Á alþjóðlegum degi ljósmæðra 5. maí 2018 09:00 Alþjóðlegur dagur ljósmæðra er 5. maí. Á þessum tímamótum heldur þessa mikilvæga stétt daginn hátíðlegan í skugga kjaradeilu og félagskonur gagnrýna stjórnvöld fyrir fálæti og skilningsleysi. Íslenskar ljósmæður er ekki fjölmenn stétt, það eru 280 félagar í Ljósmæðrafélagi Íslands. Nýliðun er hæg. Að jafnaði ljúka tíu hjúkrunarfræðingar framhaldsmenntun árlega og hljóta réttindi til starfa sem ljósmæður og hafa þá lokið 6 ára háskólamenntun. Hvergi á Norðurlöndum hafa ljósmæður lengra nám að baki og jafn víðtæka þekkingu í heilbrigðisfræðum. Aðeins fjórar af þeim tíu ljósmæðrum sem ljúka árlega námi skila sér að jafnaði til starfa á Landspítala sem hlýtur að vera sérstakt áhyggjuefni. Nokkrar velja sér starfsvettvang á öðrum stöðum í heilbrigðiskerfinu, svo sem á heilbrigðisstofnunum á landsbyggðinni og í heilsugæslunni og það er jákvætt og nauðsynlegt. Félagar í Ljósmæðrafélagi Íslands eldast. Meira en helmingur hópsins er yfir fimmtugt. Í slítandi vaktavinnu tekur starfið toll, það staðfesta fjölmargar uppsagnir undanfarinna vikna sem ekki munu ganga til baka. Þess utan sýnir reynslan að allt að 20% starfsmanna skilar sér ekki aftur til starfa eftir óróleika sem þennan á vinnustað. Ljósmæður sem standa þrískiptar vaktir í fullu starfi mega að auki una því, að á þeim eru brotin mikilvæg ákvæði um hvíldartíma, það eru brotin á þeim lög. Aðeins þrjú ár eru liðin síðan ljósmæður fóru í tíu vikna verkfall. Það situr enn í þeim og hefur áhrif inn í núverandi deilu. Þær unnu vinnuna sína samkvæmt skyldu í því verkfalli en var neitað um laun og þótt dómstóll hafi úrskurðað þeim í vil, þá hefur uppgjör enn ekki farið fram. Þær fara ekki í verkfall í þetta sinn, heldur boða uppsagnir. Þær gera sér ljóst að verkfall er bitlaust verkfæri í þeirra höndum þar sem þeim er gert að tryggja neyðarmönnun á hverjum tíma. Sumarið er gengið í garð og í hönd fer einhver annasamasti tími ársins í fæðingum. Gera má ráð fyrir að rúmlega tvö þúsund börn fæðist á landinu í sumar. Við fengum fyrir skemmstu aðeins örlítinn smjörþef af því ástandi sem skapast getur, þegar heimaþjónusta ljósmæðra féll niður í nokkra daga. Um síðir náðust samningar um þessa mikilvægu þjónustu sem unnin er í verktöku fyrir beinan atbeina heilbrigðisráðherra. Vonandi er sá samningur þannig að við framkvæmd hans standi ljósmæður jafnfætis öðrum þeim heilbrigðisstéttum þar sem Sjúkratryggingar Íslands hafa gert viðlíka verktakasamninga. Ljósmæður hafa í deilu þessari verið undir miklu álagi. Bæði hafa þær glímt við þrýsting stjórnvalda og miklar annir í sínu vinnuumhverfi. Þessi gamalgróna stétt sem lifað hefur með þjóðinni í gegnum súrt og sætt, á hverju sem hefur gengið. Alltaf kom ljósmóðirin, hvort sem úti var sól eða regn, ófærð eða mannskaðaveður, hvort sem búið var í bæ, við afskekktan fjörð eða inn til dala, þessi hreinasta kvennastétt í samfélaginu. Þar er enginn karl. Er nema von að hugurinn leiti til þess hvort skýringuna á bágum kjörum sé að finna í þessari staðreynd ? Erum við að enn að fá staðfest, að sú mismunun sem við horfum upp á sé vegna kerfislægs kynjamisréttis. Myndi það kannski liðka fyrir lausn að þær skiptu um nafn og nefndu sig fæðingarfræðinga eða jafnvel fæðingartæknifræðinga. Íslendingar völdu fyrir nokkrum árum fegursta orð íslenskrar tungu. Það var orðið ljósmóðir. Það segir mikið um þann hug landsmanna. þaðð voru líka fögur fyrirheitin sem ríkisstjórnin gaf í stjórnarsáttmála sínum, að stíga markviss skref til að eyða kynbundnum launamun, að draga muninn betur fram í dagsljósið. Hvað þarf að líða langt fram á ljósbjartan sumardaginn? Sýnum mikilvægri vel menntaðri kvennastétt sanngirni, sýnum réttlæti í verki og samræmum kjör þeirra með sama hætti og aðrir vel menntaðir faghópar búa við. Til hamingju með daginn, ljósmæðurHöfundur er alþingismaður Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sérstök vitleysa Albert Björn Lúðvígsson Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir Skoðun Það sem býr í Höllu Hrund Viðar Hreinsson Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson Skoðun Lokað á börn í vanda Sigmar Guðmundsson Skoðun Okkar forseti Þráinn Farestveit Skoðun Aleinn í heiminum? Lukka Sigurðardóttir,Katrín Harðardóttir ,Margrét Kristín Blöndal Skoðun Málið á að endurspegla fólkið í landinu Birta Björnsdóttir Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Skoðun Skoðun Mynda þurfti ríkisstjórn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir skrifar Skoðun Nýsköpun er svarið Nótt Thorberg skrifar Skoðun Aleinn í heiminum? Lukka Sigurðardóttir,Katrín Harðardóttir ,Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson skrifar Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Lokað á börn í vanda Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Sérstök vitleysa Albert Björn Lúðvígsson skrifar Skoðun Fjarheilbrigðisþjónusta Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Forsetaframbjóðandi með sömu tölu og Jesú Gunnar Karl Halldórsson skrifar Skoðun Einfaldara fyrirkomulag tilvísana Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Málið á að endurspegla fólkið í landinu Birta Björnsdóttir skrifar Skoðun Hreyfing og tengsl Jóhanna Stefáns Bjarkardóttir skrifar Skoðun Eru byssur meira fullorðins? Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Ríkisbáknið fyrir sig Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Hjartastaður – hvaðan ertu? Anna Sigríður Melsteð skrifar Skoðun Er Evrópa að hverfa af kortinu? Guðmundur Einarsson skrifar Skoðun Garðbæingur á ímyndunarbömmer í Nígeríu Kristín Ólafsdóttir skrifar Skoðun Úkraínustríðið, skotvopnakaup Íslands og NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Okkar forseti Þráinn Farestveit skrifar Skoðun Ekki hika við að kjósa með hjartanu Rósa Steinunn Solveigar Sturludóttir skrifar Skoðun Tíminn er núna, stöðvum hvalveiðar! Hópur andstæðinga hvalveiða skrifar Skoðun Starfsgetumat gæti kostað líf Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Starfsgetumat er kerfisbreytingin - ekki dass af báðu í mixtúru fyrir aumingja! María Pétursdóttir skrifar Skoðun Það sem býr í Höllu Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Grjótmulningsverksmiðja umfram blómleg tækifæri komandi kynslóða? Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Berglind Friðriksdóttir,Böðvar Guðbjörn Jónsson,Guðmundur Oddgeirsson,Gunnsteinn R. Ómarsson,Hrafnhildur Hlín Hjartardóttir,Hrafnhildur Lilja Harðardóttir,Hrönn Guðmundsdóttir,Sigfús Benóný Harðarson skrifar Skoðun Fjórða læknaferðin endurgreidd Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Réttlætingar og lygar Ísraels Yousef Tamimi skrifar Skoðun Versta kerfi í heimi? Sigurjón Þórðarson skrifar Sjá meira
Alþjóðlegur dagur ljósmæðra er 5. maí. Á þessum tímamótum heldur þessa mikilvæga stétt daginn hátíðlegan í skugga kjaradeilu og félagskonur gagnrýna stjórnvöld fyrir fálæti og skilningsleysi. Íslenskar ljósmæður er ekki fjölmenn stétt, það eru 280 félagar í Ljósmæðrafélagi Íslands. Nýliðun er hæg. Að jafnaði ljúka tíu hjúkrunarfræðingar framhaldsmenntun árlega og hljóta réttindi til starfa sem ljósmæður og hafa þá lokið 6 ára háskólamenntun. Hvergi á Norðurlöndum hafa ljósmæður lengra nám að baki og jafn víðtæka þekkingu í heilbrigðisfræðum. Aðeins fjórar af þeim tíu ljósmæðrum sem ljúka árlega námi skila sér að jafnaði til starfa á Landspítala sem hlýtur að vera sérstakt áhyggjuefni. Nokkrar velja sér starfsvettvang á öðrum stöðum í heilbrigðiskerfinu, svo sem á heilbrigðisstofnunum á landsbyggðinni og í heilsugæslunni og það er jákvætt og nauðsynlegt. Félagar í Ljósmæðrafélagi Íslands eldast. Meira en helmingur hópsins er yfir fimmtugt. Í slítandi vaktavinnu tekur starfið toll, það staðfesta fjölmargar uppsagnir undanfarinna vikna sem ekki munu ganga til baka. Þess utan sýnir reynslan að allt að 20% starfsmanna skilar sér ekki aftur til starfa eftir óróleika sem þennan á vinnustað. Ljósmæður sem standa þrískiptar vaktir í fullu starfi mega að auki una því, að á þeim eru brotin mikilvæg ákvæði um hvíldartíma, það eru brotin á þeim lög. Aðeins þrjú ár eru liðin síðan ljósmæður fóru í tíu vikna verkfall. Það situr enn í þeim og hefur áhrif inn í núverandi deilu. Þær unnu vinnuna sína samkvæmt skyldu í því verkfalli en var neitað um laun og þótt dómstóll hafi úrskurðað þeim í vil, þá hefur uppgjör enn ekki farið fram. Þær fara ekki í verkfall í þetta sinn, heldur boða uppsagnir. Þær gera sér ljóst að verkfall er bitlaust verkfæri í þeirra höndum þar sem þeim er gert að tryggja neyðarmönnun á hverjum tíma. Sumarið er gengið í garð og í hönd fer einhver annasamasti tími ársins í fæðingum. Gera má ráð fyrir að rúmlega tvö þúsund börn fæðist á landinu í sumar. Við fengum fyrir skemmstu aðeins örlítinn smjörþef af því ástandi sem skapast getur, þegar heimaþjónusta ljósmæðra féll niður í nokkra daga. Um síðir náðust samningar um þessa mikilvægu þjónustu sem unnin er í verktöku fyrir beinan atbeina heilbrigðisráðherra. Vonandi er sá samningur þannig að við framkvæmd hans standi ljósmæður jafnfætis öðrum þeim heilbrigðisstéttum þar sem Sjúkratryggingar Íslands hafa gert viðlíka verktakasamninga. Ljósmæður hafa í deilu þessari verið undir miklu álagi. Bæði hafa þær glímt við þrýsting stjórnvalda og miklar annir í sínu vinnuumhverfi. Þessi gamalgróna stétt sem lifað hefur með þjóðinni í gegnum súrt og sætt, á hverju sem hefur gengið. Alltaf kom ljósmóðirin, hvort sem úti var sól eða regn, ófærð eða mannskaðaveður, hvort sem búið var í bæ, við afskekktan fjörð eða inn til dala, þessi hreinasta kvennastétt í samfélaginu. Þar er enginn karl. Er nema von að hugurinn leiti til þess hvort skýringuna á bágum kjörum sé að finna í þessari staðreynd ? Erum við að enn að fá staðfest, að sú mismunun sem við horfum upp á sé vegna kerfislægs kynjamisréttis. Myndi það kannski liðka fyrir lausn að þær skiptu um nafn og nefndu sig fæðingarfræðinga eða jafnvel fæðingartæknifræðinga. Íslendingar völdu fyrir nokkrum árum fegursta orð íslenskrar tungu. Það var orðið ljósmóðir. Það segir mikið um þann hug landsmanna. þaðð voru líka fögur fyrirheitin sem ríkisstjórnin gaf í stjórnarsáttmála sínum, að stíga markviss skref til að eyða kynbundnum launamun, að draga muninn betur fram í dagsljósið. Hvað þarf að líða langt fram á ljósbjartan sumardaginn? Sýnum mikilvægri vel menntaðri kvennastétt sanngirni, sýnum réttlæti í verki og samræmum kjör þeirra með sama hætti og aðrir vel menntaðir faghópar búa við. Til hamingju með daginn, ljósmæðurHöfundur er alþingismaður
Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson Skoðun
Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson skrifar
Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar
Skoðun Starfsgetumat er kerfisbreytingin - ekki dass af báðu í mixtúru fyrir aumingja! María Pétursdóttir skrifar
Skoðun Grjótmulningsverksmiðja umfram blómleg tækifæri komandi kynslóða? Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Berglind Friðriksdóttir,Böðvar Guðbjörn Jónsson,Guðmundur Oddgeirsson,Gunnsteinn R. Ómarsson,Hrafnhildur Hlín Hjartardóttir,Hrafnhildur Lilja Harðardóttir,Hrönn Guðmundsdóttir,Sigfús Benóný Harðarson skrifar
Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson Skoðun
Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun