Staða framhaldsskólanema á tímum heimsfaraldurs Sigrún Edda Eðvarðsdóttir skrifar 1. desember 2020 14:31 Óhætt er að segja að staða framhaldsskólanema síðustu vikur og mánuði í þeim heimsfaraldri sem nú geisar sé á engan hátt öfundsverð. Ár sem við mörg hver þekkjum sem þau minnisstæðustu og skemmtilegustu þegar horft er í baksýnisspegilinn. Í dag einkennast skóladagar flestra þessara ungmenna hins vegar af fjarkennslu og fjarlægðarmörkum þar sem lítið er um félagslíf og fagnaði. Áhyggjur af stöðunni Að undanförnu hafa áhyggjuraddir hljómað meðal foreldra og annarra um stöðu framhaldsskólanema, sérstaklega hvað varðar þá sem byrjuðu í framhaldsskólanum núna í haust og hafa sumir hverjir ekki enn hitt sína kennara í eigin persónu eða náð að hitta né kynnast samnemendum sínum. Hér er um viðkvæman hóp að ræða sem er að stíga sín fyrstu skref á bæði nýju skólastigi og í nýju skólaumhverfi. Enda um mikilvæg mótunarár að ræða þar sem ungmenni eru enn að þroskast, eflast og styrkjast, líkamlega, andlega og félagslega. Vissulega er staða nemenda misjöfn en félagsleg einangrun, einmanaleiki, kvíði, álag, erfiðar fjölskylduaðstæður og aukið heimilisofbeldi eru allt þættir sem því miður eru farnir að setja mark sitt á langt og erfitt Covid-tímabil og nýlegar rannsóknir endurspegla. Hver eru næstu skref? Fórnir hafa sannarlega verið færðar og líðan og staða framhaldsskólanema á tímum heimsfaraldurs eru áhyggjuefni. Á undanförnum vikum og mánuðum höfum við náð undraverðum árangri þar sem dregið hefur allverulega úr smitum í samfélaginu og margir farnir að horfa með tilhlökkun til bjartari tíma. En líkt og atburðir nýliðinna daga sýna er þetta viðkvæmt jafnvægi og allt eins von á annarri bylgju. Hvað gerum við þá? Í vor héldum við leik- og grunnskólum landsins opnum meðan margar þjóðir skelltu í lás og lokuðu sínum skólum. Í dag er staðan enn sú að leik- og grunnskólum landsins er haldið opnum með mismiklum takmörkunum. Á sama tíma hefur framhaldsskólanemum hér á landi meira og minna verið boðið upp á fjarkennslu. Öfugt við það sem gerist í löndunum í kringum okkur en þar hefur verið ákveðið meira en minna að standa vörð um menntun ungmenna með því að halda framhaldsskólum opnum og halda úti staðnámi þrátt fyrir heimsfaraldur. Nám með fjarkennslu Hér á landi virðist sem námstilhögun og útfærsla framhaldsskólanna sé mismunandi þó greina megi ákveðinn samhljóm eða líkindi með áherslum auk þess sem áherslur í skólum á þeim stöðum þar sem lítið eða ekkert samfélagslegt smit hefur verið í gangi eru svipaðar þeim þar sem meira samfélagssmit er til staðar. Þá virðist sem allrar varúðar sé gætt og skólum almennt lokað og námi haldið úti með fjarkennslu. Nemendur í list- og verknámi eru sem dæmi frekar í staðnámi og mæta þar af leiðandi oftar í skólann til að sinna sínu námi að einhverju leyti öfugt við nemendur á bóknámsbrautum sem er frekar kennt í fjarkennslu. Skólalokanir í forvarnarskyni Þrátt fyrir nýlegar tilslakanir hafa flestir framhaldsskólar landsins haldið óbreyttu kennslufyrirkomulagi og ljúka haustönninni með sama fyrirkomulagi. Hefur þessi ákvörðun leitt til óánægju meðal sumra foreldra sem hafa áhyggjur af stöðu barna sinna og vonast til að hægt verði að koma á staðnámi sem fyrst. Í Noregi var á vormánuðum fest í lög að ekki mætti beita skólalokunum í forvarnarskyni auk þess sem skýrt er kveðið á um það þar í landi að fjarkennsla sé það sama og lokaður skóli. Þar eru litakerfi, grænt, gult og rautt og jafnvel þó svæði séu á rauðu stigi þarf að grípa til annarra aðgerða áður en skoðað er hvort loka eigi skólum. Nýjar áskoranir krefjast nýrra lausna Nýjar áskoranir krefjast nýrra lausna og leiða og að sama skapi krefur það okkur sem samfélag að standa vörð um eina af grunnstoðum samfélagsins sem er menntun barnanna okkar. Orð landlæknis í nýlegri grein um að nemendur í framhaldsskólum séu líka börn, sem okkur sem samfélagi ber skylda að standa vörð um, eru orð að sönnu. Rétt eins og aðrar stofnanir og vinnustaðir landsins þá verðum við að velta fyrir okkur hvort við getum gert betur í takt við sóttvarnir með það fyrir augum að tryggja bæði skóla-og félagstengsl nemenda. Það er viðbúið er að við þurfum sem samfélag að lifa áfram með veirunni og mögulega vel fram á næsta ár. Unga fólkið okkar hefur sýnt ótrúlega seiglu og á mikið hrós skilið sem og kennarar þar sem allir hafa lagst á eitt um að gera sitt besta á mjög svo krefjandi tímum. Þetta er ekki öfundsverð staða að vera í og því mikilvægt að við endurskoðum þá vegferð sem við erum á og gefum unga fólkinu okkar tækifæri og von um bjartari tíma. Markmiðið ætti að vera að þau geti lagt rækt við sitt nám innan veggja skólanna og í nálægð við skólafélaga sína og kennara í því nærandi og styðjandi námsumhverfi sem hver framhaldsskóli býður sínum nemendum upp á. Það er því brýnt að við hugsum út fyrir kassann og finnum lausnir innan ramma sóttvarna. Höfundur er formaður Heimilis og skóla. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigrún Edda Eðvarðsdóttir Skóla - og menntamál Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Halldór 01.06.2024 Halldór Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Sjá meira
Óhætt er að segja að staða framhaldsskólanema síðustu vikur og mánuði í þeim heimsfaraldri sem nú geisar sé á engan hátt öfundsverð. Ár sem við mörg hver þekkjum sem þau minnisstæðustu og skemmtilegustu þegar horft er í baksýnisspegilinn. Í dag einkennast skóladagar flestra þessara ungmenna hins vegar af fjarkennslu og fjarlægðarmörkum þar sem lítið er um félagslíf og fagnaði. Áhyggjur af stöðunni Að undanförnu hafa áhyggjuraddir hljómað meðal foreldra og annarra um stöðu framhaldsskólanema, sérstaklega hvað varðar þá sem byrjuðu í framhaldsskólanum núna í haust og hafa sumir hverjir ekki enn hitt sína kennara í eigin persónu eða náð að hitta né kynnast samnemendum sínum. Hér er um viðkvæman hóp að ræða sem er að stíga sín fyrstu skref á bæði nýju skólastigi og í nýju skólaumhverfi. Enda um mikilvæg mótunarár að ræða þar sem ungmenni eru enn að þroskast, eflast og styrkjast, líkamlega, andlega og félagslega. Vissulega er staða nemenda misjöfn en félagsleg einangrun, einmanaleiki, kvíði, álag, erfiðar fjölskylduaðstæður og aukið heimilisofbeldi eru allt þættir sem því miður eru farnir að setja mark sitt á langt og erfitt Covid-tímabil og nýlegar rannsóknir endurspegla. Hver eru næstu skref? Fórnir hafa sannarlega verið færðar og líðan og staða framhaldsskólanema á tímum heimsfaraldurs eru áhyggjuefni. Á undanförnum vikum og mánuðum höfum við náð undraverðum árangri þar sem dregið hefur allverulega úr smitum í samfélaginu og margir farnir að horfa með tilhlökkun til bjartari tíma. En líkt og atburðir nýliðinna daga sýna er þetta viðkvæmt jafnvægi og allt eins von á annarri bylgju. Hvað gerum við þá? Í vor héldum við leik- og grunnskólum landsins opnum meðan margar þjóðir skelltu í lás og lokuðu sínum skólum. Í dag er staðan enn sú að leik- og grunnskólum landsins er haldið opnum með mismiklum takmörkunum. Á sama tíma hefur framhaldsskólanemum hér á landi meira og minna verið boðið upp á fjarkennslu. Öfugt við það sem gerist í löndunum í kringum okkur en þar hefur verið ákveðið meira en minna að standa vörð um menntun ungmenna með því að halda framhaldsskólum opnum og halda úti staðnámi þrátt fyrir heimsfaraldur. Nám með fjarkennslu Hér á landi virðist sem námstilhögun og útfærsla framhaldsskólanna sé mismunandi þó greina megi ákveðinn samhljóm eða líkindi með áherslum auk þess sem áherslur í skólum á þeim stöðum þar sem lítið eða ekkert samfélagslegt smit hefur verið í gangi eru svipaðar þeim þar sem meira samfélagssmit er til staðar. Þá virðist sem allrar varúðar sé gætt og skólum almennt lokað og námi haldið úti með fjarkennslu. Nemendur í list- og verknámi eru sem dæmi frekar í staðnámi og mæta þar af leiðandi oftar í skólann til að sinna sínu námi að einhverju leyti öfugt við nemendur á bóknámsbrautum sem er frekar kennt í fjarkennslu. Skólalokanir í forvarnarskyni Þrátt fyrir nýlegar tilslakanir hafa flestir framhaldsskólar landsins haldið óbreyttu kennslufyrirkomulagi og ljúka haustönninni með sama fyrirkomulagi. Hefur þessi ákvörðun leitt til óánægju meðal sumra foreldra sem hafa áhyggjur af stöðu barna sinna og vonast til að hægt verði að koma á staðnámi sem fyrst. Í Noregi var á vormánuðum fest í lög að ekki mætti beita skólalokunum í forvarnarskyni auk þess sem skýrt er kveðið á um það þar í landi að fjarkennsla sé það sama og lokaður skóli. Þar eru litakerfi, grænt, gult og rautt og jafnvel þó svæði séu á rauðu stigi þarf að grípa til annarra aðgerða áður en skoðað er hvort loka eigi skólum. Nýjar áskoranir krefjast nýrra lausna Nýjar áskoranir krefjast nýrra lausna og leiða og að sama skapi krefur það okkur sem samfélag að standa vörð um eina af grunnstoðum samfélagsins sem er menntun barnanna okkar. Orð landlæknis í nýlegri grein um að nemendur í framhaldsskólum séu líka börn, sem okkur sem samfélagi ber skylda að standa vörð um, eru orð að sönnu. Rétt eins og aðrar stofnanir og vinnustaðir landsins þá verðum við að velta fyrir okkur hvort við getum gert betur í takt við sóttvarnir með það fyrir augum að tryggja bæði skóla-og félagstengsl nemenda. Það er viðbúið er að við þurfum sem samfélag að lifa áfram með veirunni og mögulega vel fram á næsta ár. Unga fólkið okkar hefur sýnt ótrúlega seiglu og á mikið hrós skilið sem og kennarar þar sem allir hafa lagst á eitt um að gera sitt besta á mjög svo krefjandi tímum. Þetta er ekki öfundsverð staða að vera í og því mikilvægt að við endurskoðum þá vegferð sem við erum á og gefum unga fólkinu okkar tækifæri og von um bjartari tíma. Markmiðið ætti að vera að þau geti lagt rækt við sitt nám innan veggja skólanna og í nálægð við skólafélaga sína og kennara í því nærandi og styðjandi námsumhverfi sem hver framhaldsskóli býður sínum nemendum upp á. Það er því brýnt að við hugsum út fyrir kassann og finnum lausnir innan ramma sóttvarna. Höfundur er formaður Heimilis og skóla.