Tröllamenning Benjamín Hrafn Böðvarsson skrifar 6. nóvember 2018 10:43 Nú fer sólin að setjast og það styttist í að tröllin fari á stjá. Allir þekkja tröllin og allir eru hræddir við tröllin. Það er fátt jafn óhugnanlegt en að vita til þess að tröll sé að koma í áttina til manns til að éta mann. Ef það nær ekki að éta mann þá mun það líklega skilja eftir sig ör sem endist ævilangt. Það er vissara að halda sig sem lengst í burtu frá þeim, burt frá hættusvæðunum. Tröllin hafa verið á stjá svolítið lengi og ef maður bara heldur sig frá hættusvæðunum þá tekur maður varla eftir þeim. Ekki fyrr en einhver úr þorpinu hættir sér of nærri þeim og verður ýmist étinn eða slasast. Tröllin eru alger pest en verstur er óttinn við þau sem heldur manni frá því að kynnast heiminum betur og sjá hann í nýju ljósi. Ég er auðvitað ekki að tala um alvöru tröll, því alvöru tröll eru ekki til... eða hvað? Þau tröll sem ég er að tala um, þau sem myndmálið hér að ofan lýsir eru tröllin sem búa á samfélagsmiðlunum og kommentakerfunum. Tröllin þar hafa hátt, valda usla, sundrung og skapa ótta. Þau halda að þau séu rosalega gáfuð og upplýst en þau eru ekkert sérstaklega opin fyrir gagnrýni. Þau hata ekkert meira en upplýstar umræður eða samræður sem ræddar eru með virðingu. Líkt og við mannfólkið þá eru tröllin mismunandi. Sum eru einfarar og kunna að meta að stunda „góða hatursorðræðu“ á facebook en önnur tröll mynda bandalög og hópa og safnast saman til að ráðast á einn einstakling eða strunsa inn í þorpin og valda skelfingu. „Pólitískur rétttrúnaður lifi!” Og ,,tölum ekki um tabú-málefni!” Eru kjörorð tröllanna en þau eru sérstakir talsmenn gegn tjáningarfrelsi. Hver sá sem segir eitthvað sem þeim líkar ekki fær að kenna á því. Tröllinn hafa nefnilega búið til sérstakan stimpil fyrir hvern og einn sem rís gegn þeim. Þau er svo sannarlega dugleg í að skapa andrúmsloft þöggunar þar sem fólk er orðið of hrætt til að tjá sig eða bara einfaldlega segja sína skoðun, skoðun sem er líkleg til að breytast og þróast með upplýstri umræðu. Við þekkjum flest þessi tröll sem ég er að tala um og flestir þekkja eflaust nokkur tröll persónulega. Það er ekki fyrr en nýlega sem ég fór að taka eftir þessum ótta við tröll hjá sjálfum mér. En óttinn endurspeglast í hræðslu við að ræða erfið málefni. Það er svo mikið af pólitískum rétttrúnaði og tabú umræðum, sérstaklega í pólitískum og siðferðilegum umræðum á samfélagsmiðlum. Það er ýmislegt sem ég væri til í að fræðast um og mynda mér upplýsta skoðun á. Það er hinsvegar hægara sagt en gert þegar tröllin hafa skapað svo mikinn ótta í samfélaginu að skynsamt fólk heldur sig í sem mestri fjarlægð frá umræðunni og unnt er. Helst segi ég sem minnst, því ef tröllin þefa uppi "ranga skoðun," sem líkleg er til að breytast eða þróast, stimpla þau fólk með tröllableki sem hefur langan endingartíma. Það er kominn tími til að rísa gegn tröllunum. flestar tröllasögur sem ég hef lært hafa kennt mér að þau þola ekki dagsljósið. Því þegar dagsljósið skín á tröllinn þá verða þau að steini og haldast þannig að eilífu. Upplýst umræða er þetta dagsljós. Umræða byggð á traustum stoðum tjáningarfrelsisins. Þar sem umræður fara fram með virðingu. Tabú umræður eru alltaf flókin fyrirbæri, annars væru þau ekki tabú. Gjarnan eru forsendur skoðana mismunandi. Þær geta verið líffræðilegar, félagslegar, siðferðilegar, guðfræðilegar, heimspekilegar o.s.frv. og í því ljósi er augljóst að skoða þarf málin gaumgæfilega með opin huga. Tröllin hafa ekki tíma í svoleiðis. Nóttinn er stutt, (reyndar ekki hér á Íslandi á veturnar, það er kannski þess vegna sem tröllin lifa svo góðu lífi hérna), en það kemur alltaf að því að dagsljósið skín og þau flýja í hellana sína, eða hvar sem þau búa. Það er mín einlæga von að skapaður verður vettvangur fyrir þessar erfiðu umræður, þar sem sérfræðingum verði boðið að taka þátt í umræðum og ræða þessi erfiðu málefni. Við eigum svo mikið af kláru fólki í samfélaginu okkar sem hefur ólíka reynslu, þekkingu og persónugerðir. Það er nauðsynlegt að samnýta krafta okkar, þekkingu og bakgrunn til að móta samfélagið fyrir komandi kynslóðir. Við sköpum ekki bjarta framtíð með því að leyfa nokkrum tröllum að skapa andrúmsloft þar sem stærsti hluti þjóðarinnar lifir í ótta við að tjá sig. Í ótta við að gera mistök sem mögulega verða ekki fyrirgefin. Við erum öll bara mennsk og til að verða að betri manneskjum þurfum við að hafa svigrúm til að mega gera mistök. Svigrúm til þess að læra af þeim og að tala um erfiðu málin af virðingu og læra hvort af öðru. Látum ekki tröllinn hræða okkur lengur – Tölum saman.Höfundur er guðfræðinemi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir Skoðun Ég vil óumdeildan forseta Guðrún Jónsdóttir Skoðun Ísrael verður að hætta að drepa saklausa borgara á Gaza Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Að kjósa með hjartanu! Ásdís Guðmundsdóttir Skoðun Gallar frambjóðandans - hjálparhönd til óákveðinna Gunnar Helgason Skoðun Kvenskörung á Bessastaði Þorbergur Þórsson Skoðun Þess vegna er Halla Hrund efst Gunnhildur Fríða Hallgrímsdóttir Skoðun Vopnið gegn hatri Kristín Sigrún Áss Sigurðardóttir Skoðun Brjótum heimsblað! Hallgrímur Helgason Skoðun Skoðun Skoðun Ísrael verður að hætta að drepa saklausa borgara á Gaza Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Að kjósa með hjartanu! Ásdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Heilt kjörtímabil án árangurs í loftslagsmálum Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun „Nema í alveg sérstökum tilvikum“ Sigurður Örn Hilmarsson skrifar Skoðun Forseti Íslands – Katrín Jakobsdóttir Guðjón Þórir Sigfússon skrifar Skoðun Baldur er leiðtogi og mannasættir Karl Ágúst Ipsen skrifar Skoðun Fyrir börnin okkar Gunnar Ingi Valgeirsson skrifar Skoðun Stjórnvöld eru stefnulaus í barna- og fjölskyldumálum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Halla Hrund fyrir framtíðina Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir skrifar Skoðun Ferðamálastefna til framtíðar Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fótbolti og forseti Tómas Ingi Tómasson skrifar Skoðun Taktík. - Fyrir fegurðina og lýðræðið Gunnlaugur Ólafsson skrifar Skoðun Kjósum Baldur fyrir öryggi okkar allra Ragnheiður Hergeirsdóttir skrifar Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Þess vegna er Halla Hrund efst Gunnhildur Fríða Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Forsetakosning, auðlindir í þágu almennings Gunnar Hrafn Birgisson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir lætur verkin tala Sigurborg Arnarsdóttir skrifar Skoðun Forsetakosningar: Menningarlegt forræði fjórða valdsins Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Hver á að vera minn forseti? Auður Aþena Einarsdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund – með víðtæka þekkingu á áskorunum samtímans Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri til listnáms í Myndlistaskólanum í Reykjavík fyrir einstaklinga með þroskaskerðingu Björg Jóna Birgisdóttir skrifar Skoðun Vélakaup valdaelítunnar skal að vettugi hafa Ívar Hauksson skrifar Skoðun Báðar eru þær góður kostur, Katrín og Halla Hrund. Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Orkan hjá Höllu Hrund Sara Oskarsson skrifar Skoðun Kjósum Baldur fyrir unga fólkið Brynja Kristín Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Náttúrubarnið Katrín Jakobsdóttir Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Sigríður Gísladóttir skrifar Skoðun Mér finnst á mig hlustað Tinna Martinsdóttir skrifar Skoðun Vopnið gegn hatri Kristín Sigrún Áss Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þjóðhöfðinginn Katrín Sigríður Gísladóttir skrifar Sjá meira
Nú fer sólin að setjast og það styttist í að tröllin fari á stjá. Allir þekkja tröllin og allir eru hræddir við tröllin. Það er fátt jafn óhugnanlegt en að vita til þess að tröll sé að koma í áttina til manns til að éta mann. Ef það nær ekki að éta mann þá mun það líklega skilja eftir sig ör sem endist ævilangt. Það er vissara að halda sig sem lengst í burtu frá þeim, burt frá hættusvæðunum. Tröllin hafa verið á stjá svolítið lengi og ef maður bara heldur sig frá hættusvæðunum þá tekur maður varla eftir þeim. Ekki fyrr en einhver úr þorpinu hættir sér of nærri þeim og verður ýmist étinn eða slasast. Tröllin eru alger pest en verstur er óttinn við þau sem heldur manni frá því að kynnast heiminum betur og sjá hann í nýju ljósi. Ég er auðvitað ekki að tala um alvöru tröll, því alvöru tröll eru ekki til... eða hvað? Þau tröll sem ég er að tala um, þau sem myndmálið hér að ofan lýsir eru tröllin sem búa á samfélagsmiðlunum og kommentakerfunum. Tröllin þar hafa hátt, valda usla, sundrung og skapa ótta. Þau halda að þau séu rosalega gáfuð og upplýst en þau eru ekkert sérstaklega opin fyrir gagnrýni. Þau hata ekkert meira en upplýstar umræður eða samræður sem ræddar eru með virðingu. Líkt og við mannfólkið þá eru tröllin mismunandi. Sum eru einfarar og kunna að meta að stunda „góða hatursorðræðu“ á facebook en önnur tröll mynda bandalög og hópa og safnast saman til að ráðast á einn einstakling eða strunsa inn í þorpin og valda skelfingu. „Pólitískur rétttrúnaður lifi!” Og ,,tölum ekki um tabú-málefni!” Eru kjörorð tröllanna en þau eru sérstakir talsmenn gegn tjáningarfrelsi. Hver sá sem segir eitthvað sem þeim líkar ekki fær að kenna á því. Tröllinn hafa nefnilega búið til sérstakan stimpil fyrir hvern og einn sem rís gegn þeim. Þau er svo sannarlega dugleg í að skapa andrúmsloft þöggunar þar sem fólk er orðið of hrætt til að tjá sig eða bara einfaldlega segja sína skoðun, skoðun sem er líkleg til að breytast og þróast með upplýstri umræðu. Við þekkjum flest þessi tröll sem ég er að tala um og flestir þekkja eflaust nokkur tröll persónulega. Það er ekki fyrr en nýlega sem ég fór að taka eftir þessum ótta við tröll hjá sjálfum mér. En óttinn endurspeglast í hræðslu við að ræða erfið málefni. Það er svo mikið af pólitískum rétttrúnaði og tabú umræðum, sérstaklega í pólitískum og siðferðilegum umræðum á samfélagsmiðlum. Það er ýmislegt sem ég væri til í að fræðast um og mynda mér upplýsta skoðun á. Það er hinsvegar hægara sagt en gert þegar tröllin hafa skapað svo mikinn ótta í samfélaginu að skynsamt fólk heldur sig í sem mestri fjarlægð frá umræðunni og unnt er. Helst segi ég sem minnst, því ef tröllin þefa uppi "ranga skoðun," sem líkleg er til að breytast eða þróast, stimpla þau fólk með tröllableki sem hefur langan endingartíma. Það er kominn tími til að rísa gegn tröllunum. flestar tröllasögur sem ég hef lært hafa kennt mér að þau þola ekki dagsljósið. Því þegar dagsljósið skín á tröllinn þá verða þau að steini og haldast þannig að eilífu. Upplýst umræða er þetta dagsljós. Umræða byggð á traustum stoðum tjáningarfrelsisins. Þar sem umræður fara fram með virðingu. Tabú umræður eru alltaf flókin fyrirbæri, annars væru þau ekki tabú. Gjarnan eru forsendur skoðana mismunandi. Þær geta verið líffræðilegar, félagslegar, siðferðilegar, guðfræðilegar, heimspekilegar o.s.frv. og í því ljósi er augljóst að skoða þarf málin gaumgæfilega með opin huga. Tröllin hafa ekki tíma í svoleiðis. Nóttinn er stutt, (reyndar ekki hér á Íslandi á veturnar, það er kannski þess vegna sem tröllin lifa svo góðu lífi hérna), en það kemur alltaf að því að dagsljósið skín og þau flýja í hellana sína, eða hvar sem þau búa. Það er mín einlæga von að skapaður verður vettvangur fyrir þessar erfiðu umræður, þar sem sérfræðingum verði boðið að taka þátt í umræðum og ræða þessi erfiðu málefni. Við eigum svo mikið af kláru fólki í samfélaginu okkar sem hefur ólíka reynslu, þekkingu og persónugerðir. Það er nauðsynlegt að samnýta krafta okkar, þekkingu og bakgrunn til að móta samfélagið fyrir komandi kynslóðir. Við sköpum ekki bjarta framtíð með því að leyfa nokkrum tröllum að skapa andrúmsloft þar sem stærsti hluti þjóðarinnar lifir í ótta við að tjá sig. Í ótta við að gera mistök sem mögulega verða ekki fyrirgefin. Við erum öll bara mennsk og til að verða að betri manneskjum þurfum við að hafa svigrúm til að mega gera mistök. Svigrúm til þess að læra af þeim og að tala um erfiðu málin af virðingu og læra hvort af öðru. Látum ekki tröllinn hræða okkur lengur – Tölum saman.Höfundur er guðfræðinemi.
Skoðun Halla Hrund – með víðtæka þekkingu á áskorunum samtímans Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Einstakt tækifæri til listnáms í Myndlistaskólanum í Reykjavík fyrir einstaklinga með þroskaskerðingu Björg Jóna Birgisdóttir skrifar
Skoðun Náttúrubarnið Katrín Jakobsdóttir Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Sigríður Gísladóttir skrifar