„Ekkert vera að vanda okkur, bara elska!“

Fyrsta spurningin á rökstólum er venju samkvæmt sú hvort þið kannist eitthvað hvort við annað?



Hilmar: Ég kannast náttúrulega við Guðrúnu. Ég held að ég muni eftir henni fyrst úr áramótaskaupinu að brillera og svo auðvitað úr alls kyns leiksýningum. En ég er nú ekki viss um að hún kannist við mig.

Guðrún: Ég hef séð myndir af þessum fallega manni. Þegar maður byrjar að standa í stríði þá fylgir því mynd í blöðunum. Þannig að ég hef bara fylgst með þér í fréttum og finnst flott hjá þér að stoppa þessi illmælgi af. Það þarf bara að berja hundana niður um leið og þeir fara að gjamma. Ég óska ykkur alls hins besta.

Hilmar: Takk kærlega fyrir það.

Viss um að Guð elski homma

Kemur ykkur á óvart að Samtökin 78 þurfi að eiga við hatursfulla umræðu á sama tíma og talað er um Ísland sem eitt opnasta samfélagið gagnvart hinsegin fólki í heiminum?



Hilmar: Fordómar eru viðvarandi ástand undir yfirborðinu. Ef maður vill sjá þetta, þá sér maður þetta. Svona umræða sýnir að björninn er ekkert unninn. Það koma alltaf bakslög í baráttuna. Konur þekkja það úr kvenréttindabaráttunni, svart fólk úr sinni baráttu og svo framvegis. En í rauninni er þetta einfalt, við viljum bara öll fá að vera til og lifa hamingjusömu lífi en við búum við veruleika þar sem sífellt er verið að traðka á okkur og því búum við ekki við jöfn réttindi og lífsgæði.

Guðrún: Óréttlæti nær alltaf að smjúga sér einhvers staðar.

Hilmar: Já, þetta er marghöfða skrímsli.

Guðrún: Ég skrifaði leikrit fyrir tíu árum um samkynhneigðan prest sem lést úr alnæmi. Við settum verkið upp í Guðríðarkirkju og því hlaut ég að taka Guð og trúna með í þetta sem var ekki öllum að skapi. Þá hugsa ég til góðs vinar míns sem var alltaf að tala við mig um guðdóminn og trúna – og þá sagði hann alltaf: „Ég er viss um að Guð elski mig þótt ég sé hommi.“ Og ég svaraði alltaf: „Ég veit ekki alveg hvernig Guð hugsar, en það er líka eitthvað sem ég er alveg viss um.“

Hilmar: Ég fór að hugsa það í vikunni, þar sem við stóðum í þessari baráttu, hvað ég fékk ótrúlega mikið af fallegum skilaboðum með hlýjum orðum og stuðningi. Það skiptir svo miklu máli að segja fólki að maður styðji það, að maður sé til staðar og þyki vænt um það. Að setja það í orð og passa sig á að segja það við fólk. Ég held að við gerum það ekki nógu oft. Manni hættir til að einblína á þetta neikvæða.

Guðrún: Já, maður á að gera meira af þessu. Maður stendur ekki einn í baráttu.

Bæði í pólitík 

Hilmar er formaður Samtakanna 78 í sjálfboðaliðastarfi. Hvað starfar þú dagsdaglega? 

Hilmar: Ég er alþjóðafulltrúi á skrifstofu borgarstjóra. Á okkar tímum eru mikil samskipti á milli ríkja, landa og borga. Ég er menntaður alþjóðastjórnmálafræðingur en með arkitektúr í grunninn. Listin og pólitíkin hafa alltaf togast á í mér. 

Guðrún: Ég er alveg sannfærð um að því fleiri listamenn í pólitík, því betra. Ég átti stuttan pólitískan feril fyrir nokkrum árum. Þá fylgdi ég Ólafi F á F-lista og fór inn í borgarstjórn sem varaborgarfulltrúi. Það er reynsla sem ég hefði ekki viljað vera án. Það sem kom mest á óvart var hvað fólkið sem starfar við þetta eru miklar ágætismanneskjur. Alveg frábært fólk. Það eru allir að vinna vinnuna sína og gera eins vel og þeir geta. Ég hafði mjög gaman af þessu en það var svolítið gott að vera á þeim aldri að ég var ekki með neina drauma um pólitískan feril. Ég hafði þetta frelsi sem maður fær þegar maður er orðinn gamall. Maður er hættur að vinna og gerir það sem mann langar til. Þetta er svo yndislegt hlé á færibandinu, svona áður en því lýkur. 

En þú, Hilmar? Hefur þú beinlínis verið í pólitík? 

Hilmar: Ég hef líka átt minn pólitíska feril. Ég hef alltaf haft mikinn áhuga á pólitík og byrjaði að lesa blöðin tíu ára. Ég var örugglega mjög undarlegt barn, var innipúki og vildi bara teikna og lita. En minn pólitíski ferill hófst þegar ég var tvítugur í bæjarstjórn á Ísafirði. Við vorum menntaskólakrakkar og buðum fram undir merkjum Fönk-listans og fengum tvo fulltrúa af ellefu. Það var mjög dýrmæt reynsla. Svo hef ég alltaf verið viðloðandi þetta á einhvern hátt og þá aðallega á sviði mannréttinda. Og það er rétt þetta með pólitíkina og listina. Ég lærði arkitektúr og starfaði við það í einhver ár en tók svo master í alþjóðasamskiptum. Þetta vinnur vel saman. Það er nauðsynlegt að hafa list í pólitíkinni, enda er það skapandi starf að skapa samfélag og pólitíkin er svo mikið í listinni. Svo hangir þetta allt saman á heimspekinni, hún er alltaf undirliggjandi. 

Eignast börn á gamals aldri 

Guðrún: Já, þú ert frá Ísafirði. Ég elska Ísafjörð. Fyrir hundrað árum þegar ég ferðaðist með leikhópum í kringum landið með leiksýningar þá var alltaf aðalatriðið að koma á Ísafjörð. Það voru líka svo margir af gömlu leikurunum að vestan sem rifust um hvaða bær fyrir vestan væri menningarlegastur. Þeir eru allir dánir núna, þegar maður er orðinn 79 ára þá er maður alltaf að tala um dáið fólk. Það var líka svo gamalgróið leikfélag á Ísafirði og áhorfendur svo þjálfaðir. 

Hilmar: Já, ég tók þátt í starfi Litla leikklúbbsins á Ísafirði og Ísafjörður hefur náttúrulega alltaf verið mikill menningarbær. 

Hér upphefst mikil umræða um menningarlífið á Ísafirði og gamansögur af Ísfirðingum kitla hláturtaugarnar. Sumt ekki prenthæft og allt er það hreinlega efni í aðra grein. Að lokum talar Hilmar um að hann hafi lært á píanó og verið mikið inni á heimili hjónanna sem ráku tónlistarskólann, sem Guðrún þekkir einnig til. 

Hilmar: Já, vonandi fer eitthvað af þessu menningarlega uppeldi niður til litla sonarins. 

Guðrún: Áttu lítinn son? 

Hilmar: Já, ég var ekki viss um að ég myndi eignast börn en svo fann ég þörfina til þess og eignaðist son á gamalsaldri – orðinn 37 ára. 

Guðrún: Ég var orðin fertug þegar ég eignaðist Ragnar – þennan heimsfræga (hér er mikið hlegið) og ég hef aldrei átt auðveldari meðgöngu og fæðingu. En ég á þrjú börn og þau eru í raun þrjú einbirni enda um áratugur á milli þeirra allra. 

Hilmar: Ég hef ekki samanburðinn en mér hefur verið sagt að það sé munur á þessu, eftir því hvort maður eignist börn ungur eða eldri. Maður er náttúrulega kominn með heilmikla reynslu sem er gott en svo þarf maður að passa sig að vera ekki of fastur í sínum skorðum. Kannski verður erfiðara að breyta um lífsstíl en þetta er skemmtileg áskorun.

Guðrún: Þú þarft ekki að vera hræddur við neitt. Það eina sem ég kunni var að kela við þau. Ég fór ekki eftir neinum uppeldisreglum og hlustaði á engin ráð. 

Hilmar: Já, við fjölskyldan höfum það að leiðarljósi. Hann á tvær mæður og einn föður en ég held ekki að aðalatriðið sé hvernig fjölskyldan er samansett, við erum bara fjölskylda og það eina sem skiptir máli er að barnið fái ást og atlæti. 

Guðrún: Já, við eigum ekkert að vera að vanda okkur. Bara elska! 

Hilmar: Einmitt, svo gera allir sín mistök.

Guðrún: Já, og þau láta mann heyra það seinna meir. 

Hilmar: Ég hlakka til þegar mér verður sagt til syndanna. 

Og þar með lauk dásamlegri samverustund með þessu heiðursfólki á fallegum vordegi í Reykjavík.