Biskup Íslands. Hvað merkir að vera biskup Íslands? Guðríður Kristinsdóttir skrifar 8. apríl 2024 11:01 Samkvæmt skilgreiningu: Er æðsti embættismaður þjóðkirkjunnar. Hefur tilsjón með kristnihaldi, kenningu kirkjunnar og starfi hennar í landinu. Skiptir máli fyrir hinn almenna Íslending hver velst til þessa starfs eða skiptir það aðeins máli fyrir starfandi presta og djákna? Við fyrstu sýn kann mörgum að finnast að það skipti ekki máli fyrir hið venjulega fólk hver gegnir þessu æðsta embætti þjóðkirkjunnar. Svo ekki sé talað um þá sem tilheyra öðrum trúfélögum, eru utan trúfélaga eða jafnvel skilgreina sig sem trúlausa. Kristin trú er í mjög miklum meiri hluta sú trú sem landsmenn aðhyllast og ekki að ástæðulausu. Hún er boðberi friðar og kærleika. Talað er um að fara frá hinu smáa til hins stærra. Í því samhengi skiptir miklu hver gegnir embætti biskups Íslands. Biskup sem hefur þann eiginleika að skapa umgjörð þar sem kærleiki og friður eru ríkjandi meðal þjónandi stétta kirkjunnar þ.e. presta og djákna er biskup sem mun hafa víðtæk áhrif á samfélagið allt. Þeir kostir sem biskup þarf að hafa eru margir og mikilvægir. Jafnvel eru einhverjir kostir sem virðast ekki skipta miklu við fyrstu sýn en reynast síðan vega þungt. Biskup þarf að vera sterkur leiðtogi. Sterkur liðtogi getur lægt öldur sem upp kunna að koma og leitt andstæðar fylkingar til sátta. Að vera góður sáttamiðlari byggir á færni í að hlusta á ólík sjónarmið og öll sjónarmið. Vega og meta hvað er skynsamlegt að leggja fram sem lausn. Lausnin þarf að taka mið af öllu sem fram kemur til að hægt sé að mynda sátt. Góður leiðtogi hefur þau áhrif að fólk vill og langar að taka þátt í þeim verkefnum sem hann leggur til. Eins að ganga á undan með góðu fordæmi en ekki ætla öðrum eingöngu að vinna verkin. Hefur hæfileika til að sjá styrkleika annarra og leiða saman einstaklinga eða hópa til góðra verka. Samvinna er lykilatriði. Biskup þarf ekki aðeins að vera góður leiðtogi heldur ekki síður góður stjórnandi. Geta séð hvað er brýnt að gera og hvernig árangur náist. Góður stjórnandi hefur þau áhrif að öllum finnst þeir jafn mikilvægir í sínum störfum. Enginn yfir annan hafinn. Biskup þarf að vera frambærilegur á alþjóðavettvangi. Geta af sér góðan þokka og vera vel máli farinn. Þar standa Norðurlöndin okkur næst. Að þekkja til systurkirkna Íslands þar er mikilvægt að ekki sé talað um að hafa þjónað í þeim og þekkja þar af leiðandi til starfsins sem er þar. Biskup þarf að geta svarað fyrir ólíkustu málefni. Sum kunna að vera erfið og þá skiptir höfuðmáli að eiga auðvelt með að koma fyrir sig orði og geta svarað á einlægan og heiðarlegan hátt sama um hvað er fjallað. Trúverðugleiki skiptir þar öllu. Biskup Íslands er opinber persona og því mun óhjákvæmilega alltaf vera í sviðsljósinu að einhverju leyti. Því skiptir höfuðmáli að finnast það ekki óþægilegt heldur geta stigið fram á hispurslausan og heiðarlegan hátt þegar svo ber undir. Fagmennska þarf að vera í fyrirrúmi í öllum störfum biskups Íslands. Fágun þarf að fylgja fagmennsku. Nálgast verkefnin af yfirvegun og þekkingu á viðfangsefninu. Hinn almenni Íslendingur er fljótur að gera sér grein fyrir hvort svo sé og mótar sér skoðun. Því skiptir miklu langt út fyrir raðir þjóðkirkjufólks hver verður næsti biskup Íslands. Áhrif kristni á allt líf I landinu eru mikil og mun meiri en ætla má í fyrstu. Kristin gildi eru samofin allri okkar menningu aftur í aldir. Margir siðir og venjur eiga rót sína í kristinni trú. Þessa siði viljum við gjarnan halda í. Um þá ríkir sátt. Í því samhengi skiptir máli að kirkjan gangi á undan með góðu fordæmi. Innan hennar ríki sátt og hún sé tilbúin að taka þátt í breytingum. Samfélagið er í sífelldri mótun. Þar getur kirkjan haft mikil áhrif. Hún þarf að vera tilbúin í beytingar. Varðveita það sem gott er og hefur reynst vel en jafnframt stíga óhikað skref til framþróunar. Tileinka sér að skilja hismið frá kjarnanum. Á þann hátt er hún í framlínu með að skapa það samfélag sem okkur mun öllum líða vel í. Því skiptir okkur öll, hverjar svo sem trúarskoðanir okkar eru ef einhverjar, hver verður næsti biskup Íslands. Ég er alin upp á prestssetri á landsbyggðinni á seinni hluta síðustu aldar. Hef því fylgst með í þó nokkra áratugi bæði starfi presta og biskupa. Ólst upp við að biskupar komu á prestssetrið að vísitera. Mikil hátíð var þá daga í sveitinni. Ómæld virðing var borin fyrir biskupi hvers tíma enda fátt annað í boði. Tíðarandinn réði því. Í dag er öldin önnur. Virðing sem áður var borin fyrir embættinu sem slíku ræðst í dag af þeim einstaklingi sem gegnir því. Gagnrýni þykir sjálfsögð. Biskup Íslands í nútímanum þarf að geta tekist á við umræðu sem oft á tíðum er óvægin. Geta svarað ef svo ber undir á einlægan, yfirvegaðan og málefnalegan hátt. Á þann hátt skapar viðkomandi einstaklingur sér virðingu. Ef litið er til fyrrgreindra kosta sem ég tel að gott sé og ekki bara gott heldur nauðsynlegt að biskup Íslands búi yfir þá er enginn vafi að þar er sr. Guðrún Karls Helgudóttir fremst meðal jafningja. Ég hef átt því láni að fagna undanfarin ár að starfa með henni og undir hennar stjórn. Þekki því af eigin raun þá kosti sem hana prýða og myndu gera hana að fyrirmyndarbiskupi. Það er enginn vafi í mínum hug að mesta gæfa þjóðkirkjunar til næstu ára væri að sr. Guðrún Karls Helgudóttir yrði biskup hennar. Höfundur er ritari Grafarvogskirkju. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Biskupskjör 2024 Þjóðkirkjan Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson Skoðun Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir Skoðun Góð manneskja í djobbið Halldór Guðmundsson Skoðun Þessu skal troðið ofan í kokið á okkur sama hvað Guðrún Sigurjónsdóttir Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon Skoðun Aumingja Evrópa: Líkleg átakasvæði að Úkraínustríðinu loknu? Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Hvað er ofurhagnaður? Gústaf Steingrímsson Skoðun Afmennska að bjarga ekki dýrum í neyð! Anna Berg Samúelsdóttir Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir Skoðun Afkomuviðvörun Jón Ingi Hákonarson Skoðun Skoðun Skoðun Má spyrja homma að öllu? Sólborg Guðbrandsdóttir skrifar Skoðun Enn og aftur sumarlokun hjá SÁÁ Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Fjárveitingar til vegamála standast engan samanburð Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Aumingja Evrópa: Líkleg átakasvæði að Úkraínustríðinu loknu? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Biskupsval Sigfinnur Þorleifsson,Vigfús Bjarni Albertsson skrifar Skoðun Afmennska að bjarga ekki dýrum í neyð! Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Skoðun Þessu skal troðið ofan í kokið á okkur sama hvað Guðrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er ofurhagnaður? Gústaf Steingrímsson skrifar Skoðun Góð manneskja í djobbið Halldór Guðmundsson skrifar Skoðun Afkomuviðvörun Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Hver er þinn innri áttaviti? Signý Gyða Pétursdóttir skrifar Skoðun Eins og sandur úr greip Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson skrifar Skoðun Hvernig forseta vilt þú? Valdís Arnarsdóttir skrifar Skoðun Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Vopn, sprengjur og annað eins Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Hvar er eldhúsglugginn? Elsa Ævarsdóttir skrifar Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir skrifar Skoðun Tímaskekkja á 21. öldinni Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Hver er pælingin? Ásgeir Brynjar Torfason skrifar Skoðun Í átt að velsæld á nokkrum mínútum Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Er fyrirmyndarríkið Ísland í ruslflokki í sorpmálum? Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Takk fyrir vettlingana! Hópur foreldra leikskólabarna í Reykjavík skrifar Skoðun Hvað varð um samveruna? Hildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Listir og velferð Kristín Valsdóttir skrifar Skoðun Er forsetaframbjóðendum umhugað um dýravernd? Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Þegar þú vilt miklu meira bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Að hafa áhrif á nærumhverfi sitt Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Sjá meira
Samkvæmt skilgreiningu: Er æðsti embættismaður þjóðkirkjunnar. Hefur tilsjón með kristnihaldi, kenningu kirkjunnar og starfi hennar í landinu. Skiptir máli fyrir hinn almenna Íslending hver velst til þessa starfs eða skiptir það aðeins máli fyrir starfandi presta og djákna? Við fyrstu sýn kann mörgum að finnast að það skipti ekki máli fyrir hið venjulega fólk hver gegnir þessu æðsta embætti þjóðkirkjunnar. Svo ekki sé talað um þá sem tilheyra öðrum trúfélögum, eru utan trúfélaga eða jafnvel skilgreina sig sem trúlausa. Kristin trú er í mjög miklum meiri hluta sú trú sem landsmenn aðhyllast og ekki að ástæðulausu. Hún er boðberi friðar og kærleika. Talað er um að fara frá hinu smáa til hins stærra. Í því samhengi skiptir miklu hver gegnir embætti biskups Íslands. Biskup sem hefur þann eiginleika að skapa umgjörð þar sem kærleiki og friður eru ríkjandi meðal þjónandi stétta kirkjunnar þ.e. presta og djákna er biskup sem mun hafa víðtæk áhrif á samfélagið allt. Þeir kostir sem biskup þarf að hafa eru margir og mikilvægir. Jafnvel eru einhverjir kostir sem virðast ekki skipta miklu við fyrstu sýn en reynast síðan vega þungt. Biskup þarf að vera sterkur leiðtogi. Sterkur liðtogi getur lægt öldur sem upp kunna að koma og leitt andstæðar fylkingar til sátta. Að vera góður sáttamiðlari byggir á færni í að hlusta á ólík sjónarmið og öll sjónarmið. Vega og meta hvað er skynsamlegt að leggja fram sem lausn. Lausnin þarf að taka mið af öllu sem fram kemur til að hægt sé að mynda sátt. Góður leiðtogi hefur þau áhrif að fólk vill og langar að taka þátt í þeim verkefnum sem hann leggur til. Eins að ganga á undan með góðu fordæmi en ekki ætla öðrum eingöngu að vinna verkin. Hefur hæfileika til að sjá styrkleika annarra og leiða saman einstaklinga eða hópa til góðra verka. Samvinna er lykilatriði. Biskup þarf ekki aðeins að vera góður leiðtogi heldur ekki síður góður stjórnandi. Geta séð hvað er brýnt að gera og hvernig árangur náist. Góður stjórnandi hefur þau áhrif að öllum finnst þeir jafn mikilvægir í sínum störfum. Enginn yfir annan hafinn. Biskup þarf að vera frambærilegur á alþjóðavettvangi. Geta af sér góðan þokka og vera vel máli farinn. Þar standa Norðurlöndin okkur næst. Að þekkja til systurkirkna Íslands þar er mikilvægt að ekki sé talað um að hafa þjónað í þeim og þekkja þar af leiðandi til starfsins sem er þar. Biskup þarf að geta svarað fyrir ólíkustu málefni. Sum kunna að vera erfið og þá skiptir höfuðmáli að eiga auðvelt með að koma fyrir sig orði og geta svarað á einlægan og heiðarlegan hátt sama um hvað er fjallað. Trúverðugleiki skiptir þar öllu. Biskup Íslands er opinber persona og því mun óhjákvæmilega alltaf vera í sviðsljósinu að einhverju leyti. Því skiptir höfuðmáli að finnast það ekki óþægilegt heldur geta stigið fram á hispurslausan og heiðarlegan hátt þegar svo ber undir. Fagmennska þarf að vera í fyrirrúmi í öllum störfum biskups Íslands. Fágun þarf að fylgja fagmennsku. Nálgast verkefnin af yfirvegun og þekkingu á viðfangsefninu. Hinn almenni Íslendingur er fljótur að gera sér grein fyrir hvort svo sé og mótar sér skoðun. Því skiptir miklu langt út fyrir raðir þjóðkirkjufólks hver verður næsti biskup Íslands. Áhrif kristni á allt líf I landinu eru mikil og mun meiri en ætla má í fyrstu. Kristin gildi eru samofin allri okkar menningu aftur í aldir. Margir siðir og venjur eiga rót sína í kristinni trú. Þessa siði viljum við gjarnan halda í. Um þá ríkir sátt. Í því samhengi skiptir máli að kirkjan gangi á undan með góðu fordæmi. Innan hennar ríki sátt og hún sé tilbúin að taka þátt í breytingum. Samfélagið er í sífelldri mótun. Þar getur kirkjan haft mikil áhrif. Hún þarf að vera tilbúin í beytingar. Varðveita það sem gott er og hefur reynst vel en jafnframt stíga óhikað skref til framþróunar. Tileinka sér að skilja hismið frá kjarnanum. Á þann hátt er hún í framlínu með að skapa það samfélag sem okkur mun öllum líða vel í. Því skiptir okkur öll, hverjar svo sem trúarskoðanir okkar eru ef einhverjar, hver verður næsti biskup Íslands. Ég er alin upp á prestssetri á landsbyggðinni á seinni hluta síðustu aldar. Hef því fylgst með í þó nokkra áratugi bæði starfi presta og biskupa. Ólst upp við að biskupar komu á prestssetrið að vísitera. Mikil hátíð var þá daga í sveitinni. Ómæld virðing var borin fyrir biskupi hvers tíma enda fátt annað í boði. Tíðarandinn réði því. Í dag er öldin önnur. Virðing sem áður var borin fyrir embættinu sem slíku ræðst í dag af þeim einstaklingi sem gegnir því. Gagnrýni þykir sjálfsögð. Biskup Íslands í nútímanum þarf að geta tekist á við umræðu sem oft á tíðum er óvægin. Geta svarað ef svo ber undir á einlægan, yfirvegaðan og málefnalegan hátt. Á þann hátt skapar viðkomandi einstaklingur sér virðingu. Ef litið er til fyrrgreindra kosta sem ég tel að gott sé og ekki bara gott heldur nauðsynlegt að biskup Íslands búi yfir þá er enginn vafi að þar er sr. Guðrún Karls Helgudóttir fremst meðal jafningja. Ég hef átt því láni að fagna undanfarin ár að starfa með henni og undir hennar stjórn. Þekki því af eigin raun þá kosti sem hana prýða og myndu gera hana að fyrirmyndarbiskupi. Það er enginn vafi í mínum hug að mesta gæfa þjóðkirkjunar til næstu ára væri að sr. Guðrún Karls Helgudóttir yrði biskup hennar. Höfundur er ritari Grafarvogskirkju.