsins“ Segir borgarstjóra óttalegan vettling Vilja taka upp auðlindagjald að hætti Norðmanna „Dapurlegt“ að andstæðingar bólusetninga hafi svo mikil áhrif Stefnir í sólríkan og hlýjan sumardag fyrsta víða um land Sjá meira
Tafir á endurskoðun efnahagsáætlunar íslenskra stjórnvalda og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS) hafa valdið efnahagslegum búsifjum. Þetta segir Gylfi Magnússon, efnahags- og viðskiptaráðherra. Þetta er samhljóma mati hagfræðinga Alþýðusambandsins sem kynnt var í síðustu viku. Gylfi segir að verulegur kostnaður hafi hlotist af töfinni. Talsvert snúið sé að meta hann í krónum og aurum, en tvímælalaust hafi töfin seinkað hagvexti og ýmsum framkvæmdum. Vextir séu hærri, krónan veikari og atvinnuleysi meira fyrir vikið. Hagur ríkissjóðs sé almennt verri vegna þessa. Gylfi segir það áhyggjuefni að það fé sem ekki tekst að skapa, á meðan hagvöxtur og þjóðarframleiðsla eru niðri, sé tapað fé. Það fáist ekki aftur. Hann segir töf á Icesave, sem aftur hafi tafið endurskoðun áætlunarinnar, skaðlega. Hefði verið gengið frá málinu síðasta vor mætti gera ráð fyrir að gjaldeyrishöftin væru horfin eða verulega minni. Gylfi Zoëga, prófessor í hagfræði við Háskóla Íslands, segir efnahagsáætlunina fela í sér að þjóðin verði ekki fyrir sama skelli til skamms tíma og annars hefði orðið. Aðkoma AGS auki trúverðugleika efnahagsstefnunnar og lán frá Norðurlöndunum hafi, samkvæmt áætlun, átt að verja lífskjör og skapa aðstæður til að létta á gjaldeyrishöftum. „Ef þessi lán fást ekki og aðgangur ríkisins að erlendum lánsfjármörkuðum helst lokaður, og Norðurlöndin standa fast á því að vilja ekki lána íslenska ríkinu frekar, þá þarf að fara aftur að teikniborðinu og búa til aðra efnahagsáætlun.“ Gylfi segir að slík áætlun mundi líklega felast í enn frekari lækkun þjóðarútgjalda til að afla gjaldeyris. Þetta sé unnt að gera með lækkun gengis krónunnar, skattahækkunum eða niðurskurði ríkisútgjalda. Lífskjör myndu skerðast enn frekar. Markmið áætlunarinnar hafi verið að nýta stöðugleika í efnahagslífinu til að treysta fyrirtæki, atvinnurekstur og fjármálakerfi. „Slík uppbygging krefst pólitískrar sáttar, að unnið sé eftir trúverðugri áætlun og stjórnmálamenn og hagsmunaaðilar leggist á eitt við að styðja við uppbyggingu fyrirtækja og atvinnulífs í landinu.“ Gylfi Magnússon segir vissulega mikil ríkisútgjöld framundan, ekki síst vegna langtímalána. Hann telji þó að um leið og hnúturinn varðandi endurskoðun AGS leysist rakni úr vandanum. Ríkissjóður ætti þá að geta endurfjármagnað há lán sem verður að gera í lok árs 2011 og á árinu 2012. Samkvæmt minnisblaði Seðlabanka Íslands frá 18. desember námu skuldir þjóðarbúsins 5.150 milljörðum króna um áramótin, eða 320 prósentum af vergri landsframleiðslu. Þar eru meðtaldar skuldir einkafyrirtækja. Í minnisblaðinu var gert ráð fyrir að Icesave-skuldin (brúttó) yrði um 800 milljarðar króna um áramótin síðustu. Sé reiknað með 88 prósent heimtum eigna gamla Landsbankans verði sú tala 230 milljarðar um næstu áramót. Í dag er reiknað með yfir 90 prósent heimtum. Hrein erlend staða verði neikvæð um tæplega 1.450 milljarða króna í árslok 2010, sem nemur 91 prósenti af vergri landsframleiðslu. kolbeinn@frettabladid.is
Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Erlent Auglýsa eftir „eiganda“ fjármuna Innlent Leyfislausar tjaldbúðir og sundsprettur eftir lokun Innlent Trump líklegur til að græða á úrskurði Hæstaréttar Erlent Dregur framboðið til baka Innlent Niðri fyrir vegna Útlaganna Innlent Samtök hernaðarandstæðinga fordæma „kúvendingu“ á afstöðu Íslands Innlent Kínverjar vara Bandaríkjamenn við að stíga á „rauðu strikin“ Innlent Útlagar spreyjaðir gylltir Innlent Dómstóll fyrirskipar handtöku landbúnaðarráðherra Selenskís Erlent Fleiri fréttir Dregur framboðið til baka Niðri fyrir vegna Útlaganna Bein útsending: Forsetaefnin skila inn framboðum sínum í Hörpu Kínverjar vara Bandaríkjamenn við að stíga á „rauðu strikin“ Samtök hernaðarandstæðinga fordæma „kúvendingu“ á afstöðu Íslands Leyfislausar tjaldbúðir og sundsprettur eftir lokun Framboðslistar opinberaðir eftir helgi Auglýsa eftir „eiganda“ fjármuna Glæsileg þjóðbúningamessa á Hvolsvelli Ögurstund og opnunarhóf hjá frambjóðendum Forsetaslagurinn, leit að eiganda fjármuna og rjómablíða Fjölbreytt verkefni hjá björgunarsveitum í dag Útlagar spreyjaðir gylltir Helga Þórisdóttir komin með lágmarksfjölda meðmæla Sinueldur í Reykjanesbæ Pétur Einarsson leikari látinn Kólnar á öllu landinu eftir óvenjugóðan fyrsta sumardag „Ákveðnar efasemdir um ákveðna þætti“ Fimm teravött af orku og 20 milljarðar í samgöngur Seltjarnarnesbær gengur frá sölu á Safnatröð Sigríði þykir ólíklegt að hún nái undirskriftum Umdeilt frumvarp, íslenskan og sumarveðrið Eiríkur og Bjarni takast á um nefnd um íslenska tungu Ræða mest málefni íslenskunnar á fundum enskumælandi ráðs Tíu sektaðir vegna notkunar nagladekkja „Breiðholt mesta fátæktargildra landsins“ Segir borgarstjóra óttalegan vettling Vilja taka upp auðlindagjald að hætti Norðmanna „Dapurlegt“ að andstæðingar bólusetninga hafi svo mikil áhrif Stefnir í sólríkan og hlýjan sumardag fyrsta víða um land Sjá meira