Fátækt barna er vanræksla stjórnvalda Margrét Júlía Rafnsdóttir skrifar 10. apríl 2017 07:00 Um áratugaskeið hefur alþjóðsamfélagið reglulega sett sér háleit markmið um betri heim. Markmið um sjálfbæra þróun, þar sem forgangsverkefni er að uppræta fátækt og auka jöfnuð. Evrópa2020 áætlun Evrópusambandsins gerir ráð fyrir að að minnsta kosti 20 milljónum barna í Evrópu verði bjargað frá fátækt og félagslegri einangrun fyrir árið 2020. Það mun ekki nást. Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna, SDG2030, gera ráð fyrir að sárafátækt verði upprætt og að 50% barna verði bjargað úr fátækt og félagslegri einangrun fyrir árið 2030 og ójöfnuður minnkaður. Það er sátt meðal þjóða heims um að fátækt og ójöfnuður séu óásættanleg. Sífellt þarf þó að setja ný markmið þegar sýnt er að þeim eldri verður ekki náð. Það er ekki síst vegna þess að áætlanir stjórnvalda og skattkerfi ganga oft þvert á þessar samþykktir sem ríkin hafa þó skuldbundið sig til að framfylgja. Samkvæmt skýrslu Evrópuhóps Barnaheilla - Save the Children sem gefin var út í lok árs 2016, eiga enn um 28% barna í Evrópu á hættu að búa við fátækt og félagslega einangrun. Þetta eru rúmlega 25 milljónir barna. Ekkert Evrópuland er laust við barnafátækt og lítið hefur þokast í þá átt að uppræta fátækt í álfunni. Meginorsök fátæktar er ójöfnuður sem hefur aukist í Evrópu. Um 10% heimila í Evrópu eiga 50% eigna. Velmegun er í boði fyrir sífellt færri. Færri fjölskyldur hafa möguleika á að veita börnum sínum gott líf. Afleiðingar efnahagskreppunnar á laun og kjör eru meðal annars þær að þrátt fyrir að foreldrar hafi atvinnu er það ekki trygging fyrir lífi án fátæktar. Stöðugur niðurskurður varð á framlögum til menntunar frá upphafi kreppu í öllum Evrópulöndum. Þau börn sem eru hve verst stödd verða enn frekar út undan hvað varðar menntun og tækifæri, heilsu og lífsfyllingu. Börn sem búa við fátækt eru líklegri til að búa áfram við fátækt sem fullorðnir einstaklingar og hefur það mjög afdrifarík áhrif á líf þeirra og framtíðarhorfur og þau standa höllum fæti.Algjörlega óásættanlegtÞrátt fyrir að á Íslandi sé jöfnuður hve mestur í Evrópu, eiga um 11% fullorðinna og 14% barna hér á landi á hættu að búa við fátækt og félagslega einangrun. Þetta eru meira en 10.000 börn. Það er algjörlega óásættanlegt í landi þar sem stjórnvöld berja sér á brjóst vegna mikils hagvaxtar og efnahagslegs uppgangs. Samkvæmt skýrslunni er Ísland eina land Norðurlanda þar sem börn eiga frekar á hættu að búa við fátækt en fullorðnir, sem gefur vísbendingu um að forgangsröðun sé ekki í þágu barna og fjölskyldna þeirra. Flest ríki heims hafa undirritað barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna sem hefur einnig verið lögfestur á Íslandi. Samkvæmt sáttmálanum eiga öll börn rétt á að lifa og þroskast, að njóta besta mögulegs heilsufars og á gjaldfrjálsri grunnmenntun. Ekki má mismuna börnum hvað þessi réttindi varðar vegna stöðu þeirra eða foreldranna, svo sem vegna efnahags. Og minnumst þess að börn bera ekki ábyrgð á stöðu sinni. Barnasáttmálinn kveður jafnframt á um ábyrgð og skyldur stjórnvalda um að uppfylla ákvæði hans. Stjórnvöld sem koma ekki í veg fyrir að börnum sé mismunað vegna efnahags foreldra og tryggja ekki að ekkert barn þurfi að búa við fátækt eru að vanrækja skyldur sínar. Nú er lag stjórnvöld, nú er ekki kreppa og ekki hægt að nota slíkt sem afsökun fyrir að verja ekki auknu fé til málefna barna. Nú þarf að skila til baka því fjármagni sem skorið var niður vegna efnahagskreppunnar. Styrkja þarf grunnþjónustu við börn, mennta- og velferðarkerfið, tryggja gjaldfrjálsan grunnskóla, að öll börn fái þá þjónustu sem þau eiga rétt á án endurgjalds og tryggja fjölskyldum sem eiga á hættu að búa við fátækt viðunandi framfærslu og örugga búsetu. Lengja þarf fæðingarorlof í 12 mánuði og tryggja öllum börnum þroskandi umhverfi að því loknu fram að grunnskóla. Barnaheill - Save the Children á Íslandi hafa ítrekað skorað á stjórnvöld að gera áætlanir sem byggja á réttindum barna og skilningi á stöðu þeirra og þörfum og standa við skuldbindingar sínar. Barnaheill skora enn og aftur á stjórnvöld að forgangsraða í þágu velferðar barna og líta á fjármagn í þágu barna sem fjárfestingu. Slík fjárfesting skilar okkur betra, heilbrigðara og hamingjusamara samfélagi til langs tíma. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Dóttir mín – uppgjör eineltis Ragnheiður Harpa Sveinsdóttir Skoðun Hér er elíta, um elítu, frá elítu, til elítu Ragnar Kjartansson Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Barnapíu á Bessastaði! Karl Sigurðsson Skoðun Að fortíð skal hyggja Guðrún Jónsdóttir Skoðun Ef Landsvirkjun verður ekki seld vitum við hvers vegna Ögmundur Jónasson Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir Skoðun Vitundarvakning um auðlindir þjóðar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Skoðun Auðkenni þarf að passa upp á Eva Valdís Jóhönnudóttir skrifar Skoðun Auðlindir í almannaeigu – Halla Hrund Logadóttir 7. forseti Íslands Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Hver er besti skólastjórinn? Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Skoðun Vofa húsagans býsnast enn Haukur Már Helgason skrifar Skoðun Nokkrar staðreyndir um Ísland, Katrínu og Gaza Álfheiður Ingadóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem hyggjast kjósa Katrínu Jakobsdóttur Guðlaugur Bragason skrifar Skoðun Katrín og kvenhatrið Ólafur Sveinsson skrifar Skoðun Bessastaðir eru ekki fyrir byrjendur Þorbergur Þórsson skrifar Skoðun Ég vil Baldur og því kýs ég Baldur Ólafur Helgi M. Ólafsson / Starína skrifar Skoðun Inngönguspáin Eygló Halldórsdóttir skrifar Sjá meira
Um áratugaskeið hefur alþjóðsamfélagið reglulega sett sér háleit markmið um betri heim. Markmið um sjálfbæra þróun, þar sem forgangsverkefni er að uppræta fátækt og auka jöfnuð. Evrópa2020 áætlun Evrópusambandsins gerir ráð fyrir að að minnsta kosti 20 milljónum barna í Evrópu verði bjargað frá fátækt og félagslegri einangrun fyrir árið 2020. Það mun ekki nást. Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna, SDG2030, gera ráð fyrir að sárafátækt verði upprætt og að 50% barna verði bjargað úr fátækt og félagslegri einangrun fyrir árið 2030 og ójöfnuður minnkaður. Það er sátt meðal þjóða heims um að fátækt og ójöfnuður séu óásættanleg. Sífellt þarf þó að setja ný markmið þegar sýnt er að þeim eldri verður ekki náð. Það er ekki síst vegna þess að áætlanir stjórnvalda og skattkerfi ganga oft þvert á þessar samþykktir sem ríkin hafa þó skuldbundið sig til að framfylgja. Samkvæmt skýrslu Evrópuhóps Barnaheilla - Save the Children sem gefin var út í lok árs 2016, eiga enn um 28% barna í Evrópu á hættu að búa við fátækt og félagslega einangrun. Þetta eru rúmlega 25 milljónir barna. Ekkert Evrópuland er laust við barnafátækt og lítið hefur þokast í þá átt að uppræta fátækt í álfunni. Meginorsök fátæktar er ójöfnuður sem hefur aukist í Evrópu. Um 10% heimila í Evrópu eiga 50% eigna. Velmegun er í boði fyrir sífellt færri. Færri fjölskyldur hafa möguleika á að veita börnum sínum gott líf. Afleiðingar efnahagskreppunnar á laun og kjör eru meðal annars þær að þrátt fyrir að foreldrar hafi atvinnu er það ekki trygging fyrir lífi án fátæktar. Stöðugur niðurskurður varð á framlögum til menntunar frá upphafi kreppu í öllum Evrópulöndum. Þau börn sem eru hve verst stödd verða enn frekar út undan hvað varðar menntun og tækifæri, heilsu og lífsfyllingu. Börn sem búa við fátækt eru líklegri til að búa áfram við fátækt sem fullorðnir einstaklingar og hefur það mjög afdrifarík áhrif á líf þeirra og framtíðarhorfur og þau standa höllum fæti.Algjörlega óásættanlegtÞrátt fyrir að á Íslandi sé jöfnuður hve mestur í Evrópu, eiga um 11% fullorðinna og 14% barna hér á landi á hættu að búa við fátækt og félagslega einangrun. Þetta eru meira en 10.000 börn. Það er algjörlega óásættanlegt í landi þar sem stjórnvöld berja sér á brjóst vegna mikils hagvaxtar og efnahagslegs uppgangs. Samkvæmt skýrslunni er Ísland eina land Norðurlanda þar sem börn eiga frekar á hættu að búa við fátækt en fullorðnir, sem gefur vísbendingu um að forgangsröðun sé ekki í þágu barna og fjölskyldna þeirra. Flest ríki heims hafa undirritað barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna sem hefur einnig verið lögfestur á Íslandi. Samkvæmt sáttmálanum eiga öll börn rétt á að lifa og þroskast, að njóta besta mögulegs heilsufars og á gjaldfrjálsri grunnmenntun. Ekki má mismuna börnum hvað þessi réttindi varðar vegna stöðu þeirra eða foreldranna, svo sem vegna efnahags. Og minnumst þess að börn bera ekki ábyrgð á stöðu sinni. Barnasáttmálinn kveður jafnframt á um ábyrgð og skyldur stjórnvalda um að uppfylla ákvæði hans. Stjórnvöld sem koma ekki í veg fyrir að börnum sé mismunað vegna efnahags foreldra og tryggja ekki að ekkert barn þurfi að búa við fátækt eru að vanrækja skyldur sínar. Nú er lag stjórnvöld, nú er ekki kreppa og ekki hægt að nota slíkt sem afsökun fyrir að verja ekki auknu fé til málefna barna. Nú þarf að skila til baka því fjármagni sem skorið var niður vegna efnahagskreppunnar. Styrkja þarf grunnþjónustu við börn, mennta- og velferðarkerfið, tryggja gjaldfrjálsan grunnskóla, að öll börn fái þá þjónustu sem þau eiga rétt á án endurgjalds og tryggja fjölskyldum sem eiga á hættu að búa við fátækt viðunandi framfærslu og örugga búsetu. Lengja þarf fæðingarorlof í 12 mánuði og tryggja öllum börnum þroskandi umhverfi að því loknu fram að grunnskóla. Barnaheill - Save the Children á Íslandi hafa ítrekað skorað á stjórnvöld að gera áætlanir sem byggja á réttindum barna og skilningi á stöðu þeirra og þörfum og standa við skuldbindingar sínar. Barnaheill skora enn og aftur á stjórnvöld að forgangsraða í þágu velferðar barna og líta á fjármagn í þágu barna sem fjárfestingu. Slík fjárfesting skilar okkur betra, heilbrigðara og hamingjusamara samfélagi til langs tíma.
Skoðun Auðlindir í almannaeigu – Halla Hrund Logadóttir 7. forseti Íslands Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar