Að hefja sig upp yfir vanvirðingu

Björt framtíð er einn þeirra nýju flokka sem bjóða fram í vor. Fréttablaðið hitti Heiðu Kristínu Helgadóttur, stjórnarformann flokksins, og fór yfir helstu málin, sem snúast helst um að breyta stjórnmálamenningunni og auka virðingu.

Björt framtíð var stofnuð árið 2012. Með nokkurri einföldun má segja að flokkurinn hvíli á tveimur stoðum; annas vegar þeim Guðmundi Steingrímssyni og Róberti Marshall, sem sitja nú á þingi utan flokka, og hins vegar Besta flokknum sem vann stórsigur í borgarstjórnarkosningunum fyrir þremur árum. Heiða Kristín Helgadóttir kemur þaðan og er stjórnarformaður flokksins. Guðmundur Steingrímsson er hins vegar formaður flokksins.

Flokkurinn fór nokkuð rólega af stað, fylgið mældist ekki hátt til að byrja með. Flokkurinn kynnti frambjóðendur sína hægt og rólega eftir því sem nær dró hátíðum og eftir áramót tók fylgi flokksins stökk upp á við. Það hefur síðan dalað á ný, en var þó, í könnun Fréttablaðsins í mars, 9,1 prósent. Það hlýtur að teljast nokkuð gott fyrir nýjan flokk.

Heiða Kristín skipar annað sæti listans í Reykjavík norður, auk stjórnarformennskunnar. Björt framtíð hefur gefið út kosningaáherslur sínar, en leiðarstefið í þeirra málflutningi má segja að séu breytt vinnubrögð í stjórnmálum.

Þarf að hafa góðan grunn

Heiða Kristín segir marga tala um breytingar og svo virðist sem kjósendur vilji yfirvegaðri og sanngjarnari stjórnmál. Þegar á hólminn sé komið virðist átök hins vegar ná meira í gegn. Það sjáist í umfjöllun fjölmiðla.

„Það sem skiptir mestu máli er að við hefjum okkur upp fyrir það að leyfa okkur þessa ofboðslegu vanvirðingu sem er í gangi. Ég hef brennandi áhuga á stjórnmálum en fer ekki út í þau af því að ég held að mögulegt sé að við verðum sammála um alla hluti. Þannig verður það ekki. En við verðum að geta rætt saman.

Ég hef til dæmis ákveðnar hugmyndir um hvernig ég vil að ríkisvaldið komi fram við mig og hvar það sé staðsett í mínu lífi. Ég vil ekki hafa það út um allt að segja mér hvernig ég á til dæmis að ala upp börnin mín, en ég vil hafa það sterkt og stöðugt og að það styðji við þá hluti sem geta komið okkur áfram. Aðrir hafa aðrar hugmyndir sem ég hef áhuga á að heyra og takast á um af virðingu."

Auka þurfi stuðning við skapandi greinar og stuðla að aukinni fjölbreytnin í atvinnulífinu. Stjórnvöld og stjórnmálaflokkar eigi að vera í framtíðarsýninni, en hafi tilhneygingu til að vera að agnúast út í smáatriðin.

Það er sífellt verið að ræða tæknilega flókin atriði sem eru afleiðing þess að grunnurinn er ekki nógu góður og stöðugur. Ég hef í grunninn ekki áhuga á pólitík af því að ég hafi svo mikinn áhuga á verðtryggingunni. Ég hef miklu meiri áhuga á því að gera hvað ég get til að búa til samfélag þar sem ömurlegir hlutir eins og verðtrygging eru óþarfir.

Raunveruleikinn er flókinn

En líta kjósendur ekki líka til þess sem kemur þeim best þegar kemur að afborgunum, skuldum og efnahagslegri stöðu, til dæmis?

„Jú. Það eru kannski 5 prósent af þjóðinni sem hafa ofboðslegan áhuga á stjórnmálum. Hin 95 prósentin eru bara í því að sinna sínu og á fjögurra ára fresti verða þau vör við þetta fyrirbæri og þurfa að gera upp hug sinn. Það er mjög eðlilegt að gera það út frá því hvort maður stendur betur nú eða fyrir fjórum árum.

Þú horfir á launin þín, útgjöldin, lánið sem þú borgar af og þetta er allt glatað. Svo er einhver þarna úti sem segir: Ef þú kýst mig þá leysi ég þetta allt og það verður aldrei aftur leiðinlegt. En, það er ekki alveg þannig. Raunveruleikinn er aðeins flóknari en það.

Þessi nálgun þarf að breytast. Við þurfum að fara að ræða stjórnmál á miklu heimspekilegri, víðari og opnari grunni. Hver er langtímasýn stjórnmálamanna næstu tíu árin? Tuttugu? Ekki vera alltaf að redda einhverjum tæknilegum atriðum sem gerðust í kjölfar þess að einhver klúðraði einhverju fyrir átta árum."

Viljum ekki 100%

En hvernig treysti ég því sem kjósandi að þið breytið kúltúrnum ef ég kýs ykkur?

„Þetta snýst um meðvitaða ákvörðun. Það koma upp mál sem maður getur snúið og hlaupið með í fjölmiðla með upphrópunum, eða valið að gera það ekki. Ætlarðu að gera meira gagn, eða búa til meiri rugling?

Við viljum reyna að gera meira gagn, en við lítum ekki framhjá því að stjórnmál eru samkeppnisvettvangur. Ég stend í þessu vegna þess að ég tel að ég hafi eitthvað fram að færa. Það þýðir samt ekki að ég vilji að Björt framtíð fái 100 prósent atkvæða.

Ég vil að okkar rödd fái að heyrast vegna þess að mér finnst hún mikilvæg í samblandi við hinar raddirnar, sem allar eiga fullan rétt á sér. Ef þú ferð í stjórnmál með því hugarfari, held ég að þú sért miklu móttækilegri fyrir málamiðlunum, en íslenskir stjórnmálamenn hafa nú ekki fengið mikla athygli fyrir slíkt, hvað þá verið hampað.

Þú þarft að vera móttækilegri fyrir því að þín hugmynd, eða það sem þú ákvaðst á landsfundinum þínum, er ekki endilega það eina rétta. Þú getur ekki haldið ótrauð áfram að vinna að einhverju sem þú lofaðir, ef allt bendir til að það hafi slæmar afleiðingar. Ég sá að Jón Ormur var að skrifa um stjórnmál á þessum nótum í vikunni. Um mikilvægi þess að grundvallarsýnin sé góð, frekar en að festast í loforðalistum. Ég er hjartanlega sammála honum."

Heilbrigð skynsemi

Sumir hafa sagt að ykkar hugmyndir séu full loftkenndar, það vanti markvissar tillögur. Hvað segirðu við því?

„Ég er ósammála. Við höfum einbeitt okkur að því að leggja fram yfirvegaða og heilbrigða sýn á það hvernig við viljum að þjóðfélagið sé. Við tölum um að minnka sóun. Eins og á venjulegu heimili eiga tekjur að duga fyrir þeirri þjónustu sem við veitum. Ef það er til afgangur þá, er ég til í að lækka skatta. Ég er alveg móttækileg fyrir því að endurskoða allskonar gjöld og skatta og einfalda. Það er til dæmis töluvert flókið að stofna lítið fyrirtæki á Íslandi. Það er mjög mikill óþarfi og sóun á hæfileikum og tækifærum.

Hluti af þeirri breytingu sem við tölum fyrir er að það er mjög mikilvægt að sú hugsun ríki ekki í stjórnmálum að þú sért betur settur ef þú hefur sest niður með hópi af fólki og ákveðið frá a-ö hvað er að fara að gerast. Því svo gerast alls konar hlutir sem þú hefur enga stjórn á og raunveruleikinn blasir við sem þú þarft að díla við. Þetta er mikilvæg breyting og ekki loftkennd.

Þetta höfum við gert í Besta flokknum. Mér finnst við hafa, leyst verkefnin í stórum dráttum mjög vel. Það er mikill stöðugleiki í Reykjavík og traust á borgarstjórn stendur núna í 26% auðvitað viljum við hafa það meira, en þeta er þó mun meira traust en Alþingi nýtur. Þetta er að færast í rétta átt, meðal annars vegna þess að það er ekki endalaus fréttafluttningur af borgarmálum að þar allt logar í átökum."

Viðræðum haldið áfram

Heiðu finnst hugmyndir um þann millileik að kjósa um áframhaldandi aðildarviðræður ala á rugling,i sem sé óþarfur.

„Hvað á þessi millileikur að leiða í ljós? Við erum í miðjum viðræðum sem miðar mjög vel og viljum fá besta mögulega samning og leggja hann í þjóðaratkvæðagreiðslu. Þjóðin annað hvort hafnar honum eða tekur fagnandi.

Þeim sem líður illa í öðrum flokkum, af því að þeir hafa ákveðið að setja algjörlega lok á þetta eða leika þennan millileik, er guðvelkomið að kjósa Bjarta framtíð. Þetta er mjög einfalt hjá okkur. Við viljum ljúka aðildarviðræðum og ná sem bestum samningi og höfum mikla trú á því að það sé hægt.

Þetta er spurning um langtímahugsun. Hvar viljum við staðsetja okkur? Ég heyrði stjórnmálamann lýsa því um daginn að við ættum að vera eins og skilnaðarbarn sem spilar á mömmu sína og pabba til að ná öllu sínu fram. Það er ekki okkar framtíðarsýn, við viljum aðeins fullorðnast og taka ábyrga afstöðu og raða okkur með þjóðum sem eru líkar okkur, hafa sömu menningarlega arfleifð og eru lýðræðisríki sem vinna saman að því að ná málamiðlunum í öllu sem skiptir okkur máli?"

Gildi málamiðlana

Þér verður tíðrætt um málamiðlanir, nokkuð sem flokkar flíka alls ekki fyrir kosninga. Er það dæmi um nýju vinnubrögðin ykkar?

„Þetta er bara verkefnið sem liggur fyrir og þannig er þetta gert út um allt í samfélaginu, í sveitarstjórnum, innan fyrirtækja, félagasamtaka og í fjölskyldum. Mörg mál eru kláruð í sátt. Líka á þingi. Þetta er bara ekki mikið í sviðsljósinu.

Auðvitað koma saman á Alþingi 63 einstaklingar frá ólíkum flokkum og þeir munu ekki allir ná fram vilja sínum. Það er aldrei að fara að gerast.

Það er betra að ganga inn í verkefnið með það fyrir augum að þú sért með ákveðnar hugmyndir, en á þingi séu líka 62 aðrir sem einnig hafi ágætis hugmyndir. Einhversstaðar á milli munum við finna einhverja leið.

En það verða aldrei allir sáttir. Það er ekki það sem sátt í pólitík gengur út á. Þetta snýst um virðingu fyrir skoðunum annarra, geta tekist á um þær og sætt sig við að það er ekki endilega allt stórkostlegt sem maður segir."