Okkur blæðir! Teitur Guðmundsson skrifar 31. janúar 2012 06:00 Ég ætla að vekja máls að nýju á þeirri staðreynd að samtengd rafræn sjúkraskrá á landsvísu hefur ekki enn litið dagsins ljós þrátt fyrir áralangar umræður um nauðsyn og gagnsemi slíks fyrirkomulags. Nýverið voru haldnir Læknadagar með miklum myndarbrag í hinu nýja ráðstefnuhúsi okkar Hörpunni, en þetta er stærsta einstaka ráðstefna lækna á Íslandi á hverju ári. Þar voru auðvitað ræddar ýmsar hliðar læknisfræðinnar, en mér er minnistætt málþing um svokallað „gate keeping“ eða tilvísanakerfi og þjónustustýringu í heilbrigðiskerfinu. Á þessum fundi komu fram sjónarmið ólíkra hagsmunaaðila um efnið og í pallborði gafst tækifæri til umræðna sem voru líflegar og drógust svo mjög á langinn að virtur geðlæknir þurfti að minna á að tíminn væri löngu liðinn og komið að næsta dagskrárlið. Það var ánægjulegt að fylgjast með samhljómi allra þeirra sem viðstaddir voru hversu mikilvægt og nauðsynlegt atriði þeir teldu það vera að tengja saman sjúkraskrá á landsvísu. Einn okkar þekktari heimilislækna frá Akureyri lýsti mikilli ánægju sinni með hversu vel hefði tekist að tengja saman sjúkraskrá fyrir allt Norðurland, heilsugæslur og heilbrigðisstofnanir auk Fjórðungssjúkrahúss. Innleiðingin hafi tekist með ágætum og hagræði sé að þessu fyrirkomulagi. Hann klykkti svo út í kunnum hæðnistón og óskaði okkur Sunnlendingum til hamingju með fyrirkomulagið á höfuðborgarsvæðinu. Í þessu ljósi er líklega rétt að upplýsa um það að sjúkraskrá er þegar tengd saman á nokkrum landfræðilega stærri heilbrigðisumdæmum landsins eins og t.a.m. á Austurlandi, Norðurlandi og Vesturlandi. Unnið er að samtengingum víðar, en höfuðborgarsvæðið, þar með talin Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins, Landspítali og einkareknar stofur sérfræðinga eru ekki tengdar saman. Hér fer þó fram meginþorri samskipta við sjúklinga sem og milli fagaðila í heilbrigðiskerfinu. Þetta kann að koma á óvart, en við læknar þekkjum allir undrun þá sem skín úr augum skjólstæðinga okkar þegar þeir komast að því að við getum ekki lesið í tölvunni hvað aðrir læknar eða fagaðilar hafa gert, skrifað út af lyfjum eða pantað af rannsóknum. Það sér hver heilvita maður að þetta er algerlega forkastanlegt, hvað þá heldur að sum landsvæði geti slíkt en önnur ekki. Það er enn fremur sérlega ámælisvert þegar haft er í huga að eflaust yfir 95% af öllu heilbrigðiskerfinu hérlendis nota sama hugbúnaðinn undir sjúkraskrá. Möguleikar til samtengingar eru því umtalsverðir og mun auðveldari í framkvæmd en víðast annars staðar í heiminum. Nú ætla ég hæstvirtum velferðarráðherra ekkert annað en að hann sé með þetta verkefni í algerum forgangi og muni innan tíðar kynna framtíðarsýn sína og stjórnvalda um það hvernig þessum málum skuli varið. Það verður að taka ákvörðun, við erum búin að bíða alltof lengi eftir þessu. Okkur blæðir, er sannarlega rétt orðað í þessu samhengi, því kostnaður í heilbrigðiskerfinu er mikill og nauðsynlegt að koma í veg fyrir tvíverknað, bæta samskipti og upplýsingaflæði auk þess að tryggja öryggi sjúklinga. Við verðum að spara! En við erum að eyða óheyrilegum fjármunum í endurteknar rannsóknir, ítrekaðar lyfjaútskriftir, innlagnir sem við hefðum getað forðast og svo mætti lengi telja. Í viðskiptaheiminum er oft talað um ROI (Return on Investment) þegar fara á út í fjárfestingar. Ekki skal ég mæra fjármálaheiminn en þetta er skynsamleg nálgun og nauðsynleg áður en haldið er af stað í hvers kyns stærri kaup á búnaði eða þjónustu. Þær upplýsingar sem ég hef og tímalengd sú sem rætt er um í þessu samhengi, að tengja saman sjúkraskrá á landsvísu svo hún verði nothæf, myndu laða að hvaða fjárfesti sem er ef tekið væri tillit til ROI. Ég hef heyrt ýmsar skýringar á því hvers vegna ekki er enn búið að tengja okkur saman hér fyrir sunnan. Flestar byggja á einhvers konar valdatafli og hugmyndafræðilegu ósætti um það hvað kerfið skuli geta, aðrar á því að þetta kosti heil ósköp. Engin þeirra er þó rétt tel ég og merkilegt nokk getur enginn almennilega útskýrt fyrir mér hvað stöðvar ferli samtengingar á sjúkraskrá. Sé það svo að við ætlum okkur að nýta núverandi kerfi með öllum þeim kostum og göllum er okkur ekkert að vanbúnaði, enda búin að sýna fram á það í hinum landshlutunum. Ekki nema meiningin sé að skipta alfarið um kerfi sem vissulega er rétt að skoða í þessu stóra samhengi, en kostnaður yrði væntanlega umtalsverður. Svona rétt í lokin læt ég fylgja með litla sögu, en á tímabili var aðgangsstýring á gagnagrunni Landspítalans sem kom í veg fyrir að læknar á slysa- og bráðadeild til dæmis gætu séð gögn sjúklinga á geðdeild. Slíkar aðgangsstýringar eru skynsamlegar innan vissra marka og auðvitað er nauðsynlegt að haft sé eftirlit með þeim sem nota sjúkraskrár við vinnu sína. Það gat hins vegar komið sér afar illa ef einstaklingar sem voru í bráðri lífshættu leituðu á slysa- og bráðadeild og engar upplýsingar voru í kerfunum um sjúklinginn hjá meðhöndlandi lækni. Þetta hefur lagast sem betur fer. Okkur blæðir! Áfram nú! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Teitur Guðmundsson Mest lesið Hér er elíta, um elítu, frá elítu, til elítu Ragnar Kjartansson Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Ég kýs femínista á Bessastaði Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun Erum við að sjúkdómavæða hegðun og höfum við verið að innleiða aumingjagang inn í samfélagið okkar? Davíð Bergmann Skoðun Forsetinn minn Eygló Egilsdóttir Skoðun Flestir munu kjósa Katrínu Jakobsdóttur, beint eða óbeint, ef… Reynir Böðvarsson Skoðun Varðmenn valdsins Sandra B. Franks Skoðun Til varnar líffjölbreytileika Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir Skoðun Höndlum MS saman Hjördís Ýrr Skúladóttir Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Það er nú bara þannig með hann Jón... Hjördís Sjafnar Ingimundardóttir skrifar Skoðun Katrínu sem forseta. Eiríkur Finnur Greipsson skrifar Skoðun Óvelkomið Evrópumet Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Flestir munu kjósa Katrínu Jakobsdóttur, beint eða óbeint, ef… Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Breiðar axlir og stór hjörtu Ingunn Rós Kristjánsdóttir ,Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hér er elíta, um elítu, frá elítu, til elítu Ragnar Kjartansson skrifar Skoðun Ég kýs femínista á Bessastaði Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Varðmenn valdsins Sandra B. Franks skrifar Skoðun Til varnar líffjölbreytileika Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir skrifar Skoðun Erum við að sjúkdómavæða hegðun og höfum við verið að innleiða aumingjagang inn í samfélagið okkar? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hringborð hafs og eldis: Tækifæri til atvinnuuppbyggingar í haftengdri starfsemi Vöxtur fiskeldis á Íslandi Kjartan Ólafsson skrifar Skoðun Höndlum MS saman Hjördís Ýrr Skúladóttir skrifar Skoðun Forsetinn minn Eygló Egilsdóttir skrifar Skoðun Ísrael verður að hætta að drepa saklausa borgara á Gaza Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Að kjósa með hjartanu! Ásdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Heilt kjörtímabil án árangurs í loftslagsmálum Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun „Nema í alveg sérstökum tilvikum“ Sigurður Örn Hilmarsson skrifar Skoðun Forseti Íslands – Katrín Jakobsdóttir Guðjón Þórir Sigfússon skrifar Skoðun Baldur er leiðtogi og mannasættir Karl Ágúst Ipsen skrifar Skoðun Fyrir börnin okkar Gunnar Ingi Valgeirsson skrifar Skoðun Stjórnvöld eru stefnulaus í barna- og fjölskyldumálum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Halla Hrund fyrir framtíðina Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir og Sólskinsdrengurinn Margrét Dagmar Ericsdóttir skrifar Skoðun Ferðamálastefna til framtíðar Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fótbolti og forseti Tómas Ingi Tómasson skrifar Skoðun Taktík. - Fyrir fegurðina og lýðræðið Gunnlaugur Ólafsson skrifar Skoðun Kjósum Baldur fyrir öryggi okkar allra Ragnheiður Hergeirsdóttir skrifar Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Þess vegna er Halla Hrund efst Gunnhildur Fríða Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Forsetakosning, auðlindir í þágu almennings Gunnar Hrafn Birgisson skrifar Sjá meira
Ég ætla að vekja máls að nýju á þeirri staðreynd að samtengd rafræn sjúkraskrá á landsvísu hefur ekki enn litið dagsins ljós þrátt fyrir áralangar umræður um nauðsyn og gagnsemi slíks fyrirkomulags. Nýverið voru haldnir Læknadagar með miklum myndarbrag í hinu nýja ráðstefnuhúsi okkar Hörpunni, en þetta er stærsta einstaka ráðstefna lækna á Íslandi á hverju ári. Þar voru auðvitað ræddar ýmsar hliðar læknisfræðinnar, en mér er minnistætt málþing um svokallað „gate keeping“ eða tilvísanakerfi og þjónustustýringu í heilbrigðiskerfinu. Á þessum fundi komu fram sjónarmið ólíkra hagsmunaaðila um efnið og í pallborði gafst tækifæri til umræðna sem voru líflegar og drógust svo mjög á langinn að virtur geðlæknir þurfti að minna á að tíminn væri löngu liðinn og komið að næsta dagskrárlið. Það var ánægjulegt að fylgjast með samhljómi allra þeirra sem viðstaddir voru hversu mikilvægt og nauðsynlegt atriði þeir teldu það vera að tengja saman sjúkraskrá á landsvísu. Einn okkar þekktari heimilislækna frá Akureyri lýsti mikilli ánægju sinni með hversu vel hefði tekist að tengja saman sjúkraskrá fyrir allt Norðurland, heilsugæslur og heilbrigðisstofnanir auk Fjórðungssjúkrahúss. Innleiðingin hafi tekist með ágætum og hagræði sé að þessu fyrirkomulagi. Hann klykkti svo út í kunnum hæðnistón og óskaði okkur Sunnlendingum til hamingju með fyrirkomulagið á höfuðborgarsvæðinu. Í þessu ljósi er líklega rétt að upplýsa um það að sjúkraskrá er þegar tengd saman á nokkrum landfræðilega stærri heilbrigðisumdæmum landsins eins og t.a.m. á Austurlandi, Norðurlandi og Vesturlandi. Unnið er að samtengingum víðar, en höfuðborgarsvæðið, þar með talin Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins, Landspítali og einkareknar stofur sérfræðinga eru ekki tengdar saman. Hér fer þó fram meginþorri samskipta við sjúklinga sem og milli fagaðila í heilbrigðiskerfinu. Þetta kann að koma á óvart, en við læknar þekkjum allir undrun þá sem skín úr augum skjólstæðinga okkar þegar þeir komast að því að við getum ekki lesið í tölvunni hvað aðrir læknar eða fagaðilar hafa gert, skrifað út af lyfjum eða pantað af rannsóknum. Það sér hver heilvita maður að þetta er algerlega forkastanlegt, hvað þá heldur að sum landsvæði geti slíkt en önnur ekki. Það er enn fremur sérlega ámælisvert þegar haft er í huga að eflaust yfir 95% af öllu heilbrigðiskerfinu hérlendis nota sama hugbúnaðinn undir sjúkraskrá. Möguleikar til samtengingar eru því umtalsverðir og mun auðveldari í framkvæmd en víðast annars staðar í heiminum. Nú ætla ég hæstvirtum velferðarráðherra ekkert annað en að hann sé með þetta verkefni í algerum forgangi og muni innan tíðar kynna framtíðarsýn sína og stjórnvalda um það hvernig þessum málum skuli varið. Það verður að taka ákvörðun, við erum búin að bíða alltof lengi eftir þessu. Okkur blæðir, er sannarlega rétt orðað í þessu samhengi, því kostnaður í heilbrigðiskerfinu er mikill og nauðsynlegt að koma í veg fyrir tvíverknað, bæta samskipti og upplýsingaflæði auk þess að tryggja öryggi sjúklinga. Við verðum að spara! En við erum að eyða óheyrilegum fjármunum í endurteknar rannsóknir, ítrekaðar lyfjaútskriftir, innlagnir sem við hefðum getað forðast og svo mætti lengi telja. Í viðskiptaheiminum er oft talað um ROI (Return on Investment) þegar fara á út í fjárfestingar. Ekki skal ég mæra fjármálaheiminn en þetta er skynsamleg nálgun og nauðsynleg áður en haldið er af stað í hvers kyns stærri kaup á búnaði eða þjónustu. Þær upplýsingar sem ég hef og tímalengd sú sem rætt er um í þessu samhengi, að tengja saman sjúkraskrá á landsvísu svo hún verði nothæf, myndu laða að hvaða fjárfesti sem er ef tekið væri tillit til ROI. Ég hef heyrt ýmsar skýringar á því hvers vegna ekki er enn búið að tengja okkur saman hér fyrir sunnan. Flestar byggja á einhvers konar valdatafli og hugmyndafræðilegu ósætti um það hvað kerfið skuli geta, aðrar á því að þetta kosti heil ósköp. Engin þeirra er þó rétt tel ég og merkilegt nokk getur enginn almennilega útskýrt fyrir mér hvað stöðvar ferli samtengingar á sjúkraskrá. Sé það svo að við ætlum okkur að nýta núverandi kerfi með öllum þeim kostum og göllum er okkur ekkert að vanbúnaði, enda búin að sýna fram á það í hinum landshlutunum. Ekki nema meiningin sé að skipta alfarið um kerfi sem vissulega er rétt að skoða í þessu stóra samhengi, en kostnaður yrði væntanlega umtalsverður. Svona rétt í lokin læt ég fylgja með litla sögu, en á tímabili var aðgangsstýring á gagnagrunni Landspítalans sem kom í veg fyrir að læknar á slysa- og bráðadeild til dæmis gætu séð gögn sjúklinga á geðdeild. Slíkar aðgangsstýringar eru skynsamlegar innan vissra marka og auðvitað er nauðsynlegt að haft sé eftirlit með þeim sem nota sjúkraskrár við vinnu sína. Það gat hins vegar komið sér afar illa ef einstaklingar sem voru í bráðri lífshættu leituðu á slysa- og bráðadeild og engar upplýsingar voru í kerfunum um sjúklinginn hjá meðhöndlandi lækni. Þetta hefur lagast sem betur fer. Okkur blæðir! Áfram nú!
Erum við að sjúkdómavæða hegðun og höfum við verið að innleiða aumingjagang inn í samfélagið okkar? Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Erum við að sjúkdómavæða hegðun og höfum við verið að innleiða aumingjagang inn í samfélagið okkar? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hringborð hafs og eldis: Tækifæri til atvinnuuppbyggingar í haftengdri starfsemi Vöxtur fiskeldis á Íslandi Kjartan Ólafsson skrifar
Erum við að sjúkdómavæða hegðun og höfum við verið að innleiða aumingjagang inn í samfélagið okkar? Davíð Bergmann Skoðun