Mikið hefur dregið úr rannsóknum lögreglu á vændiskaupum undanfarin ár, frá því sem var fljótlega eftir að kaup á vændi voru gerð refsiverð. Eitt mál hjá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu hefur endað með dómi síðastliðin þrjú ár.

Vændiskaup voru gerð refsiverð árið 2009 þegar hin svokallaða sænska leið var innleidd. Lögin kveða á um að óheimilt sé að kaupa vændi en ekki selja vændi. Strax á eftir fór lögreglan í umfangsmiklar aðgerðir í samræmi við hin nýju lög og árið 2010 voru ellefu karlmenn ákærðir fyrir að kaupa vændisþjónustu af Catalinu Ncogo eða þeim stúlkum sem hún hafði gert út í vændisstarfsemi.

Árið 2014 gaf Ríkissaksóknari svo út fjörutíu ákærur á hendur karlmönnum fyrir brot gegn kaupum á vændi. Árið 2013 kom 81 vændismál inn á borð lögreglunnar á höfuð­borgarsvæðinu.

Á síðastliðnum þremur árum hefur lögreglan á höfuðborgarsvæðinu haft níu mál til meðferðar. Þrjú þeirra hafa farið til ákærumeðferðar þar sem einu lauk fyrir héraðsdómi, eins og áður segir. Rannsókn var hætt í fjórum málanna og tvö mál eru enn til rannsóknar.

Friðrik Smári Björgvinsson yfirlögregluþjónn segir að rekja megi fækkunina til forgangsröðunar hjá lögreglu og skorts á fjármagni og mannafla. „Þetta eru erfið mál í rannsókn og tímafrek. Þessi mál eru oft þannig vaxin að það er kannski enginn sem tilkynnir um brot. Þetta eru eins og fíkniefnaviðskipti, hvorki seljandi né kaupandi vilja fá afskipti lögreglu. Þau eru svolítið öðruvísi en mörg önnur mál og kannski erfiðara að rannsaka þau þess vegna.“

Refsing vegna vændiskaupa getur numið allt að einu ári í fangelsi. Það þýðir að lögregla hefur ekki lagalega heimild til að beita símhlerunum í vændiskaupamálum. Friðrik segir að það þýði að rannsóknir á málunum krefjist einfaldlega yfirlegu og mikils mannskapar. Lögregla þurfi beinlínis að sitja við og fylgjast með heimsóknum þeirra grunuðu þar sem meint vændisviðskipti eiga sér stað.

„Við þurfum að forgangsraða mannskapnum. Þar setjum við kynferðisbrot og brot gegn lífi og líkama efst í forgangsröðunina. Svo koma önnur mál þar á eftir, stærri fíkniefnabrotin eins og hægt er og svo framvegis. Vændið fer fram á bak við luktar dyr en ekkert væri ómögulegt í rannsókn ef við hefðum tíma, fjármagn og mannskap.“