Ég panta að græða á PPP Guðmundur Auðunsson skrifar 26. ágúst 2021 12:30 Vorið 1997 var ég staddur á breskum pöbbi í Singapúr þar sem ég var búsettur. Við vorum að fagna, skálað var í kampavíni til að halda uppá stórsigur Tony Blair og breska Verkamannaflokksins í kosningunum í Bretlandi. Við vorum að fagna hruni thatcherismans, eða það héldum við. Little did we know eins og þeir segja á ensku. Tony Blair og klíkan hans voru í raun næsta kynslóð thatcherista. Þau voru búin að gleypa nýfrjálshyggjuna með húð og hár, ætluðu bara að sanna að þau væru miklu flottari stjórnendur. Nú var komið upp vandamál. Innviðirnir og almannaþjónustan var í molum eftir sveltistjórn íhaldsmanna í tæp 20 ár. Það þurfti því að fjárfesta. En ríkið mátti jú alls ekki byggja upp, það væri allt of mikill sósíalismi. Þá kom klíku þessa systraflokks Samfylkingarinnar í Bretlandi í hug snilldarráð. Þau dustuðu rykið af litlu prógrammi sem Íhaldsflokkurinn undir John Major hafði sett á koppinn og settu það á stera. Þetta fyrirbæri hét Public Private Partnership, eða PPP eins og það var venjulega kallað. Ríkisstjórnin setti þetta í gang í stefnu sem kölluð var Private Finance Initiatives (PFI). Hugmyndin er einföld. Einkaaðilar eru fengnir til að byggja inniviði eins og sjúkrahús, skóla og vegi og síðan átti almenningur að borga fyrir þetta næstu 50 ár eða svo, annað hvort í gegnum skattakerfið eða með notkunargjöldum. Með þessu voru tvær flugur slegnar í einu höggi, „einkaframtakið“ sá um framkvæmdina og nauðsynleg uppbygging átti sér stað án þess að ríkið þyrfti að taka lán fyrir framkvæmdunum. Þetta þótti rosalega flott. PPP svindlið kemur í hausinn á almenningi Fljótlega fóru að koma í ljós vankantar á þessari PPP snilld. Samningarnir sem breska ríkið gerði við fjárfesta auðvaldsins færðu þeim háa og trygga leigu í langan tíma. Ekki bara sat almenningur uppi með reikninginn heldur borgaði „opinberu“ framkvæmdirnar í raun mörgum sinnum. Áhætta auðvaldsins var engin. Ef þeir fóru á hausinn þurfti ríkið að taka yfir verkefnið því skólana og sjúkrahúsin þurfti að byggja hvort sem var. Fáir lentu þó í vandræðum, byggt var inn í samningana að ef byggingarkostnaðurinn færi upp úr öllu valdi myndi almenningur borga brúsann. Allur ágóði af verkefninu rann í vasa auðvaldsins sem fitnaði mikið á kostnað skattborgaranna í nútíð og framtíð. Og ekki nóg með það, framkvæmdirnar voru lélegar því það var einkaaðilunum í hag að byggja sem ódýrast þar sem ríkið myndi bar ábyrgðina á byggingunum til lengdar. Þannig mátti hámarka gróðann. Breska ríkisendurskoðuninkomst að því að þessi fjármögnunarleið hefði „ekki verið fjárfestingarinnar virði, hefði leitt til útkomu sem var hliðholl einkaaðilunum á kostnað almennings, hefði verið byggt á ofurbjartsýnum áætlunum og gefið sér forsendur sem byggðu alls ekki á raunveruleikanum“. Hið virta dagblað The Independent kallaði þetta rán aldarinnar árið 2018 (The great PFI heist: The real story of how Britain's economy has been left high and dry by a doomed economic philosophy). Í Bretlandi var PPP orðið slíkt skammaryrði að meira að segja stjórn Íhaldsflokksins þar í landi hefur yfirgefið hana. Aldrei of seint að taka upp lélega stefnu á Íslandi Höldum nú heim til Íslands. Ríkisstjórn íhaldsflokkanna Sjálfstæðisflokks, Framsóknarflokk og VG er nú harðákveðin í að taka upp gjaldþrota stefnu frá útlöndum einmitt þegar það er hætt að nota hana þar. Aldrei of seint að taka upp úrelta stefnu, sérstaklega þegar hægt er að græða á henni fyrir auðvaldið. Samtök atvinnulífsins eru nú á fullu að finna leiðir til að græða á sjúklingum með því að taka upp gjaldþrota sænska stefnu sem hefur skilið allt eftir í rúst þar á bæ. Og nú er ríkisstjórnin búin að uppgötva að PPP sé málið 25 árum eftir að Tony Blair setti þá stefnu á stera. Skítt með það að allir nágrannar okkar, jafnvel breskir íhaldsmenn, séu búnir að gefast upp á svindlinu vegna mótmæla almennings. Sigurður Ingi Jóhannsson samgönguráðherra er voðalega montinn yfir því að ætla að nota svindlið til að fjármagna nýju Ölfusárbrúna. „Já, hún er í svona ákveðnu ferli en það er búið að vera svokallaður markaðsdagur þar sem talað er við áhugasama aðila þar sem þetta er samvinnuleiðar verkefni, svokallað PPP“ segir Sigurður rogginn um brúna í vitali við Vísi. Nú á að innheimta vegatolla á Ölfusárbrúna (lesist skatt á sunnlendinga) til að fjármagna gróða einkaaðilanna. Hvort haldið þið að það sé ódýrara fyrir einkaaðila eða ríkið í gegnum vegagerðina að taka slík lán? Augljóslega ríkið, sem hefur aðgang að sérstaklega ódýrum lánskjörum í dag. Til viðbótar gera fjárfestingaraðilar kröfu um a.m.k. 20% arðsemiskröfu á fjárfestingu sína til að borga sjálfum sér arð. Einkaþoturnar kaupa sig ekki sjálfar. Það er því augljóst að verið er að svindla á almenningi í gegnum PPP fjármögnun. Miklu einfaldara og ódýrara að fjármagna slíkar framkvæmdir í gegnum skattakerfið. Burt með bullið Látum Sigurð Inga og vini hans ekki svindla á okkur sunnlendingum. Grundvallarstefna Sósíalistaflokksins er að almannaþjónusta sé gjaldfrjáls til notenda. Hana á að fjármagna í gegnum skattakerfið sem við Sósíalistar viljum breyta. Við höfnum vegatollum og við frábiðjum okkur því að fjármagnseigendur séu að græða á fjárfestingum við uppbyggingu innviða. Það er miklu dýrara fyrir okkur. Ákvörðun okkar sem kjósenda í haust er því gífurlega mikilvæg. Kjósum því J-lista Sósíalistaflokks Íslands í Alþingiskosningunum 25. september næstkomandi. Höfundur er oddviti J-lista Sósíalistaflokks Íslands í Suðurkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Sósíalistaflokkurinn Alþingiskosningar 2021 Samgöngur Vegtollar Guðmundur Auðunsson Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Öfgar og ósannindi Oddný G. Harðardóttir Skoðun Fararheill til Bessastaða Ynda Eldborg Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen Skoðun Að sameina frekar en sundra Fríða Björk Ingvarsdóttir Skoðun Halldór 18.05.2024 Halldór Halla Hrund - ein af okkur Hjálmar Gíslason Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson Skoðun Skoðun Skoðun Fararheill til Bessastaða Ynda Eldborg skrifar Skoðun Öfgar og ósannindi Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Tímabær orð Unnar Arndísardóttur um afstæði barneigna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Í hjarta sínu græn, en varla í reynd Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Halla Hrund - ein af okkur Hjálmar Gíslason skrifar Skoðun Að sameina frekar en sundra Fríða Björk Ingvarsdóttir skrifar Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir skrifar Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson skrifar Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir skrifar Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Sjá meira
Vorið 1997 var ég staddur á breskum pöbbi í Singapúr þar sem ég var búsettur. Við vorum að fagna, skálað var í kampavíni til að halda uppá stórsigur Tony Blair og breska Verkamannaflokksins í kosningunum í Bretlandi. Við vorum að fagna hruni thatcherismans, eða það héldum við. Little did we know eins og þeir segja á ensku. Tony Blair og klíkan hans voru í raun næsta kynslóð thatcherista. Þau voru búin að gleypa nýfrjálshyggjuna með húð og hár, ætluðu bara að sanna að þau væru miklu flottari stjórnendur. Nú var komið upp vandamál. Innviðirnir og almannaþjónustan var í molum eftir sveltistjórn íhaldsmanna í tæp 20 ár. Það þurfti því að fjárfesta. En ríkið mátti jú alls ekki byggja upp, það væri allt of mikill sósíalismi. Þá kom klíku þessa systraflokks Samfylkingarinnar í Bretlandi í hug snilldarráð. Þau dustuðu rykið af litlu prógrammi sem Íhaldsflokkurinn undir John Major hafði sett á koppinn og settu það á stera. Þetta fyrirbæri hét Public Private Partnership, eða PPP eins og það var venjulega kallað. Ríkisstjórnin setti þetta í gang í stefnu sem kölluð var Private Finance Initiatives (PFI). Hugmyndin er einföld. Einkaaðilar eru fengnir til að byggja inniviði eins og sjúkrahús, skóla og vegi og síðan átti almenningur að borga fyrir þetta næstu 50 ár eða svo, annað hvort í gegnum skattakerfið eða með notkunargjöldum. Með þessu voru tvær flugur slegnar í einu höggi, „einkaframtakið“ sá um framkvæmdina og nauðsynleg uppbygging átti sér stað án þess að ríkið þyrfti að taka lán fyrir framkvæmdunum. Þetta þótti rosalega flott. PPP svindlið kemur í hausinn á almenningi Fljótlega fóru að koma í ljós vankantar á þessari PPP snilld. Samningarnir sem breska ríkið gerði við fjárfesta auðvaldsins færðu þeim háa og trygga leigu í langan tíma. Ekki bara sat almenningur uppi með reikninginn heldur borgaði „opinberu“ framkvæmdirnar í raun mörgum sinnum. Áhætta auðvaldsins var engin. Ef þeir fóru á hausinn þurfti ríkið að taka yfir verkefnið því skólana og sjúkrahúsin þurfti að byggja hvort sem var. Fáir lentu þó í vandræðum, byggt var inn í samningana að ef byggingarkostnaðurinn færi upp úr öllu valdi myndi almenningur borga brúsann. Allur ágóði af verkefninu rann í vasa auðvaldsins sem fitnaði mikið á kostnað skattborgaranna í nútíð og framtíð. Og ekki nóg með það, framkvæmdirnar voru lélegar því það var einkaaðilunum í hag að byggja sem ódýrast þar sem ríkið myndi bar ábyrgðina á byggingunum til lengdar. Þannig mátti hámarka gróðann. Breska ríkisendurskoðuninkomst að því að þessi fjármögnunarleið hefði „ekki verið fjárfestingarinnar virði, hefði leitt til útkomu sem var hliðholl einkaaðilunum á kostnað almennings, hefði verið byggt á ofurbjartsýnum áætlunum og gefið sér forsendur sem byggðu alls ekki á raunveruleikanum“. Hið virta dagblað The Independent kallaði þetta rán aldarinnar árið 2018 (The great PFI heist: The real story of how Britain's economy has been left high and dry by a doomed economic philosophy). Í Bretlandi var PPP orðið slíkt skammaryrði að meira að segja stjórn Íhaldsflokksins þar í landi hefur yfirgefið hana. Aldrei of seint að taka upp lélega stefnu á Íslandi Höldum nú heim til Íslands. Ríkisstjórn íhaldsflokkanna Sjálfstæðisflokks, Framsóknarflokk og VG er nú harðákveðin í að taka upp gjaldþrota stefnu frá útlöndum einmitt þegar það er hætt að nota hana þar. Aldrei of seint að taka upp úrelta stefnu, sérstaklega þegar hægt er að græða á henni fyrir auðvaldið. Samtök atvinnulífsins eru nú á fullu að finna leiðir til að græða á sjúklingum með því að taka upp gjaldþrota sænska stefnu sem hefur skilið allt eftir í rúst þar á bæ. Og nú er ríkisstjórnin búin að uppgötva að PPP sé málið 25 árum eftir að Tony Blair setti þá stefnu á stera. Skítt með það að allir nágrannar okkar, jafnvel breskir íhaldsmenn, séu búnir að gefast upp á svindlinu vegna mótmæla almennings. Sigurður Ingi Jóhannsson samgönguráðherra er voðalega montinn yfir því að ætla að nota svindlið til að fjármagna nýju Ölfusárbrúna. „Já, hún er í svona ákveðnu ferli en það er búið að vera svokallaður markaðsdagur þar sem talað er við áhugasama aðila þar sem þetta er samvinnuleiðar verkefni, svokallað PPP“ segir Sigurður rogginn um brúna í vitali við Vísi. Nú á að innheimta vegatolla á Ölfusárbrúna (lesist skatt á sunnlendinga) til að fjármagna gróða einkaaðilanna. Hvort haldið þið að það sé ódýrara fyrir einkaaðila eða ríkið í gegnum vegagerðina að taka slík lán? Augljóslega ríkið, sem hefur aðgang að sérstaklega ódýrum lánskjörum í dag. Til viðbótar gera fjárfestingaraðilar kröfu um a.m.k. 20% arðsemiskröfu á fjárfestingu sína til að borga sjálfum sér arð. Einkaþoturnar kaupa sig ekki sjálfar. Það er því augljóst að verið er að svindla á almenningi í gegnum PPP fjármögnun. Miklu einfaldara og ódýrara að fjármagna slíkar framkvæmdir í gegnum skattakerfið. Burt með bullið Látum Sigurð Inga og vini hans ekki svindla á okkur sunnlendingum. Grundvallarstefna Sósíalistaflokksins er að almannaþjónusta sé gjaldfrjáls til notenda. Hana á að fjármagna í gegnum skattakerfið sem við Sósíalistar viljum breyta. Við höfnum vegatollum og við frábiðjum okkur því að fjármagnseigendur séu að græða á fjárfestingum við uppbyggingu innviða. Það er miklu dýrara fyrir okkur. Ákvörðun okkar sem kjósenda í haust er því gífurlega mikilvæg. Kjósum því J-lista Sósíalistaflokks Íslands í Alþingiskosningunum 25. september næstkomandi. Höfundur er oddviti J-lista Sósíalistaflokks Íslands í Suðurkjördæmi.
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir skrifar
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun