Æsileg metafóra um leitina að ljósinu Forlagið 1. desember 2023 14:00 Men er nýjasta skáldsaga Sigrúnar Pálsdóttur og kom út hjá Forlaginu fyrir stuttu síðan. Skáldsagan Men, eftir Sigrúnu Pálsdóttur, fjallar um ungan klassískan flautuleikara sem starfar sem menningarblaðamaður. Dag nokkurn fær hann það óvænta verkefni að taka afmælisviðtal við fyrrverandi utanríkisráðherra sem farið hefur huldu höfði árum saman eftir að hafa hrökklast úr embætti fyrir um tveimur áratugum. Viðtalið fer fram í íbúð ráðherrans fyrrverandi þar sem blaðamaðurinn lokast inni í skúmaskoti sem hann telur að geymi þau leyndarmál sem urðu valdhafanum að falli. Þar með hefst píslarganga unga mannsins og um leið leit hans að ljósinu sem hann þarf til að geta upplýst okkur um hver þessi kona er, hvernig hún komst til valda og hvað varð til þess að hún tók þá umdeildu ákvörðun sem markaði endalok hennar sem stjórnmálamanns. Og þótt atburðurinn sé aldrei nefndur á nafn í bókinni má vera ljóst að hann tengist þeirri ákvörðun að setja Íslendinga í hóp „viljugra þjóða“ þegar ráðist var inn í Írak árið 2003. „Ég fékk mynd í höfuðið af einhverju ástandi sem mig langaði til að grafast nánar fyrir um,“ segir Sigrún þegar hún er spurð hvernig hugmyndin hefði kviknað. „Myndin var af hinum rétthugsandi listamanni og blaðamanni, Baldvini Einarssyni, andspænis þessari gömlu íhaldskonu og fyrrverandi ráðherra, Men, eða Mjöll Elínborgu Njálsdóttur, sem hrökklast hafði úr embætti tuttugu árum fyrr.“ Mynd/Stefán Karlsson. Sigrún hafði vonast til þess að samtal þeirra myndi enda með einhvers konar uppgjöri og jafnvel iðrun af hálfu gömlu konunnar en þegar hún fann að það yrði ekki sérlega sannfærandi saga sendi hún unga manninn á klósettið. „Þar tók sagan nokkuð óvænta stefnu, breyttist úr samræðu um stjórnmál í eina æsilega en klassíska metafóru um leit að sannleika í svarta myrkri. Leit sem kannski má segja að sé stóra verkefni okkar allra í dag.“ Lesendur kynnast líka baksögu blaðamannsins unga, listrænum metnaði hans, fjölskylduhögum og misjafnlega meðvituðum pólitískum afskiptum hans. Og síðast en ekki síst kemur til sögunnar afkvæmi ráðherrans, hin „menningarsinnaði“ fasteignamógúll sem reynist að lokum örlagavaldur í lífi unga flautuleikarans. Sigrún Pálsdóttir er sagnfræðingur sem hefur jöfnum höndum skrifað sagnfræðirit og skáldsögur. Þekktustu bækur hennar á sviði sagnfræði eru Þóra biskups og ævisagan Sigrún og Friðgeir sem segir frá læknishjónum sem farast ásamt þremur ungum börnum sínum á leið frá New York til Íslands þegar Goðafoss er skotinn niður haustið 1944. Önnur skáldsaga Sigrúnar er Delluferðin þar sem höfundur spinnur skáldskap kringum sögulegar persónur og atburði á 19. öld. Fyrir þá skáldsögu fékk hún Bókmenntaverðlaun Evrópusambandsins árið 2021. „Ég hefði aldrei orðið rithöfundur nema af því ég fór að stunda sagnfræðirannsóknir. Þar fann ég svo að segja mína sögumannsrödd og uppgötvaði þann skáldskap og þá fegurð og furðu sem býr í sögulegum heimildum. Og þó ég líti ekki beinlínis á mig sem höfund sögulegra skáldsagna þá er fortíðin og heimildir alltaf stór hluti af mínum söguheimi þar sem persónur berjast við heimildirnar, búa þær til og falsa, eða taka ófrjálsri hendi.“ Men er hröð saga og grípandi, greinandi gamansaga um það sem límir saman pólitík, peninga og listir í þessu landi. Persónur eru bæði mjög kunnuglegar úr daglegu umhverfi okkar og sérkennilegar. Hér er fjallað um leit að ljósi, heigulshátt og hugrekki – þær hvatir sem kveikja og varðveita hugsjónir hins móralska meðalmanns sem við getum flest séð okkur sjálf í. Menning Bókaútgáfa Bókmenntir Mest lesið „Ég hef aldrei reynt að verða nokkur skapaður hlutur“ Tónlist Þjóðarsálin í reiðhöllinni Lífið „Þetta er enginn helvítis félagskvíði, það bara þolir mig enginn“ Áskorun Inga Tinna og Logi greina frá kyni barnsins Lífið Segir hjálminum að þakka að hann sé á lífi Lífið Heilmikil skemmtidagskrá og samsöngur á Þingvöllum í dag Lífið Lofar svakalegri veislu Tónlist Tengdasonur Íslands trúðaði Simon Cowell upp úr skónum Bíó og sjónvarp Heiður Ósk og Davíð eru nýtt par Lífið Arnar Þór selur Arnarneshöllina Lífið Fleiri fréttir Bylgjulestin verður á Þingvöllum á laugardag Viltu bæta svefngæði þín? „Í fyrrakvöld bjargaði Tesla bifreið lífi mínu“ „Að skora í gegnum keðjunet er bara gæsahúðar móment“ Vandamálið við fætur, þeir eru í laginu eins og fætur Mosfellsdalur tók vel á móti Bylgjulestinni LED ljósameðferðir: Nýjasta trendið í húðumhirðu „Viltu passa mig?“ Sniglar höfða til kærleikans í umferðinni Fjörið með Bylgjulestinni heldur áfram í Mosfellsbæ Gerðu upplifunina að EM í fótbolta skemmtilegri með Match Attax Á leið á landsleik í London í boði Netgíró Sígild hönnun frá Rosti verður 70 ára Frábær stemming hjá Bylgjulestinni í Eyjum um helgina Verum vakandi í umferðinni í sumar Pula í Króatíu er paradís heim að sækja Um tvöhundruð bækur komnar út á árinu - sumarbókavikan hefst í dag Bylgjulestin af stað - fyrsta stopp Vestmannaeyjar „Tek bara þátt til að vinna“ - Marthe sigraði uppskriftakeppni Bylgjunnar og Gott í matinn Barnið þitt verður forseti Íslands í persónusniðinni barnabók Verndum andlitið alla daga með NIVEA sólarvörn „Gerið hjartastuðtækið klárt“ – úrslit í Leikið um landið Kolsýrður íslenskur próteindrykkur slær í gegn Afmælisafsláttur Skanva í fullum gangi Spennan í hámarki fyrir lokadaginn Handgerðir leirpottar fyrir kröfuharða kaupendur Nutrilenk liðbætiefnin breyta öllu á álagstímum „Bannað að hvísla að dómaranum!!“ Átakanleg saga um erfiðar ákvarðanir, sekt og áföll, fegurð og ást, líf og dauða Í sumarform á 6 vikum Sigurviss lið hefja leikinn í Leikið um landið Sjá meira
Viðtalið fer fram í íbúð ráðherrans fyrrverandi þar sem blaðamaðurinn lokast inni í skúmaskoti sem hann telur að geymi þau leyndarmál sem urðu valdhafanum að falli. Þar með hefst píslarganga unga mannsins og um leið leit hans að ljósinu sem hann þarf til að geta upplýst okkur um hver þessi kona er, hvernig hún komst til valda og hvað varð til þess að hún tók þá umdeildu ákvörðun sem markaði endalok hennar sem stjórnmálamanns. Og þótt atburðurinn sé aldrei nefndur á nafn í bókinni má vera ljóst að hann tengist þeirri ákvörðun að setja Íslendinga í hóp „viljugra þjóða“ þegar ráðist var inn í Írak árið 2003. „Ég fékk mynd í höfuðið af einhverju ástandi sem mig langaði til að grafast nánar fyrir um,“ segir Sigrún þegar hún er spurð hvernig hugmyndin hefði kviknað. „Myndin var af hinum rétthugsandi listamanni og blaðamanni, Baldvini Einarssyni, andspænis þessari gömlu íhaldskonu og fyrrverandi ráðherra, Men, eða Mjöll Elínborgu Njálsdóttur, sem hrökklast hafði úr embætti tuttugu árum fyrr.“ Mynd/Stefán Karlsson. Sigrún hafði vonast til þess að samtal þeirra myndi enda með einhvers konar uppgjöri og jafnvel iðrun af hálfu gömlu konunnar en þegar hún fann að það yrði ekki sérlega sannfærandi saga sendi hún unga manninn á klósettið. „Þar tók sagan nokkuð óvænta stefnu, breyttist úr samræðu um stjórnmál í eina æsilega en klassíska metafóru um leit að sannleika í svarta myrkri. Leit sem kannski má segja að sé stóra verkefni okkar allra í dag.“ Lesendur kynnast líka baksögu blaðamannsins unga, listrænum metnaði hans, fjölskylduhögum og misjafnlega meðvituðum pólitískum afskiptum hans. Og síðast en ekki síst kemur til sögunnar afkvæmi ráðherrans, hin „menningarsinnaði“ fasteignamógúll sem reynist að lokum örlagavaldur í lífi unga flautuleikarans. Sigrún Pálsdóttir er sagnfræðingur sem hefur jöfnum höndum skrifað sagnfræðirit og skáldsögur. Þekktustu bækur hennar á sviði sagnfræði eru Þóra biskups og ævisagan Sigrún og Friðgeir sem segir frá læknishjónum sem farast ásamt þremur ungum börnum sínum á leið frá New York til Íslands þegar Goðafoss er skotinn niður haustið 1944. Önnur skáldsaga Sigrúnar er Delluferðin þar sem höfundur spinnur skáldskap kringum sögulegar persónur og atburði á 19. öld. Fyrir þá skáldsögu fékk hún Bókmenntaverðlaun Evrópusambandsins árið 2021. „Ég hefði aldrei orðið rithöfundur nema af því ég fór að stunda sagnfræðirannsóknir. Þar fann ég svo að segja mína sögumannsrödd og uppgötvaði þann skáldskap og þá fegurð og furðu sem býr í sögulegum heimildum. Og þó ég líti ekki beinlínis á mig sem höfund sögulegra skáldsagna þá er fortíðin og heimildir alltaf stór hluti af mínum söguheimi þar sem persónur berjast við heimildirnar, búa þær til og falsa, eða taka ófrjálsri hendi.“ Men er hröð saga og grípandi, greinandi gamansaga um það sem límir saman pólitík, peninga og listir í þessu landi. Persónur eru bæði mjög kunnuglegar úr daglegu umhverfi okkar og sérkennilegar. Hér er fjallað um leit að ljósi, heigulshátt og hugrekki – þær hvatir sem kveikja og varðveita hugsjónir hins móralska meðalmanns sem við getum flest séð okkur sjálf í.
Menning Bókaútgáfa Bókmenntir Mest lesið „Ég hef aldrei reynt að verða nokkur skapaður hlutur“ Tónlist Þjóðarsálin í reiðhöllinni Lífið „Þetta er enginn helvítis félagskvíði, það bara þolir mig enginn“ Áskorun Inga Tinna og Logi greina frá kyni barnsins Lífið Segir hjálminum að þakka að hann sé á lífi Lífið Heilmikil skemmtidagskrá og samsöngur á Þingvöllum í dag Lífið Lofar svakalegri veislu Tónlist Tengdasonur Íslands trúðaði Simon Cowell upp úr skónum Bíó og sjónvarp Heiður Ósk og Davíð eru nýtt par Lífið Arnar Þór selur Arnarneshöllina Lífið Fleiri fréttir Bylgjulestin verður á Þingvöllum á laugardag Viltu bæta svefngæði þín? „Í fyrrakvöld bjargaði Tesla bifreið lífi mínu“ „Að skora í gegnum keðjunet er bara gæsahúðar móment“ Vandamálið við fætur, þeir eru í laginu eins og fætur Mosfellsdalur tók vel á móti Bylgjulestinni LED ljósameðferðir: Nýjasta trendið í húðumhirðu „Viltu passa mig?“ Sniglar höfða til kærleikans í umferðinni Fjörið með Bylgjulestinni heldur áfram í Mosfellsbæ Gerðu upplifunina að EM í fótbolta skemmtilegri með Match Attax Á leið á landsleik í London í boði Netgíró Sígild hönnun frá Rosti verður 70 ára Frábær stemming hjá Bylgjulestinni í Eyjum um helgina Verum vakandi í umferðinni í sumar Pula í Króatíu er paradís heim að sækja Um tvöhundruð bækur komnar út á árinu - sumarbókavikan hefst í dag Bylgjulestin af stað - fyrsta stopp Vestmannaeyjar „Tek bara þátt til að vinna“ - Marthe sigraði uppskriftakeppni Bylgjunnar og Gott í matinn Barnið þitt verður forseti Íslands í persónusniðinni barnabók Verndum andlitið alla daga með NIVEA sólarvörn „Gerið hjartastuðtækið klárt“ – úrslit í Leikið um landið Kolsýrður íslenskur próteindrykkur slær í gegn Afmælisafsláttur Skanva í fullum gangi Spennan í hámarki fyrir lokadaginn Handgerðir leirpottar fyrir kröfuharða kaupendur Nutrilenk liðbætiefnin breyta öllu á álagstímum „Bannað að hvísla að dómaranum!!“ Átakanleg saga um erfiðar ákvarðanir, sekt og áföll, fegurð og ást, líf og dauða Í sumarform á 6 vikum Sigurviss lið hefja leikinn í Leikið um landið Sjá meira