Tækifærin liggja í heimaþjónustu Margrét Guðnadóttir skrifar 30. nóvember 2017 07:00 Umræða um yfirflæði á sjúklingum á Landspítala er hávær. Lausnin er sögð aukið fráflæði spítalans sem vísar til hraðari útskrifta. En takmarkast þó af skorti á úrræðum eins og hjúkrunarrýmum og heimaþjónustu. Útskrift skjólstæðinga aftur til síns heima er markmiðið og flestir vilja komast aftur heim, að því gefnu að þeir fái þá aðstoð og þjónustu sem þörf er á. Aukin heimaþjónusta er vannýtt auðlind og í henni liggja tækifærin. Heimaþjónusta er hugsuð til að koma til móts við grunnþarfir einstaklinga sem misst hafa færni í sjálfsumönnun og gera fólki kleift að búa lengur heima með reisn. Þróunin hefur verið sú að með auknum lífaldri þjóðfélagsþegna og hraðara gegnumstreymi á sjúkrahúsum, útskrifast einstaklingar veikari heim, með fjölþætta sjúkdóma og flóknari þarfir. Það kallar á breyttan fókus í heimaþjónustu og aukna þekkingu starfsfólks og færni til að takast á við flókin heilsufarsvandamál. Meginmunur á umönnun fólks í heimahúsi og á sjúkrastofnunum er að einstaklingnum er mætt í hans eigin umhverfi. Í því felst mikil fegurð. Reynslan sýnir að inni á heimilinu er skjólstæðingurinn öruggari með sig, með sterkara sjálf, sjálfstæðari í hugsun og sýnir aukna sjálfsbjargarviðleitni í athöfnum daglegs lífs. Starfsmenn sem koma til aðstoðar á heimili veita ráðgjöf, styrkingu og aðstoð við daglegar athafnir en eru alltaf háðir vilja og samvinnu þeirra sem þjónustuna þiggja. Þjónusta sem veitt er í heimahúsum byggir á víðtækri þekkingu og sjálfstæðum vinnubrögðum starfsfólks. Starfsmenn koma yfirleitt einir í vitjun til skjólstæðinga sinna. Samstarfsmenn eru ekki í kallfæri líkt og á sjúkrastofnunum. Ábyrgð hvers starfsmanns til mats og meðferðar er því meiri en ella. Að meta ástand, einkenni, framför eða afturför á líðan og heilsu einstaklinganna og hvenær sé tímabært að leita frekari ráðgjafar eða meðferðar byggir á klínískri færni og öryggi í vinnubrögðum starfsmanna. Fyrir hjúkrunarfræðing í heimahjúkrun er þetta mikil fagleg áskorun en jafnframt það sem gerir starfið heillandi.Mikil áskorun Árlega fá um 2.300 einstaklingar aðstoð heimahjúkrunar í Reykjavík. Hver teymisstjóri hjúkrunar ber ábyrgð á um 50-80 skjólstæðingum hverju sinni, misjafnt eftir hverfum borgarinnar. Staða hjúkrunarfræðings er krefjandi og að halda utan um alla þræði umönnunar hvers einstaklings er mikil áskorun. Meta þarf og leggja upp meðferð á hverjum tímapunkti, bregðast við breytingum á þörfum og vita hvert á að leita eftir sérfræðiráðgjöf. Hjúkrunarfræðingar í heimahjúkrun eru í náinni samvinnu við aðra heilbrigðisstarfsmenn á spítala, göngudeildum, heilsugæslu eða sérfræðistofum. Þeir veita sérhæfða hjúkrunarmeðferð í heimahúsum ásamt því að stýra og leiðbeina öðru starfsfólki með umönnunarverkefni. Hjúkrunarfræðingar og sjúkraliðar bera uppi þá heilbrigðisþjónustu sem veitt er í heimahúsum í náinni samvinnu við félagslega heimaþjónustu. Verkefni flæða á milli þjónustustiga hjúkrunar og félagsþjónustu eftir því hver þörfin er á hverjum tíma. Útskriftir á veikari einstaklingum af spítala og seinkun á flutningi yfir á hjúkrunarheimili hefur aukið hjúkrunarþyngd í heimaþjónustu til mikilla muna. Einstaklingar þurfa umfangsmeiri umönnun og flóknari meðferðir á heimilum sínum. Illviðráðanlegir verkir, sýkingar, flókin hjálpartæki, næringarvandamál og skert hreyfigeta eru dagleg verkefni á herðum starfsmanna heimaþjónustu. Flóknir sjúkdómar á borð við hjartabilun, taugahrörnun, sykursýki og heilabilun eru algengir og mikilvægt að starfsfólk hafi víðtæka þekkingu á þeim og kunni að bregðast við breytingum á ástandi. Flóknari aðstæður krefjast meiri kunnáttu og meiri tíma til að sinna verkefnum. Aukinn fjöldi hrumra aldraðra í heimahúsum felur í sér þörf á enn fleira sérhæfðu starfsfólki heimahjúkrunar. Fráflæði Landspítala er vandamál í dag en með aukningu á mannafla til heimahjúkrunar yrði dregið úr þeim vanda strax á morgun. Umönnun í heimahúsi er heillandi umhverfi með krefjandi áskorunum fyrir metnaðarfullt starfsfólk. Í heimahjúkrun liggja tækifærin í faglegri þróun hjúkrunarfræðinga landsins og möguleikar fólks með heilsubrest til að búa lengur heima með reisn. Höfundur er hjúkrunarfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson Skoðun Reykjavíkurborg svíkur íbúa Laugardals Grétar Már Axelsson Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson Skoðun Sérstök vitleysa Albert Björn Lúðvígsson Skoðun Við unga fólkið viljum fá sæti við borðið Selma Rós Axelsdóttir Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson Skoðun Aleinn í heiminum? Lukka Sigurðardóttir,Katrín Harðardóttir ,Margrét Kristín Blöndal Skoðun Skoðun Skoðun Viltu koma í ferðalag? Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson skrifar Skoðun Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir skrifar Skoðun Hugrekki Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Afvegaleiðing SFS? Friðleifur Egill Guðmundsson skrifar Skoðun Jón Gnarr fyrir dýraverndina Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Mannréttindastofnun verður að veruleika Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Samstarf við landsbyggðina Sævar Þór Halldórsson skrifar Skoðun Lausnin út í mýri? Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir skrifar Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Forseti sem gefur kjark og von Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Við unga fólkið viljum fá sæti við borðið Selma Rós Axelsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson skrifar Skoðun Offita er langvinnur sjúkdómur Hópur fólks í stjórn Félags fagfólks um offitu skrifar Skoðun Reykjavíkurborg svíkur íbúa Laugardals Grétar Már Axelsson skrifar Skoðun Mynda þurfti ríkisstjórn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir skrifar Skoðun Nýsköpun er svarið Nótt Thorberg skrifar Skoðun Aleinn í heiminum? Lukka Sigurðardóttir,Katrín Harðardóttir ,Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson skrifar Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Lokað á börn í vanda Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Sérstök vitleysa Albert Björn Lúðvígsson skrifar Skoðun Fjarheilbrigðisþjónusta Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Forsetaframbjóðandi með sömu tölu og Jesú Gunnar Karl Halldórsson skrifar Skoðun Einfaldara fyrirkomulag tilvísana Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Málið á að endurspegla fólkið í landinu Birta Björnsdóttir skrifar Skoðun Hreyfing og tengsl Jóhanna Stefáns Bjarkardóttir skrifar Skoðun Eru byssur meira fullorðins? Oddný G. Harðardóttir skrifar Sjá meira
Umræða um yfirflæði á sjúklingum á Landspítala er hávær. Lausnin er sögð aukið fráflæði spítalans sem vísar til hraðari útskrifta. En takmarkast þó af skorti á úrræðum eins og hjúkrunarrýmum og heimaþjónustu. Útskrift skjólstæðinga aftur til síns heima er markmiðið og flestir vilja komast aftur heim, að því gefnu að þeir fái þá aðstoð og þjónustu sem þörf er á. Aukin heimaþjónusta er vannýtt auðlind og í henni liggja tækifærin. Heimaþjónusta er hugsuð til að koma til móts við grunnþarfir einstaklinga sem misst hafa færni í sjálfsumönnun og gera fólki kleift að búa lengur heima með reisn. Þróunin hefur verið sú að með auknum lífaldri þjóðfélagsþegna og hraðara gegnumstreymi á sjúkrahúsum, útskrifast einstaklingar veikari heim, með fjölþætta sjúkdóma og flóknari þarfir. Það kallar á breyttan fókus í heimaþjónustu og aukna þekkingu starfsfólks og færni til að takast á við flókin heilsufarsvandamál. Meginmunur á umönnun fólks í heimahúsi og á sjúkrastofnunum er að einstaklingnum er mætt í hans eigin umhverfi. Í því felst mikil fegurð. Reynslan sýnir að inni á heimilinu er skjólstæðingurinn öruggari með sig, með sterkara sjálf, sjálfstæðari í hugsun og sýnir aukna sjálfsbjargarviðleitni í athöfnum daglegs lífs. Starfsmenn sem koma til aðstoðar á heimili veita ráðgjöf, styrkingu og aðstoð við daglegar athafnir en eru alltaf háðir vilja og samvinnu þeirra sem þjónustuna þiggja. Þjónusta sem veitt er í heimahúsum byggir á víðtækri þekkingu og sjálfstæðum vinnubrögðum starfsfólks. Starfsmenn koma yfirleitt einir í vitjun til skjólstæðinga sinna. Samstarfsmenn eru ekki í kallfæri líkt og á sjúkrastofnunum. Ábyrgð hvers starfsmanns til mats og meðferðar er því meiri en ella. Að meta ástand, einkenni, framför eða afturför á líðan og heilsu einstaklinganna og hvenær sé tímabært að leita frekari ráðgjafar eða meðferðar byggir á klínískri færni og öryggi í vinnubrögðum starfsmanna. Fyrir hjúkrunarfræðing í heimahjúkrun er þetta mikil fagleg áskorun en jafnframt það sem gerir starfið heillandi.Mikil áskorun Árlega fá um 2.300 einstaklingar aðstoð heimahjúkrunar í Reykjavík. Hver teymisstjóri hjúkrunar ber ábyrgð á um 50-80 skjólstæðingum hverju sinni, misjafnt eftir hverfum borgarinnar. Staða hjúkrunarfræðings er krefjandi og að halda utan um alla þræði umönnunar hvers einstaklings er mikil áskorun. Meta þarf og leggja upp meðferð á hverjum tímapunkti, bregðast við breytingum á þörfum og vita hvert á að leita eftir sérfræðiráðgjöf. Hjúkrunarfræðingar í heimahjúkrun eru í náinni samvinnu við aðra heilbrigðisstarfsmenn á spítala, göngudeildum, heilsugæslu eða sérfræðistofum. Þeir veita sérhæfða hjúkrunarmeðferð í heimahúsum ásamt því að stýra og leiðbeina öðru starfsfólki með umönnunarverkefni. Hjúkrunarfræðingar og sjúkraliðar bera uppi þá heilbrigðisþjónustu sem veitt er í heimahúsum í náinni samvinnu við félagslega heimaþjónustu. Verkefni flæða á milli þjónustustiga hjúkrunar og félagsþjónustu eftir því hver þörfin er á hverjum tíma. Útskriftir á veikari einstaklingum af spítala og seinkun á flutningi yfir á hjúkrunarheimili hefur aukið hjúkrunarþyngd í heimaþjónustu til mikilla muna. Einstaklingar þurfa umfangsmeiri umönnun og flóknari meðferðir á heimilum sínum. Illviðráðanlegir verkir, sýkingar, flókin hjálpartæki, næringarvandamál og skert hreyfigeta eru dagleg verkefni á herðum starfsmanna heimaþjónustu. Flóknir sjúkdómar á borð við hjartabilun, taugahrörnun, sykursýki og heilabilun eru algengir og mikilvægt að starfsfólk hafi víðtæka þekkingu á þeim og kunni að bregðast við breytingum á ástandi. Flóknari aðstæður krefjast meiri kunnáttu og meiri tíma til að sinna verkefnum. Aukinn fjöldi hrumra aldraðra í heimahúsum felur í sér þörf á enn fleira sérhæfðu starfsfólki heimahjúkrunar. Fráflæði Landspítala er vandamál í dag en með aukningu á mannafla til heimahjúkrunar yrði dregið úr þeim vanda strax á morgun. Umönnun í heimahúsi er heillandi umhverfi með krefjandi áskorunum fyrir metnaðarfullt starfsfólk. Í heimahjúkrun liggja tækifærin í faglegri þróun hjúkrunarfræðinga landsins og möguleikar fólks með heilsubrest til að búa lengur heima með reisn. Höfundur er hjúkrunarfræðingur.
Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson skrifar
Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar