Um Alþingi og kosningar Reynir Vilhjálmsson skrifar 5. október 2017 15:14 Í dag, 5. október, eru 23 dagar til kosninga. Kosið verður nýtt þing og allt bendir til að miklar breytingar verði frá fyrra þingi. Skoðanakannanir hafa margoft sýnt að traust kjósenda á Alþingi er mjög lítið og áhöld eru um hvort það breytist skyndilega. Þorvaldur Gylfason ritar grein í Fréttablaðinu í dag þar sem hann deilir fast á þingið og vanhæfni þess að setja landinu nýja stjórnarskrá. Ég tek undir gagnrýni hans en bendi þó á að litlar líkur eru á að óhæft þing sem nýtur einskis trausts sé líklegt til að færa hlutina til betri vegar svo að einhverju muni. Hvað er til ráða? Tómas Guðmundsson segir í ljóði sínu um Hótel jörð að „við sem ferðumst eigum ei annars völ, það er ekki um fleiri gististaði að ræða“. Við íslendingar höfum ekki nema þetta eina Alþingi og það hefur öll völd í okkar umboði. Málskotsréttur forseta er frekar lítilfjörlegur réttur landsbúa, því að hann er háður ákvörðun eins manns, og ef honum er beitt hefur þjóðin einungis möguleika á að segja annað hvort já eða nei við einni lagasetningu. Alþingi er í lófa lagt að koma í veg fyrir að þjóðin segi eitt eða neitt með því að draga lögin til baka – og setja ný. Hvað sem þessu líður erum við háð Alþingi hvort sem er í gleði eða neyð. Þess vegna verðum við að vanda til verka þegar við setjum krossinn okkar á þar til gerðan kjörseðil. Alþingi setur okkur lög og við verðum að hlýta þeim - óháð því hvort þau eru skynsamleg, sanngjörn eða réttlát. Ég haga mér í kjörklefanum ekki mikið öðruvísi en margir aðrir kjósendur. Þegar ég var ungur fór ég að hallast að heimsskoðun sem ég hef fylgt síðan. Það skiptir miklu máli um það hvar ég set krossinn. Það væri mjög erfitt fyrir mig að setja krossinn annars staðar jafnvel þótt mér líkaði stefna einhverra annara flokka vel. Þrátt fyrir það er mér stefna flokkanna mikilvæg jafnvel mikilvægari en nöfn þeirra sem eru í framboði. Ég tel það skyldu þingmanna að fylgja þeirri stefnu sem kjósendum hefur verið kynnt hver sem þingmaðurinn er. Að vísu er þingmaður einungis háður samvisku sinni en hún verður að bjóða honum eða henni að uppfylla loforðin sem þau gáfu kjósendum. Undantekningar verða að vera sjaldgæfar. Þegar ég set krossinn er mér ljóst að ég ber ábyrgð á því sem eftir fylgir. Það er sorglegt að heyra þegar fólk segir: Hvers vegna kjósum við aftur og aftur þetta lið yfir okkur? Berum við ekki sjálf ábyrgð á því? Höfum við kjark til að setja krossinn annars staðar en við erum vön? Höfum við kjark til að velja í þetta sinn Alþingi sem við ætlum að treysta? Höfum við kjark til að kjósa þing sem setur okkur nýja stjórnarskrá sem við getum síðan kosið um? Íslenska þjóðin hefur tvisvar kosið um stjórnarskrá. Í fyrra skiptið var 1944. Þá átti hún ekkert val. Seinna skiptið var 2012 en þá átti hún val og vildi tillögu stjórnarskrárráðs. Eða viljum við sem minnstar breytingar? Er það hættuminna að hafa engar breytingar eða getur það ekki verið hættulegt líka í heimi sem er sífellt að breytast? Það tekur enginn þessa ákvörðun fyrir okkur nema í einu tilviki – að við sitjum heima og kjósum ekki. Þá verða það aðrir sem ráða yfir okkur. Viljum við það? Reynir Vilhjálmsson eðlisfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þrír dæmigerðir dagar skemmtiferðaskipafarþega í júlí Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson Skoðun Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun „Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Siðferðileg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs Háskólafólk fyrir Palestínu Skoðun Minnisleysi eða þekkingarskortur? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Dagur til umhugsunar Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Að leysa vandann með quick fix Guðbrandur Einarsson Skoðun Dáin og deyjandi dýr en engin neyð? Linda Karen Gunnarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson skrifar Skoðun Athugasemdir við grein um samgöngumál Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Riðulaust Ísland! Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun „Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur skrifar Skoðun Siðferðileg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs Háskólafólk fyrir Palestínu skrifar Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þrír dæmigerðir dagar skemmtiferðaskipafarþega í júlí Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Minnisleysi eða þekkingarskortur? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dáin og deyjandi dýr en engin neyð? Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Dagur til umhugsunar Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Að leysa vandann með quick fix Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Var upplýsingagjöf í covidfaraldrinum upplýsingaóreiða? Steingrímur Atlason skrifar Skoðun Mikilvægi íþróttafélaga Lárus Sigurðsson skrifar Skoðun Sumargjafir Gunnar Ingi Björnsson skrifar Skoðun Þar sem er reykur þar er… Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Betur má ef duga skal Kristinn Árni L. Hróbjartsson skrifar Skoðun Menningarlegur og sáttfús forseti Aldís Aðalbjarnardóttir skrifar Skoðun Leið að hraðari innviðauppbyggingu Sölvi Sturluson skrifar Skoðun Viltu bjarga heiminum? Samfélagsdrifnar loftslagslausnir Inga Rós Antoníusdóttir skrifar Skoðun Hugleiðingar í aðdraganda kosninga Þuríður Helga Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Lýðskrum eða minnisleysi? Þorvaldur Þorvaldsson skrifar Skoðun Stuðningur við langtímakjarasamninga Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Baldur er minn forseti Hjalti Vignisson skrifar Skoðun Vits er þörf þeim er víða ratar- um gagnsemi og glapræði gervigreindar Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Að læra nýtt tungumál og sýna þolinmæði Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Það er mikill munur á þeim sem vanda sig og hinum sem vanda sig ekki Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Það sem spurt var um - en svörin þunn og kom kannski ekki á óvart Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Að rækta garðinn sinn Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Dánaraðstoð og siðareglur lækna Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Vörður á veginum framundan Davíð Þorláksson skrifar Sjá meira
Í dag, 5. október, eru 23 dagar til kosninga. Kosið verður nýtt þing og allt bendir til að miklar breytingar verði frá fyrra þingi. Skoðanakannanir hafa margoft sýnt að traust kjósenda á Alþingi er mjög lítið og áhöld eru um hvort það breytist skyndilega. Þorvaldur Gylfason ritar grein í Fréttablaðinu í dag þar sem hann deilir fast á þingið og vanhæfni þess að setja landinu nýja stjórnarskrá. Ég tek undir gagnrýni hans en bendi þó á að litlar líkur eru á að óhæft þing sem nýtur einskis trausts sé líklegt til að færa hlutina til betri vegar svo að einhverju muni. Hvað er til ráða? Tómas Guðmundsson segir í ljóði sínu um Hótel jörð að „við sem ferðumst eigum ei annars völ, það er ekki um fleiri gististaði að ræða“. Við íslendingar höfum ekki nema þetta eina Alþingi og það hefur öll völd í okkar umboði. Málskotsréttur forseta er frekar lítilfjörlegur réttur landsbúa, því að hann er háður ákvörðun eins manns, og ef honum er beitt hefur þjóðin einungis möguleika á að segja annað hvort já eða nei við einni lagasetningu. Alþingi er í lófa lagt að koma í veg fyrir að þjóðin segi eitt eða neitt með því að draga lögin til baka – og setja ný. Hvað sem þessu líður erum við háð Alþingi hvort sem er í gleði eða neyð. Þess vegna verðum við að vanda til verka þegar við setjum krossinn okkar á þar til gerðan kjörseðil. Alþingi setur okkur lög og við verðum að hlýta þeim - óháð því hvort þau eru skynsamleg, sanngjörn eða réttlát. Ég haga mér í kjörklefanum ekki mikið öðruvísi en margir aðrir kjósendur. Þegar ég var ungur fór ég að hallast að heimsskoðun sem ég hef fylgt síðan. Það skiptir miklu máli um það hvar ég set krossinn. Það væri mjög erfitt fyrir mig að setja krossinn annars staðar jafnvel þótt mér líkaði stefna einhverra annara flokka vel. Þrátt fyrir það er mér stefna flokkanna mikilvæg jafnvel mikilvægari en nöfn þeirra sem eru í framboði. Ég tel það skyldu þingmanna að fylgja þeirri stefnu sem kjósendum hefur verið kynnt hver sem þingmaðurinn er. Að vísu er þingmaður einungis háður samvisku sinni en hún verður að bjóða honum eða henni að uppfylla loforðin sem þau gáfu kjósendum. Undantekningar verða að vera sjaldgæfar. Þegar ég set krossinn er mér ljóst að ég ber ábyrgð á því sem eftir fylgir. Það er sorglegt að heyra þegar fólk segir: Hvers vegna kjósum við aftur og aftur þetta lið yfir okkur? Berum við ekki sjálf ábyrgð á því? Höfum við kjark til að setja krossinn annars staðar en við erum vön? Höfum við kjark til að velja í þetta sinn Alþingi sem við ætlum að treysta? Höfum við kjark til að kjósa þing sem setur okkur nýja stjórnarskrá sem við getum síðan kosið um? Íslenska þjóðin hefur tvisvar kosið um stjórnarskrá. Í fyrra skiptið var 1944. Þá átti hún ekkert val. Seinna skiptið var 2012 en þá átti hún val og vildi tillögu stjórnarskrárráðs. Eða viljum við sem minnstar breytingar? Er það hættuminna að hafa engar breytingar eða getur það ekki verið hættulegt líka í heimi sem er sífellt að breytast? Það tekur enginn þessa ákvörðun fyrir okkur nema í einu tilviki – að við sitjum heima og kjósum ekki. Þá verða það aðrir sem ráða yfir okkur. Viljum við það? Reynir Vilhjálmsson eðlisfræðingur.
„Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur Skoðun
Skoðun „Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur skrifar
Skoðun Siðferðileg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs Háskólafólk fyrir Palestínu skrifar
Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson skrifar
Skoðun Vits er þörf þeim er víða ratar- um gagnsemi og glapræði gervigreindar Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar
Skoðun Það er mikill munur á þeim sem vanda sig og hinum sem vanda sig ekki Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það sem spurt var um - en svörin þunn og kom kannski ekki á óvart Sigurður Páll Jónsson skrifar
„Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur Skoðun