Iðnnám á háskólastig Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar 16. nóvember 2017 10:11 Í Fréttablaðinu þ. 16. nóv. s.l. er grein eftir Sigurð Hannesson framkvæmdastjóra Samtaka iðnaðarins, þar sem hann kallar réttilega eftir aukinni virðingu fyrir iðnnámi. Mig langar í því sambandi að leggja nokkur orð í belg um námsfyrirkomulag á Íslandi almennt, sem snertir með beinum hætti ákall Sigurðar. Það snertir líka þann tilfinnanlega skort á ungmennum sem leggja iðnnám fyrir sig, sem er áhyggjuefni. Framhaldsskólanám á Íslandi fer að mestu fram á tíma sem námsmenn eru skilgreindir lögum samkvæmt sem „börn“ og með fyrirhugaðri styttingu framhaldsskólanáms verður það í raun bara á síðasta námsári í framhaldsskóla sem nemendur eru lagalega sjálfráða. Samfélag nútímans er orðið svo flókið og valkostir sem ungt fólk stendur frammi fyrir svo fjölbreytilegir að ætla má að þessum námsárum barnanna okkar sé best varið í tiltölulega opið og almennt nám sem undirbýr unga fólkið með sem allra bestum hætti fyrir líf í þessum fjölbreytileika, en loki það ekki inni í einhverskonar botnlanga sem takmarkar val þeirra síðar. Segja má að eins og iðnnámi á Íslandi er fyrirkomið í dag þá sé það þess konar botnlangi. Stúdentspróf er í dag aðgöngumiði að öllu því hlaðborði valkosta sem ungt fólk stendur frammi fyrir. Því er engin skynsemi í öðru fyrir ungt fólk sem vill halda leiðum fyrir sig opnum en að ljúka stúdentsprófi. Því langar mig að leggja eftirfarandi til, sem gæti í raun haft margþætt áhrif á þessi viðfangsefni: - Grunnskólinn verði styttur um eitt ár og nemendur byrji sem því nemur fyrr í framhaldsskóla. - Skólaskylda verði framlengd út þann tíma sem einstaklingar eru skilgreindir sem börn (til 18 ára aldurs), þannig að með þeirri styttingu framhaldsskólans sem þegar hefur verið ráðist í útskrifist allir nemendur með stúdentspróf að lokinni skólaskyldu við átján ára aldur. - Jafnhliða þessu verði iðnnám fært upp á eiginlegt háskólastig í þar til gerðum fagháskólum. Það þýðir að þeir sem sinna kennslu á því stigi þurfa jafnframt að efla þekkingu sína með reglubundnum hætti eins og háskólakennarar gera með rannsóknum eða rannsóknatengdu starfi líkt og gert er í atvinnutengdum háskólum (applied science universities) víða um lönd. Undanfarna áratugi hafa fjöldamargar námsgreinar sem skilgreina má sem „starfsnám“ verið færðar upp á háskólastig og má t.d. nefna kennaranám, hjúkrunarnám, sjúkraliðanám, listnám, leikskólakennaranám og viðskiptanám. Margar þeirra eru að auki greinar sem konur sækja í fremur en karlar (það er viðfangsefni í sjálfu sér) og hefur það stuðlað að óeðlilegum kynjahalla þegar kemur að háskólanámi, þar sem konur eru í talsverðum meirihluta þeirra sem slíkt nám stunda og því ljúka. Með þessum hætti myndu mörg markmið nást í einu. Í fyrsta lagi væru öll börnin okkar með aðgöngumiða að hvaða námi sem er að aflokinni skólaskyldunni (stúdentspróf). Í öðru lagi yrði brottfall úr framhaldsskóla jaðartilvik, en það er í dag talsvert vandamál á Íslandi. Í þriðja lagi myndu Íslendingar útskrifast úr háskóla (og framhaldsskóla) á sama tíma og flestar nágrannaþjóðir okkar gera. Í fjórða lagi myndi þetta setja iðnnám á sama stað í skólakerfinu og annað starfsnám og veita því þann sess í okkar menntakerfi sem það á skilið, auk þess að gera starf kennarans í þessum greinum áhugaverðara með áherslunni á rannsóknir og símenntun. Einnig myndi þetta stuðla að sjálfstæðri framþróun fagsins innan iðn- og tækniháskólans (-háskólanna). Í fimmta lagi myndi þetta koma til móts við þann kynjahalla sem er á háskólastigi og fjölga ungum körlum með háskólapróf. Er ekki orðið tímabært, í stað þess að láta iðnnám á Íslandi fjara út á námsstigi sem mikill fjöldi íslenskra námsmanna og foreldra telja að eigi að leggja undir almennt undirbúningsnám fyrir lífið, að veita því einfaldlega þann sess sem það á skilið? Meðal starfsnáms á háskólastigi?Höfundur er dósent og f.v. háskólarektor Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Afhverju viltu fá trúð á Bessastaði? Diljá Ámundadóttir Zoega Skoðun Vegið að æru embættismanna Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir Skoðun Til óákveðinna kjósenda Eygló Halldórsdóttir Skoðun Opið bréf til forsetaframbjóðenda Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Sameiningaraflið Katrín Jakobsdóttir Kári Bjarnason Skoðun Snúningshurðin í ráðuneytinu Jón Kaldal Skoðun A Letter of Encouragement for Voters of Foreign Origin. Nichole Leigh Mosty Skoðun Ómetanleg leiðsögn Magnús Ingi Óskarsson Skoðun Sjókvíafúskið mikla Rán Flygenring Skoðun Það þarf þyrlupall við þjóðarsjúkrahúsið Hópur lækna á þyrlum Landhelgisgæslunnar Skoðun Skoðun Skoðun Pólítísk aflúsun Ólafur Þór Ólafsson skrifar Skoðun Að vaxa inn í framtíðina Viðar Hreinsson skrifar Skoðun A Letter of Encouragement for Voters of Foreign Origin. Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Sameiningaraflið Katrín Jakobsdóttir Kári Bjarnason skrifar Skoðun Snúningshurðin í ráðuneytinu Jón Kaldal skrifar Skoðun Til óákveðinna kjósenda Eygló Halldórsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til forsetaframbjóðenda Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Ómetanleg leiðsögn Magnús Ingi Óskarsson skrifar Skoðun Vegið að æru embættismanna Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hverjum treystum við fyrir fjöreggjunum okkar? skrifar Skoðun Stöndum í lappirnar! Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Gjöf sem gefur Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Vegna hvers kýs ég Katrínu Jón Kristjánsson skrifar Skoðun Hvar er sómakenndin? Blakleikur Ísraels og Íslands Hrönn Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Alþingi slátrar jafnræðisreglunni Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Málfarslöggan verk sín vann Ari Páll Kristinsson skrifar Skoðun Verðmæti Döff kjósenda Mordekaí Elí Esrason skrifar Skoðun Nýja hægrið Davíð Bergmann skrifar Skoðun Afhverju viltu fá trúð á Bessastaði? Diljá Ámundadóttir Zoega skrifar Skoðun Heldur þann besta en þann næstbesta! Vilhjálmur B. Bragason skrifar Skoðun Vel gert! Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund; vörður auðlinda og nýsköpunar Valdimar Össurarson skrifar Skoðun Forsetabaráttan: Hin fimm fræknu og leiðtogafræðin Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Sýnileiki og styrkur þjóðar Ásdís Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Velferð fólks framar markaðsvæddri netsölu áfengis Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Halla Hrund, Halla Tómasdóttir eða Katrín Jakobsdóttir? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Það þarf þyrlupall við þjóðarsjúkrahúsið Hópur lækna á þyrlum Landhelgisgæslunnar skrifar Skoðun Vonandi endurtekur sagan sig! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Halla Hrund - Þarf fólk eins og þig, fyrir fólk eins og mig? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Kjósum sterkan leiðtoga Guðlaug Hrönn Jóhannsdóttir skrifar Sjá meira
Í Fréttablaðinu þ. 16. nóv. s.l. er grein eftir Sigurð Hannesson framkvæmdastjóra Samtaka iðnaðarins, þar sem hann kallar réttilega eftir aukinni virðingu fyrir iðnnámi. Mig langar í því sambandi að leggja nokkur orð í belg um námsfyrirkomulag á Íslandi almennt, sem snertir með beinum hætti ákall Sigurðar. Það snertir líka þann tilfinnanlega skort á ungmennum sem leggja iðnnám fyrir sig, sem er áhyggjuefni. Framhaldsskólanám á Íslandi fer að mestu fram á tíma sem námsmenn eru skilgreindir lögum samkvæmt sem „börn“ og með fyrirhugaðri styttingu framhaldsskólanáms verður það í raun bara á síðasta námsári í framhaldsskóla sem nemendur eru lagalega sjálfráða. Samfélag nútímans er orðið svo flókið og valkostir sem ungt fólk stendur frammi fyrir svo fjölbreytilegir að ætla má að þessum námsárum barnanna okkar sé best varið í tiltölulega opið og almennt nám sem undirbýr unga fólkið með sem allra bestum hætti fyrir líf í þessum fjölbreytileika, en loki það ekki inni í einhverskonar botnlanga sem takmarkar val þeirra síðar. Segja má að eins og iðnnámi á Íslandi er fyrirkomið í dag þá sé það þess konar botnlangi. Stúdentspróf er í dag aðgöngumiði að öllu því hlaðborði valkosta sem ungt fólk stendur frammi fyrir. Því er engin skynsemi í öðru fyrir ungt fólk sem vill halda leiðum fyrir sig opnum en að ljúka stúdentsprófi. Því langar mig að leggja eftirfarandi til, sem gæti í raun haft margþætt áhrif á þessi viðfangsefni: - Grunnskólinn verði styttur um eitt ár og nemendur byrji sem því nemur fyrr í framhaldsskóla. - Skólaskylda verði framlengd út þann tíma sem einstaklingar eru skilgreindir sem börn (til 18 ára aldurs), þannig að með þeirri styttingu framhaldsskólans sem þegar hefur verið ráðist í útskrifist allir nemendur með stúdentspróf að lokinni skólaskyldu við átján ára aldur. - Jafnhliða þessu verði iðnnám fært upp á eiginlegt háskólastig í þar til gerðum fagháskólum. Það þýðir að þeir sem sinna kennslu á því stigi þurfa jafnframt að efla þekkingu sína með reglubundnum hætti eins og háskólakennarar gera með rannsóknum eða rannsóknatengdu starfi líkt og gert er í atvinnutengdum háskólum (applied science universities) víða um lönd. Undanfarna áratugi hafa fjöldamargar námsgreinar sem skilgreina má sem „starfsnám“ verið færðar upp á háskólastig og má t.d. nefna kennaranám, hjúkrunarnám, sjúkraliðanám, listnám, leikskólakennaranám og viðskiptanám. Margar þeirra eru að auki greinar sem konur sækja í fremur en karlar (það er viðfangsefni í sjálfu sér) og hefur það stuðlað að óeðlilegum kynjahalla þegar kemur að háskólanámi, þar sem konur eru í talsverðum meirihluta þeirra sem slíkt nám stunda og því ljúka. Með þessum hætti myndu mörg markmið nást í einu. Í fyrsta lagi væru öll börnin okkar með aðgöngumiða að hvaða námi sem er að aflokinni skólaskyldunni (stúdentspróf). Í öðru lagi yrði brottfall úr framhaldsskóla jaðartilvik, en það er í dag talsvert vandamál á Íslandi. Í þriðja lagi myndu Íslendingar útskrifast úr háskóla (og framhaldsskóla) á sama tíma og flestar nágrannaþjóðir okkar gera. Í fjórða lagi myndi þetta setja iðnnám á sama stað í skólakerfinu og annað starfsnám og veita því þann sess í okkar menntakerfi sem það á skilið, auk þess að gera starf kennarans í þessum greinum áhugaverðara með áherslunni á rannsóknir og símenntun. Einnig myndi þetta stuðla að sjálfstæðri framþróun fagsins innan iðn- og tækniháskólans (-háskólanna). Í fimmta lagi myndi þetta koma til móts við þann kynjahalla sem er á háskólastigi og fjölga ungum körlum með háskólapróf. Er ekki orðið tímabært, í stað þess að láta iðnnám á Íslandi fjara út á námsstigi sem mikill fjöldi íslenskra námsmanna og foreldra telja að eigi að leggja undir almennt undirbúningsnám fyrir lífið, að veita því einfaldlega þann sess sem það á skilið? Meðal starfsnáms á háskólastigi?Höfundur er dósent og f.v. háskólarektor
Skoðun Hvar er sómakenndin? Blakleikur Ísraels og Íslands Hrönn Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar