Er fasteignabóla á Íslandi? Sigríður Hrund Guðmundsdóttir skrifar 17. maí 2017 07:00 Lítið framboð á húsnæði, sérstaklega á minni eignum, hefur verið lengi í umræðunni. Of lítið hefur verið byggt af íbúðum á liðnum árum til að anna þörf markaðarins og þær sem hafa verið byggðar eru margar í dýrari kantinum. Fyrstu kaupendum fer fjölgandi ásamt auknu innfluttu vinnuafli og ferðamönnum sem hefur allt leitt til aukinnar eftirspurnar umfram það sem gera mátti ráð fyrir. Væntingar hafa því verið undirliggjandi um hækkandi verð. Við sem störfum á fasteigna markaði urðum áþreifanlega vör við ákveðin kaflaskil eftir birtingu greiningarskýrslu Arion banka nú í lok janúar, þar sem spáð var 30 prósenta hækkun á næstu þremur árum. Sálfræði markaðarins tók völdin enda eðlilegt að seljendur vilji fá sem hæst verð fyrir sína eign. Sú umræða um fasteignamarkaðinn sem fylgdi í kjölfarið gerði það að verkum að seljendur kipptu að sér höndum og í framboðsþurrð reiknaðist hækkunin inn í fasteignaverð mun hraðar en ella. Smærri íbúðir seldust strax á yfirverði og þeir sem voru í stækkunarhugleiðingum flýttu sér að kaupa. Sú hækkun hefur þó aðeins fjarað út, markaðurinn er nú að róast og hefur leitað í meira jafnvægi. Það bendir til þess að væntingar séu nú um hóflegar hækkanir. Einnig berast fréttir af fleiri byggingarlóðum, nú síðast í Úlfarsárdal, þó þær eignir komi augljóslega ekki alveg á næstunni inn á markaðinn. Sálfræði fasteignamarkaðar byggist á væntingum um verð, framboð, aðgengi og kjör lánsfjármagns. Greiningaraðilar verða að gæta að því með hvaða hætti þeir setja fram álit sitt. Þeir hafa mótandi áhrif á væntingar fólks sem getur leitt til offjárfestingar og vandamála ef spárnar ganga ekki eftir. Framsetning niðurstaðna verður að vera ábyrg og ekki tekin úr samhengi við áhættuna sem fylgir því að kaupa fasteign dýru verði. Eðli eignabóla er að þær eru drifnar af óraunhæfum væntingum. Efnahagsástand er gott í dag, vextir lágir og aðgengi að lánsfé gott. Í ljósi strangara greiðslumats verður að ætla að undirliggjandi geta fólks til að greiða af fasteignalánum sé betri nú en fyrir hrun og því ólíklegt að um bólumyndun sé að ræða þrátt fyrir hækkandi verð.Greinin birtist fyrst í Markaðnum, fylgiriti Fréttablaðsins um viðskipti og efnahagsmál. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Afhverju viltu fá trúð á Bessastaði? Diljá Ámundadóttir Zoega Skoðun Það þarf þyrlupall við þjóðarsjúkrahúsið Hópur lækna á þyrlum Landhelgisgæslunnar Skoðun Sjókvíafúskið mikla Rán Flygenring Skoðun Að vaxa inn í framtíðina Viðar Hreinsson Skoðun Halla Hrund, Halla Tómasdóttir eða Katrín Jakobsdóttir? Reynir Böðvarsson Skoðun Sameiningaraflið Katrín Jakobsdóttir Kári Bjarnason Skoðun Vegna hvers kýs ég Katrínu Jón Kristjánsson Skoðun Til óákveðinna kjósenda Eygló Halldórsdóttir Skoðun Vegið að æru embættismanna Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir Skoðun Halla Hrund - Þarf fólk eins og þig, fyrir fólk eins og mig? Tómas Ellert Tómasson Skoðun Skoðun Skoðun Pólítísk aflúsun Ólafur Þór Ólafsson skrifar Skoðun Að vaxa inn í framtíðina Viðar Hreinsson skrifar Skoðun A Letter of Encouragement for Voters of Foreign Origin. Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Sameiningaraflið Katrín Jakobsdóttir Kári Bjarnason skrifar Skoðun Snúningshurðin í ráðuneytinu Jón Kaldal skrifar Skoðun Til óákveðinna kjósenda Eygló Halldórsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til forsetaframbjóðenda Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Ómetanleg leiðsögn Magnús Ingi Óskarsson skrifar Skoðun Vegið að æru embættismanna Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hverjum treystum við fyrir fjöreggjunum okkar? skrifar Skoðun Stöndum í lappirnar! Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Gjöf sem gefur Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Vegna hvers kýs ég Katrínu Jón Kristjánsson skrifar Skoðun Hvar er sómakenndin? Blakleikur Ísraels og Íslands Hrönn Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Alþingi slátrar jafnræðisreglunni Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Málfarslöggan verk sín vann Ari Páll Kristinsson skrifar Skoðun Verðmæti Döff kjósenda Mordekaí Elí Esrason skrifar Skoðun Nýja hægrið Davíð Bergmann skrifar Skoðun Afhverju viltu fá trúð á Bessastaði? Diljá Ámundadóttir Zoega skrifar Skoðun Heldur þann besta en þann næstbesta! Vilhjálmur B. Bragason skrifar Skoðun Vel gert! Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund; vörður auðlinda og nýsköpunar Valdimar Össurarson skrifar Skoðun Forsetabaráttan: Hin fimm fræknu og leiðtogafræðin Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Sýnileiki og styrkur þjóðar Ásdís Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Velferð fólks framar markaðsvæddri netsölu áfengis Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Halla Hrund, Halla Tómasdóttir eða Katrín Jakobsdóttir? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Það þarf þyrlupall við þjóðarsjúkrahúsið Hópur lækna á þyrlum Landhelgisgæslunnar skrifar Skoðun Vonandi endurtekur sagan sig! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Halla Hrund - Þarf fólk eins og þig, fyrir fólk eins og mig? Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Kjósum sterkan leiðtoga Guðlaug Hrönn Jóhannsdóttir skrifar Sjá meira
Lítið framboð á húsnæði, sérstaklega á minni eignum, hefur verið lengi í umræðunni. Of lítið hefur verið byggt af íbúðum á liðnum árum til að anna þörf markaðarins og þær sem hafa verið byggðar eru margar í dýrari kantinum. Fyrstu kaupendum fer fjölgandi ásamt auknu innfluttu vinnuafli og ferðamönnum sem hefur allt leitt til aukinnar eftirspurnar umfram það sem gera mátti ráð fyrir. Væntingar hafa því verið undirliggjandi um hækkandi verð. Við sem störfum á fasteigna markaði urðum áþreifanlega vör við ákveðin kaflaskil eftir birtingu greiningarskýrslu Arion banka nú í lok janúar, þar sem spáð var 30 prósenta hækkun á næstu þremur árum. Sálfræði markaðarins tók völdin enda eðlilegt að seljendur vilji fá sem hæst verð fyrir sína eign. Sú umræða um fasteignamarkaðinn sem fylgdi í kjölfarið gerði það að verkum að seljendur kipptu að sér höndum og í framboðsþurrð reiknaðist hækkunin inn í fasteignaverð mun hraðar en ella. Smærri íbúðir seldust strax á yfirverði og þeir sem voru í stækkunarhugleiðingum flýttu sér að kaupa. Sú hækkun hefur þó aðeins fjarað út, markaðurinn er nú að róast og hefur leitað í meira jafnvægi. Það bendir til þess að væntingar séu nú um hóflegar hækkanir. Einnig berast fréttir af fleiri byggingarlóðum, nú síðast í Úlfarsárdal, þó þær eignir komi augljóslega ekki alveg á næstunni inn á markaðinn. Sálfræði fasteignamarkaðar byggist á væntingum um verð, framboð, aðgengi og kjör lánsfjármagns. Greiningaraðilar verða að gæta að því með hvaða hætti þeir setja fram álit sitt. Þeir hafa mótandi áhrif á væntingar fólks sem getur leitt til offjárfestingar og vandamála ef spárnar ganga ekki eftir. Framsetning niðurstaðna verður að vera ábyrg og ekki tekin úr samhengi við áhættuna sem fylgir því að kaupa fasteign dýru verði. Eðli eignabóla er að þær eru drifnar af óraunhæfum væntingum. Efnahagsástand er gott í dag, vextir lágir og aðgengi að lánsfé gott. Í ljósi strangara greiðslumats verður að ætla að undirliggjandi geta fólks til að greiða af fasteignalánum sé betri nú en fyrir hrun og því ólíklegt að um bólumyndun sé að ræða þrátt fyrir hækkandi verð.Greinin birtist fyrst í Markaðnum, fylgiriti Fréttablaðsins um viðskipti og efnahagsmál.
Skoðun Hvar er sómakenndin? Blakleikur Ísraels og Íslands Hrönn Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar