Erlent

Hæsti­réttur skoðar kröfu Trumps um frið­helgi

Samúel Karl Ólason skrifar
Líklegt er að réttarhöldin gegn Trump vegna tilrauna hans til að snúa úrslitum forsetakosninganna 2020 fari ekki fram fyrir næstu forsetakosningar.
Líklegt er að réttarhöldin gegn Trump vegna tilrauna hans til að snúa úrslitum forsetakosninganna 2020 fari ekki fram fyrir næstu forsetakosningar. AP/Alex Brandon

Dómarar við hæstarétt Bandaríkjanna hafa samþykkt að taka fyrir kröfu Donalds Trump, fyrrverandi forseta og núverandi forsetaframbjóðanda, um að vísa eigi frá dómsmálinu gegn honum vegna tilrauna hans til að snúa úrslitum forsetakosninganna 2020. Það vill Trump að verði gert á grunni þess að hann njóti friðhelgi.

Ákvörðun dómstólsins á að liggja fyrir í júní en ólíklegt er að það gefi tíma til að rétta yfir Trump fyrir kosningarnar í nóvember.

Til stóð að hefja réttarhöldin gegn Trump í Washington þann 4. mars en þeim var frestað um óákveðinn tíma vegna kröfu Trumps um að hann njóti friðhelgi frá lögsókn.

Jack Smith, sérstakur rannsakandi dómsmálaráðuneytis Bandaríkjanna, fór fram á það við hæstarétt að krafa Trumps yrði tekin fyrir í flýti, eftir að hann lagði hana fyrst fram. Því neituðu dómararnir og þurfti krafan að fara hefðbundið áfrýjunarferli en Trump og lögmenn hans hafa lagt mikið púður í að tefja öll réttarhöld gegn honum þar til fram yfir kosningarnar í nóvember.

Sjá einnig: Smith biður hæsta­rétt um að tefja ekki réttar­höldin

Takist honum að tefja réttarhöldin fram yfir kosningar og sigri hann Joe Biden, gæti hann beitt völdum embættisins til að stöðva málaferlin gegn honum eða jafnvel náða sjálfan sig.

Trump og lögmenn hans hafa haldið því fram að ekki sé hægt að ákæra hann vegna einhvers sem hann gerði þegar hann sat í embætti. Lögmennirnir hafa meðal annars sagt að forseti gæti látið hermenn myrða pólitíska andstæðinga sína og ekki væri hægt að sækja þá til saka fyrr en búið væri að ákæra þá fyrir embættisbrot og víkja úr embætti, jafnvel þó viðkomandi væri ekki lengur forseti.

Í einhverjum ríkjum hefst utankjörfundaratkvæðagreiðsla í september.

Fjögur dómsmál

Smith hefur einnig ákært Trump vegna opinberra og leynilegra skjala sem hann tók með sér til Flórída þegar hann flutti úr Hvíta húsinu í janúar 2021.

Þar að auki stendur Trump frammi fyrir ákærum í tveimur málum til viðbótar. Í heildina hefur hann verið ákærður í 91 lið.

Donald Trump hefur verið ákærður fjórum sinnum.

Jack Smith, sérstakur rannsakandi dómsmálaráðuneytis Bandaríkjanna, hefur ákært Trump í tveimur málum. Annað þeirra snýr að viðleitni hans til að snúa úrslitum forsetakosninganna í Bandaríkjunum árið 2020 á landsvísu. Réttarhöldin áttu að hefjast 4. mars en hefur verið frestað um óákveðinn tíma.

Hitt snýr að opinberum gögnum og leynilegum skjölum sem hann tók með sér úr Hvíta húsinu þegar hann flutti til Flórída og neitaði að afhenta. Réttarhöldin eiga að hefjast í maí.

Hann hefur einnig verið ákærður í New York fyrir brot á lögum um kosningar vegna þagnargreiðslu til klámmyndaleikkonunnar Stormy Daniels. Réttarhöldin eiga að hefjast 25. mars.

Trump hefur þar að auki verið ákærður í Georgíu og fyrir að reyna að snúa úrslitum kosninganna þar. Ekki er búið að ákveða hvenær réttarhöldin í Georgíu eiga að hefjast en búið er að ákveða að sýnt verði frá þeim í beinni útsendingu.

Hæstiréttur Bandaríkjanna hefur áður úrskurðað að forsetar njóti friðhelgi frá lögsóknum sem varða einkamál fyrir störf sín í embætti en lögmenn Trumps halda því fram að það eigi einnig við dómsmál.

Eftir að þrír alríkisdómarar staðfestu fyrri úrskurð um að Trump nyti ekki friðhelgi, leitaði Trump til hæstaréttar. Lögmenn hans sögðu dómarana þrjá hafa haft rangt fyrir sér. Ítrekuðu þeir að án friðhelgi væri forseta ómögulegt að starfa. Hægt sé að draga þá fyrir dóm fyrir allar pólitískar ákvarðanir, samkvæmt frétt New York Times.

Smith sagði á móti að ef krafa Trumps yrði samþykkt myndi það gerbreyta forsetaembættinu og grafa undan bæði lýðræðinu og réttarríkinu. Í þessu tilfelli sé fráfarandi forseti sakaður um að fremja glæpi í embætti, með því markmiði að halda embætti þó hann hafi tapað kosningum.

Það fari gegn skiptingu valds í Bandaríkjunum og gegn stjórnarskrá ríkisins.

Nokkur mál tengd Trump hjá hæstarétti

Málflutningur hefst í apríl en þá mun einnig fara fram málflutningur í áfrýjun manns sem hefur verið ákærð vegna árásarinnar á þinghúsið þann 6. janúar 2021. Þá brutu stuðningsmenn Trumps sér leið inn í þinghúsið með því markmið að koma í veg fyrir formlega staðfestingu á úrslitum forsetakosninganna 2020.

Árásin er liður í máli Smith gegn Trump.

Í heildina hafa rúmlega tólf hundruð manns verið ákærðir vegna árásarinnar.

Hæstiréttur hefur einnig til skoðunar mál sem snýr að því hvort ráðamönnum í tilteknum ríkjum sé heimilt að meina Trump að vera skráður á kjörseðla þar á grunni ákvæðis sem bætt var við stjórnarskrá Bandaríkjanna eftir þrælastríðið og var ætlað að koma í veg fyrir að uppreisnarmenn kæmust á þing eða í önnur embætti.

Sjá einnig: Kjör­gengi Trumps rætt í Hæstarétti

Líklegt þykir að dómarar hæstaréttar muni úrskurða Trump í vil í því máli.


Tengdar fréttir

McConnell lætur gott heita

Mitch McConnell, leiðtogi Repúblikana í öldungadeild Bandaríkjaþings, ætlar ekki að gefa kost á sér aftur í leiðtogasætið eftir kosningarnar í nóvember. Enginn hefur setið lengur í embættinu en hann og hefur hann haft gífurleg áhrif á líf Bandaríkjamanna á undanförnum áratugum.

Krefst einnig friðhelgi í skjalamálinu

Donald Trump, fyrrverandi forseti Bandaríkjanna, hefur farið fram á að dómsmál vegna opinberra gagna og leynilegra skjala sem hann tók með sér þegar hann flutti úr Hvíta húsinu og til Flórída, verði fellt niður. Lögmenn hans segja hann hafa svipt skjölin leynd sem forseti og þau hafi verið hans einkaeign, því hafi í raun aldrei átt að ákæra hann á grundvelli friðhelgi forseta.

Biden situr á digrum sjóðum en Trump ver fúlgum í lögmenn

Donald Trump og Nikki Haley eyddu bæði miklum fjármunum í kosningabaráttu þeirra í janúar. Trump varði einnig milljónum dala í lögfræðikostnað en hann stendur meðal annars frammi fyrir 91 ákærulið í fjórum mismunandi málum auk annarra lögsókna. Joe Biden á töluvert meira í sjóðum sínum en Trump.

Lincoln bestur, Biden í fjór­tánda sæti en Trump al­verstur

Samkvæmt sagnfræðingum í Bandaríkjunum er Joe Biden fjórtándi besti Bandaríkjaforseti sögunnar, á meðan Donald Trump er sá alversti. Mesta afrek Biden var að koma Trump frá völdum, segja prófessorarnir sem stóðu fyrir könnuninni.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×