Fórnarkostnaður Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar 7. desember 2023 07:45 Fjárlagafrumvarp næsta árs opinberar það fyrir hvaða pólitík ríkisstjórnin stendur. Einkunnarorð fjárlaga næsta árs er fórnarkostnaður. Aðgerðir en ekki síður aðgerðaleysi ríkisstjórnar hafa mikil áhrif á fjölskyldur þessa lands. Hér skortir bæði ábyrgð og réttlæti. Stærsta verkefni stjórnmálanna sem stendur er viðureignin við verðbólguna. Vextir af húsnæðislánum eru að sliga mörg heimili. Tregða ríkisstjórnarinnar við að beita sér þar hefur bein áhrif á vaxtaákvarðanir Seðlabankans, sem hafa verið mun harkalegri en þurft hefði ef ríkisstjórnin hefði axlað ábyrgð með því að forgangsraða verkefnum til þess að ná verðbólgunni niður. Og þar liggur fórnarkostnaður heimilanna. Aðferðir ríkisstjórnarinnar í glímunni við verðbólguna hafa verið gagnslitlar og vaxtahækkanirnar svíða sárt. Ung hjón sögðu mér nýlega að afborgun af húsnæðisláni þeirra hefði hækkað úr 180 þúsund krónum á mánuði í 365 þúsund, sem setti heimilisbókhaldið og líf fjölskyldunnar þeirra að sjálfsögðu í fullkomið uppnám. Þau hafa flúið yfir í verðtryggt lán og geta þá greitt af láninu en sjá verðbólguna í staðinn hækka höfuðstól lánsins. Saga þessara hjóna er því miður ekkert einsdæmi. Fjölskyldur sem eru í sömu stöðu eru taldar í tugum þúsunda. Ostaskerinn Hallarekstur ríkisins ýtir undir verðbólguna og hann hefur fylgt ríkisstjórninni alla hennar starfstíð, í blíðu sem stríðu og algjörlega óháð efnahagsaðstæðum. Núna þegar nauðsynlegt er að hún auki ekki á þensluna þá er eins og hún hafi sótt ostaskera, lagt hann þvert yfir allt ríkisbókhaldið og skorið svo eina sneið af öllum verkefnum. Aðhaldið sem ríkisstjórnin leggur til er flatt. Ekkert heimili sem þarf að bregðast við erfiðleikum nálgast útgjöldin þannig. Heimili og fyrirtæki vita vel að öll útgjöld eru ekki jafnmikilvæg. Ég get sagt tæpitungulaust að Viðreisn hefði ekki skilað af sér fjárlagafrumvarpi eins og þessu. Það þarf að draga úr ónauðsynlegum útgjöldum eins og fólst í fjölgun ráðuneyta og það má forgangsraða verkefnum. Rangar ákvarðanir verða ess valdandi að glíman við verðbólguna verður enn erfiðari. Kostnaðinum velt yfir á barnafjölskyldur Nú blasir við stöðun í lífskjörum á Íslandi, sérstaklega hjá millistéttinni. Nær öllum kostnaði af verðbólgu og vaxtahækkunum er velt yfir á hana og launin duga skemur en áður. Ungt fólk og barnafjölskyldur verða sérstaklega illa úti. Þess vegna þarf að sýna heimilum landsins stuðning núna. Ef Viðreisn væri með fjármálaráðuneytið núna þá væri meiri ábyrgð á útgjaldahlið fjárlaganna og svigrúm notað til þess að láta vaxtabætur, barnabætur og húsnæðisbætur ná hærra upp tekjustigann á meðan við náum tökum á verðbólgunni. Við myndum beita tímabundnum stuðningi til að létta undir. Þannig yrði byrðinni af verðbólgu dreift með jafnari hætti. Það er einfaldlega réttlætismál. Til lengri tíma myndum við stefna að komast út úr þeirri stöðu að ríkið þurfi að niðurgreiða vaxtakostnað. Sveiflukenndir og háir vextir munu því miður fylgja því að velja örgjaldmiðil. Ábyrgð og réttlæti Lánin sem ríkisstjórnin sjálf hefur tekið eru sömuleiðis rándýr. Vextir af þeim munu kosta 117 milljarða króna á næsta ári. Það væri næstum hægt að tvöfalda framlög til sjúkrahúsþjónustu fyrir þessa fjárhæð og rúmlega fjórfalda framlög til lögreglunnar. Þetta er fórnarkostnaður samfélagsins alls af því að ríkið sé rekið með halla á rándýrum lánum. Og áfram eru boðaðar lántökur hjá ríkinu. Á sama tíma greiðir almenningur á Íslandi háa skatta en upplifir ekki þjónustu í samræmi við það. Um 70% álagðra skatta og gjalda og eru borin af þriðjungi þjóðarinnar. Það er millistéttin á Íslandi. Sama fólk og fær engan stuðning hjá ríkisstjórninni. Ábyrg hagstjórn snýst um að forgangsraða fjárfestingu í þágu almannahagsmuna og sýna hófsemi í skattlagningu. Viðreisn vinnur eftir þeirri hugmyndafræði að kerfin eiga að vera til staðar fyrir fólkið í landinu en ekki öfugt þannig að fólkið sé að vinna í þágu kerfisins. Höfundur er þingmaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Viðreisn Alþingi Fjárlagafrumvarp 2024 Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Efnahagsmál Mest lesið Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson Skoðun Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Halldór 15.06.2024 Halldór Skoðun Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Sjá meira
Fjárlagafrumvarp næsta árs opinberar það fyrir hvaða pólitík ríkisstjórnin stendur. Einkunnarorð fjárlaga næsta árs er fórnarkostnaður. Aðgerðir en ekki síður aðgerðaleysi ríkisstjórnar hafa mikil áhrif á fjölskyldur þessa lands. Hér skortir bæði ábyrgð og réttlæti. Stærsta verkefni stjórnmálanna sem stendur er viðureignin við verðbólguna. Vextir af húsnæðislánum eru að sliga mörg heimili. Tregða ríkisstjórnarinnar við að beita sér þar hefur bein áhrif á vaxtaákvarðanir Seðlabankans, sem hafa verið mun harkalegri en þurft hefði ef ríkisstjórnin hefði axlað ábyrgð með því að forgangsraða verkefnum til þess að ná verðbólgunni niður. Og þar liggur fórnarkostnaður heimilanna. Aðferðir ríkisstjórnarinnar í glímunni við verðbólguna hafa verið gagnslitlar og vaxtahækkanirnar svíða sárt. Ung hjón sögðu mér nýlega að afborgun af húsnæðisláni þeirra hefði hækkað úr 180 þúsund krónum á mánuði í 365 þúsund, sem setti heimilisbókhaldið og líf fjölskyldunnar þeirra að sjálfsögðu í fullkomið uppnám. Þau hafa flúið yfir í verðtryggt lán og geta þá greitt af láninu en sjá verðbólguna í staðinn hækka höfuðstól lánsins. Saga þessara hjóna er því miður ekkert einsdæmi. Fjölskyldur sem eru í sömu stöðu eru taldar í tugum þúsunda. Ostaskerinn Hallarekstur ríkisins ýtir undir verðbólguna og hann hefur fylgt ríkisstjórninni alla hennar starfstíð, í blíðu sem stríðu og algjörlega óháð efnahagsaðstæðum. Núna þegar nauðsynlegt er að hún auki ekki á þensluna þá er eins og hún hafi sótt ostaskera, lagt hann þvert yfir allt ríkisbókhaldið og skorið svo eina sneið af öllum verkefnum. Aðhaldið sem ríkisstjórnin leggur til er flatt. Ekkert heimili sem þarf að bregðast við erfiðleikum nálgast útgjöldin þannig. Heimili og fyrirtæki vita vel að öll útgjöld eru ekki jafnmikilvæg. Ég get sagt tæpitungulaust að Viðreisn hefði ekki skilað af sér fjárlagafrumvarpi eins og þessu. Það þarf að draga úr ónauðsynlegum útgjöldum eins og fólst í fjölgun ráðuneyta og það má forgangsraða verkefnum. Rangar ákvarðanir verða ess valdandi að glíman við verðbólguna verður enn erfiðari. Kostnaðinum velt yfir á barnafjölskyldur Nú blasir við stöðun í lífskjörum á Íslandi, sérstaklega hjá millistéttinni. Nær öllum kostnaði af verðbólgu og vaxtahækkunum er velt yfir á hana og launin duga skemur en áður. Ungt fólk og barnafjölskyldur verða sérstaklega illa úti. Þess vegna þarf að sýna heimilum landsins stuðning núna. Ef Viðreisn væri með fjármálaráðuneytið núna þá væri meiri ábyrgð á útgjaldahlið fjárlaganna og svigrúm notað til þess að láta vaxtabætur, barnabætur og húsnæðisbætur ná hærra upp tekjustigann á meðan við náum tökum á verðbólgunni. Við myndum beita tímabundnum stuðningi til að létta undir. Þannig yrði byrðinni af verðbólgu dreift með jafnari hætti. Það er einfaldlega réttlætismál. Til lengri tíma myndum við stefna að komast út úr þeirri stöðu að ríkið þurfi að niðurgreiða vaxtakostnað. Sveiflukenndir og háir vextir munu því miður fylgja því að velja örgjaldmiðil. Ábyrgð og réttlæti Lánin sem ríkisstjórnin sjálf hefur tekið eru sömuleiðis rándýr. Vextir af þeim munu kosta 117 milljarða króna á næsta ári. Það væri næstum hægt að tvöfalda framlög til sjúkrahúsþjónustu fyrir þessa fjárhæð og rúmlega fjórfalda framlög til lögreglunnar. Þetta er fórnarkostnaður samfélagsins alls af því að ríkið sé rekið með halla á rándýrum lánum. Og áfram eru boðaðar lántökur hjá ríkinu. Á sama tíma greiðir almenningur á Íslandi háa skatta en upplifir ekki þjónustu í samræmi við það. Um 70% álagðra skatta og gjalda og eru borin af þriðjungi þjóðarinnar. Það er millistéttin á Íslandi. Sama fólk og fær engan stuðning hjá ríkisstjórninni. Ábyrg hagstjórn snýst um að forgangsraða fjárfestingu í þágu almannahagsmuna og sýna hófsemi í skattlagningu. Viðreisn vinnur eftir þeirri hugmyndafræði að kerfin eiga að vera til staðar fyrir fólkið í landinu en ekki öfugt þannig að fólkið sé að vinna í þágu kerfisins. Höfundur er þingmaður Viðreisnar.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun