Stefnumótun og leikni í ferðaþjónustu Guðmundur Björnsson skrifar 7. september 2023 13:01 Uppgangur Íslands sem hágæða ferðamannastaðar á heimsvísu er ekki eingöngu vegna stórkostlegs landslags og ríkrar arfleifðarheldur byggir einnig á markvissri stefnumótun, skilningi á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem og þróun einstakra ferðaþjónustuvalkosta og þjónustu. Til að dafna í sífellt samkeppnishæfari ferðaþjónustu er dýpri skilningur á þessum þáttum ekki bara mikilvægur heldur nauðsynlegur. Þar spila menntaðir ferðamálafræðingar meginhlutverk. Stefnumótun er ekki bara tískuorð Stefnumótun felur í sér að horft sé til heildarmyndinarinnar. Fyrir Ísland þýðir þetta að sjá fyrir flæði ferðamanna á háannatíma og utan háannatíma, greina möguleg vaxtarsvæði og búa ferðamannastaði og þjónustuaðila undir áskoranir. Þessi fyrirhyggja tryggir sjálfbæra jafna dreifingu gesta yfir árið, dregur úr álagi á vinsæla áfangastaði og kynnir minna þekktar náttúru- og menningarperlur sem áhugaverða áningastaði Aukið framboð á valkostum fyrir ferðamenn Hlutverk vel menntaðs starfsfólks íferðaþjónustu er ekki einungis að að leiðbeina og upplýsa ferðamenn heldur einnig að auka framboð á valkostum fyrir ferðamenn sem eru sérsniðir að mismunandi þörfum þeirra og væntingum. Allt frá nærandi vistferðum sem undirstrika skuldbindingu Íslands til sjálfbærni til yfirgripsmikilla menningarupplifunar sem kafar ofan í ríka sagnahefð eyjarinnar í norðri. Þannig tryggir fjölbreytileikinn í framboði á ferðakostum að allir gestir finni eitthvað við sitt hæfi og getur leitt til þess að gestirnir kjósi að heimsækja landið aftur. Skipulag áfangastaða og þjónustu Þjónusta við ferðamenna snýst ekki bara um vingjarnlegt viðmót heldur einnig að veita fyrirtaks þjónustu á hverjum snertfleti þjónustuaðila við gesti þannig að upplifun þeirra verði sem best. Til að geta veita slíka þjónustu þurfa ferðaþjónustuaðilar að hafa skilning á öllum þáttum ferðaþjónustunnar sem byggð er á viðeigandi menntun til að tryggja þjónustu sem jafnast á við þá bestu sem er í boði á heimsvísu. Þá er einnig nauðsynlegt að áætlanagerð við uppbyggingu og undirbúning áfangastaða sé byggð á faglegum grundvelli aðila með viðeigandi menntun, þannig að umferð ferðamanna um þá sé sjálfbær, í sátt og samlyndi við náttúru og heimamenn. Vandaðir innviðir á áningarstöðum með viðeigandi aðgengi, upplýsingum og þjónustu tryggja að ferðamenn geta farið um á auðveldan og öruggan hátt og að upplifun þeirra verður eins jákvæð og kostur er. Skilningur á ferðamarkaðinum Ferðaþjónustan á Íslandi starfar ekki í tómarúmi. Hún er mótuð af alþjóðlegri þróun, markaðsbreytingum og tækniframförum. Því eru faglegar rannsóknir á alþjóðlegum mörkuðum og reglulegar kannanir á ferðavenjum og væntingum ferðamanna nauðsynlegar. Þannig fæst skilningur á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem gerir ferðaþjónustunni kleift að aðlaga framboð sitt að áhuga og væntingum ferðamanna, laða að fjölbreytta gestahópa og takast á við alþjóðlega samkeppni. Þar að auki hjálpar þessi þekking til að sérsníða markaðsaðferðir og mynda dýpri tengsl við hugsanlega gesti. Leiðin áfram Þar sem Ísland heldur áfram að marka braut sína í ferðaþjónustu á heimsvísu er augljóst að vel menntað starfsfólk, auk öflugrar stefnumótunar, eru óaðskiljanlegir lykilþættir. Sambland af framúrskarandi þjónustu, nýstárlegum valkostum til ferðlaga og upplifunar auk ítarlegs skilnings á ferðaþjónustunni tryggir ekki bara tímabundinn árangur heldur sjálfbærni til langs tíma. Íslendingar eiga af visku sinni að nýta sér alla þessa þætti og lofa gestum ekki bara ferðalagi, heldur ógleymanlegri upplifun sem lifir í minningu ferðamannsins lengi eftir að ferðalagi lýkur. Frá því að kennsla í ferðamálafræðum í Háskóla Íslands hófst árið 2002 hafa 711 ferðamálafræðingar útskrifast frá skólanum. Þegar ásóknin í námið var sem mest, skömmu eftir hrun, hófu á annað hundruð nýnema árlega nám í ferðamálafræði um nokkurra ára skeið, sem er vel. Það er því sérstakt áhyggjuefni að á síðustu árum hefur nemendum sem velja sér ferðmálafræði sem nám farið fækkandi. Kennir greinarhöfundur helst neikvæðri samfélagsumræðu um ferðaþjónustuna þar um auk almennrar vanþekkingar á atvinnugreininni og skorti á faglegri umræðu um mikilvægi menntunar innan greinarinnar. Þörfin á uppbyggilegri umræðu í samfélaginu, þá sérstaklega innan skólakerfisins og ferðaþjónustugeirans sjálfs er því brýn, svo unnt sé að snúa við þessari þróun og fjölga háskólamenntuðu starfsfólki í ferðaþjónustu, þannig að hlúð sé að þessu fjöreggi þjóðarinnar á viðunandi hátt. Höfundur er kennari í ferðamálafræði við Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðamennska á Íslandi Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir Skoðun Ég vil óumdeildan forseta Guðrún Jónsdóttir Skoðun Ísrael verður að hætta að drepa saklausa borgara á Gaza Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Að kjósa með hjartanu! Ásdís Guðmundsdóttir Skoðun Gallar frambjóðandans - hjálparhönd til óákveðinna Gunnar Helgason Skoðun Þess vegna er Halla Hrund efst Gunnhildur Fríða Hallgrímsdóttir Skoðun Kvenskörung á Bessastaði Þorbergur Þórsson Skoðun Vopnið gegn hatri Kristín Sigrún Áss Sigurðardóttir Skoðun Orkan hjá Höllu Hrund Sara Oskarsson Skoðun Skoðun Skoðun Ísrael verður að hætta að drepa saklausa borgara á Gaza Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Að kjósa með hjartanu! Ásdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Heilt kjörtímabil án árangurs í loftslagsmálum Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun „Nema í alveg sérstökum tilvikum“ Sigurður Örn Hilmarsson skrifar Skoðun Forseti Íslands – Katrín Jakobsdóttir Guðjón Þórir Sigfússon skrifar Skoðun Baldur er leiðtogi og mannasættir Karl Ágúst Ipsen skrifar Skoðun Fyrir börnin okkar Gunnar Ingi Valgeirsson skrifar Skoðun Stjórnvöld eru stefnulaus í barna- og fjölskyldumálum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Halla Hrund fyrir framtíðina Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir skrifar Skoðun Ferðamálastefna til framtíðar Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fótbolti og forseti Tómas Ingi Tómasson skrifar Skoðun Taktík. - Fyrir fegurðina og lýðræðið Gunnlaugur Ólafsson skrifar Skoðun Kjósum Baldur fyrir öryggi okkar allra Ragnheiður Hergeirsdóttir skrifar Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Þess vegna er Halla Hrund efst Gunnhildur Fríða Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Forsetakosning, auðlindir í þágu almennings Gunnar Hrafn Birgisson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir lætur verkin tala Sigurborg Arnarsdóttir skrifar Skoðun Forsetakosningar: Menningarlegt forræði fjórða valdsins Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Hver á að vera minn forseti? Auður Aþena Einarsdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund – með víðtæka þekkingu á áskorunum samtímans Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri til listnáms í Myndlistaskólanum í Reykjavík fyrir einstaklinga með þroskaskerðingu Björg Jóna Birgisdóttir skrifar Skoðun Vélakaup valdaelítunnar skal að vettugi hafa Ívar Hauksson skrifar Skoðun Báðar eru þær góður kostur, Katrín og Halla Hrund. Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Orkan hjá Höllu Hrund Sara Oskarsson skrifar Skoðun Kjósum Baldur fyrir unga fólkið Brynja Kristín Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Náttúrubarnið Katrín Jakobsdóttir Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Sigríður Gísladóttir skrifar Skoðun Mér finnst á mig hlustað Tinna Martinsdóttir skrifar Skoðun Vopnið gegn hatri Kristín Sigrún Áss Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þjóðhöfðinginn Katrín Sigríður Gísladóttir skrifar Sjá meira
Uppgangur Íslands sem hágæða ferðamannastaðar á heimsvísu er ekki eingöngu vegna stórkostlegs landslags og ríkrar arfleifðarheldur byggir einnig á markvissri stefnumótun, skilningi á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem og þróun einstakra ferðaþjónustuvalkosta og þjónustu. Til að dafna í sífellt samkeppnishæfari ferðaþjónustu er dýpri skilningur á þessum þáttum ekki bara mikilvægur heldur nauðsynlegur. Þar spila menntaðir ferðamálafræðingar meginhlutverk. Stefnumótun er ekki bara tískuorð Stefnumótun felur í sér að horft sé til heildarmyndinarinnar. Fyrir Ísland þýðir þetta að sjá fyrir flæði ferðamanna á háannatíma og utan háannatíma, greina möguleg vaxtarsvæði og búa ferðamannastaði og þjónustuaðila undir áskoranir. Þessi fyrirhyggja tryggir sjálfbæra jafna dreifingu gesta yfir árið, dregur úr álagi á vinsæla áfangastaði og kynnir minna þekktar náttúru- og menningarperlur sem áhugaverða áningastaði Aukið framboð á valkostum fyrir ferðamenn Hlutverk vel menntaðs starfsfólks íferðaþjónustu er ekki einungis að að leiðbeina og upplýsa ferðamenn heldur einnig að auka framboð á valkostum fyrir ferðamenn sem eru sérsniðir að mismunandi þörfum þeirra og væntingum. Allt frá nærandi vistferðum sem undirstrika skuldbindingu Íslands til sjálfbærni til yfirgripsmikilla menningarupplifunar sem kafar ofan í ríka sagnahefð eyjarinnar í norðri. Þannig tryggir fjölbreytileikinn í framboði á ferðakostum að allir gestir finni eitthvað við sitt hæfi og getur leitt til þess að gestirnir kjósi að heimsækja landið aftur. Skipulag áfangastaða og þjónustu Þjónusta við ferðamenna snýst ekki bara um vingjarnlegt viðmót heldur einnig að veita fyrirtaks þjónustu á hverjum snertfleti þjónustuaðila við gesti þannig að upplifun þeirra verði sem best. Til að geta veita slíka þjónustu þurfa ferðaþjónustuaðilar að hafa skilning á öllum þáttum ferðaþjónustunnar sem byggð er á viðeigandi menntun til að tryggja þjónustu sem jafnast á við þá bestu sem er í boði á heimsvísu. Þá er einnig nauðsynlegt að áætlanagerð við uppbyggingu og undirbúning áfangastaða sé byggð á faglegum grundvelli aðila með viðeigandi menntun, þannig að umferð ferðamanna um þá sé sjálfbær, í sátt og samlyndi við náttúru og heimamenn. Vandaðir innviðir á áningarstöðum með viðeigandi aðgengi, upplýsingum og þjónustu tryggja að ferðamenn geta farið um á auðveldan og öruggan hátt og að upplifun þeirra verður eins jákvæð og kostur er. Skilningur á ferðamarkaðinum Ferðaþjónustan á Íslandi starfar ekki í tómarúmi. Hún er mótuð af alþjóðlegri þróun, markaðsbreytingum og tækniframförum. Því eru faglegar rannsóknir á alþjóðlegum mörkuðum og reglulegar kannanir á ferðavenjum og væntingum ferðamanna nauðsynlegar. Þannig fæst skilningur á bæði alþjóðlegum og staðbundnum mörkuðum sem gerir ferðaþjónustunni kleift að aðlaga framboð sitt að áhuga og væntingum ferðamanna, laða að fjölbreytta gestahópa og takast á við alþjóðlega samkeppni. Þar að auki hjálpar þessi þekking til að sérsníða markaðsaðferðir og mynda dýpri tengsl við hugsanlega gesti. Leiðin áfram Þar sem Ísland heldur áfram að marka braut sína í ferðaþjónustu á heimsvísu er augljóst að vel menntað starfsfólk, auk öflugrar stefnumótunar, eru óaðskiljanlegir lykilþættir. Sambland af framúrskarandi þjónustu, nýstárlegum valkostum til ferðlaga og upplifunar auk ítarlegs skilnings á ferðaþjónustunni tryggir ekki bara tímabundinn árangur heldur sjálfbærni til langs tíma. Íslendingar eiga af visku sinni að nýta sér alla þessa þætti og lofa gestum ekki bara ferðalagi, heldur ógleymanlegri upplifun sem lifir í minningu ferðamannsins lengi eftir að ferðalagi lýkur. Frá því að kennsla í ferðamálafræðum í Háskóla Íslands hófst árið 2002 hafa 711 ferðamálafræðingar útskrifast frá skólanum. Þegar ásóknin í námið var sem mest, skömmu eftir hrun, hófu á annað hundruð nýnema árlega nám í ferðamálafræði um nokkurra ára skeið, sem er vel. Það er því sérstakt áhyggjuefni að á síðustu árum hefur nemendum sem velja sér ferðmálafræði sem nám farið fækkandi. Kennir greinarhöfundur helst neikvæðri samfélagsumræðu um ferðaþjónustuna þar um auk almennrar vanþekkingar á atvinnugreininni og skorti á faglegri umræðu um mikilvægi menntunar innan greinarinnar. Þörfin á uppbyggilegri umræðu í samfélaginu, þá sérstaklega innan skólakerfisins og ferðaþjónustugeirans sjálfs er því brýn, svo unnt sé að snúa við þessari þróun og fjölga háskólamenntuðu starfsfólki í ferðaþjónustu, þannig að hlúð sé að þessu fjöreggi þjóðarinnar á viðunandi hátt. Höfundur er kennari í ferðamálafræði við Háskóla Íslands.
Skoðun Halla Hrund – með víðtæka þekkingu á áskorunum samtímans Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Einstakt tækifæri til listnáms í Myndlistaskólanum í Reykjavík fyrir einstaklinga með þroskaskerðingu Björg Jóna Birgisdóttir skrifar
Skoðun Náttúrubarnið Katrín Jakobsdóttir Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Sigríður Gísladóttir skrifar