Hin þungu kolefnisspor nautakjötsins Þórarinn Þórarinsson skrifar 13. apríl 2019 10:00 Þeir félagar merkja nú þegar breytingar á fæðuvali samstarfsfólksins en mestu muni þó um umræðurnar um kolefnissporin. Fréttablaðið/ernir Kolefnisfótspor og skaðleg áhrif þeirra á umhverfið eru starfsfólki EFLU verkfræðistofu ofarlega í huga ekki síst eftir að byrjað var að mæla dýpt kolefnisspora mötuneytismatseðils fyrirtækisins. Kokkurinn segir fólki bregða illilega þegar það stendur til dæmis andspænis sporþunga nautasteikarinnar. EFLA verkfræðistofa var með svokallaða umhverfisviku nýlega og þá byrjuðu kokkurinn Ágúst Már Garðarsson og Sigurður Loftur Thorlacius umhverfisverkfræðingur að prufukeyra hugbúnað sem mælir kolefnisspor hverrar máltíðar í mötuneyti fyrirtækisins. „Við vorum með umhverfisviku hérna nýlega og þá byrjuðum við Sigurður að prufukeyra þetta kolefnisteljaraprógramm,“ segir Ágúst sem færir nú matseðil hvers dags inn í gagnagrunn. „Þetta kemur svo myndrænt upp á skjá hérna inni í sal þannig að þegar fólk kemur að borða getur það séð skýrt hversu þungt próteinið; fiskurinn, kjúklingurinn, grísinn, eða hvað sem er, vegur í kolefnissporum á móti heilum grænmetisrétti.“ Ágúst segir að þótt nautakjötið sé „lang, lang mest sjokkerandi“ þá bregði fólki ekkert síður við að sjá kolefnissporin sem annað kjöt skilur eftir sig. „Þegar fólk sér muninn á til dæmis fiskréttinum á móti grænmetisréttinum þá bregður því svolítið. Þetta setur líka hlutina í samhengi sem fólk skilur. Fæstir hafa tilfinningu fyrir kolefnisgrömmum á hvert kíló en í þessu samhengi fer þetta ekkert á milli mála.“ Ágúst segist strax hafa orðið var við jákvæð áhrif og að það megi merkja nokkra breytingu á neyslumynstri samstarfsfólksins. „En áhrifin eru mest í umræðunni. Fólki bregður náttúrlega og það skapast umræður um þetta í matsalnum á hverjum einasta degi. Margir hafa ekkert leitt hugann að þessu, sumir eru alveg meðvitaðir en hafa ekki hugsað þetta neitt lengra,“ segir Ágúst sem er sjálfur gott dæmi um hversu mikil áhrif þessi tilraun getur haft á hugarfar fólks. „Ég er bara alvarlega að hugsa um að prófa að gerast vegan. Ég byrjaði á því í gær.“ Og það er umhverfisþátturinn sem hittir kokkinn svona hressilega í hjartastað að hann er byrjaður að prófa vegan. „Ég ólst upp í sveit og slátraði dýrum frá því ég var fimm ára þannig að dýravinkillinn hefur aldrei náð til mín. Ég er bara einn af þeim, sorrí með mig,“ segir Ágúst.Allir að tala um kolefnissporin „Umhverfisþátturinn er einmitt mjög mikilvægur og ég held að allir hugsi sig nú alveg um þegar þeir sjá hversu skýr og afgerandi munurinn er á kjötréttum annars vegar og grænmeti hins vegar. Þetta snýst um að miðla upplýsingum sem hafa ekki verið fólki mjög aðgengilegar áður,“ segir Sigurður. „Ég held líka að raunverulegar breytingar verði aldrei gerðar nema á grundvelli upplýsinga,“ bætir Ágúst við. „Það var rafvirki að borða hérna á miðvikudaginn, þegar það var einmitt naut á matseðlinum, og hann sagði mér að hann hefði heyrt orðið „kolefnisspor“ fimm sinnum á ævinni þangað til þarna í hádeginu þegar hann hefði ekki heyrt neitt annað. Umræðurnar á öllum borðum snerust bara um þetta,“ segir Ágúst. „Þetta er vissulega svolítill heilaþvottur eða svona sjokkmeðferð.“ Sigurður segir að frumútgáfan, sem nú er notuð til heimabrúks, sé langt komin. „Þetta er bara í vinnslu hjá okkur og við viljum náttúrlega endilega að þetta fari sem víðast og auðvelda fólki þannig að taka réttar ákvarðanir í matarmálum. Hér er þá komið tól sem getur nýst fyrirtækjum og einstaklingum við að halda utan um þetta.“ Ágúst og Sigurður segja að í byrjun sé hugmyndin að gera reiknivélina aðgengilega á heimasíðu þar sem fólk geti slegið inn sínar forsendur og skoðað kolefnisspor sín.Allt tekið með í reikninginn Sigurður segir umfangsmikinn gagnagrunninn að baki reiknivélinni byggja bæði á íslenskum og alþjóðlegum gögnum. „Við styðjumst meðal annars við greiningar sem við höfum gert sjálf og einnig aðrar íslenskar greiningar úr opinberum gögnum. Við notum þannig íslensk gögn eins og við getum en það er náttúrlega takmarkað til af þeim þannig að við styðjumst einnig við nýlegan, stóran og mikinn gagnagrunn sem byggir á tæplega 40 þúsund býlum í meira en 100 löndum. Þar er allt ferlið tekið; landnotkun, fóður, býlið, úrvinnsla, flutningar, umbúðir og sala. Þar sem vöruflutningar til Íslands eru alltaf áberandi í þessari umræðu bætum við sjóflutningi til Íslands ofan á,“ segir Sigurður. „Það kemur reyndar á óvart þegar maður notar þetta hversu flutningurinn er lítill hluti af þessu,“ segir Ágúst. „Það er eiginlega það sem maður verður einna mest hissa á.“ „Já, það kemur á óvart, en þetta er í samræmi við aðrar greiningar sem við höfum gert,“ tekur Sigurður undir og bætir við að þetta sé sérstaklega sláandi þegar nautakjötið er skoðað. „Þá vegur framleiðslan svo miklu þyngra heldur en flutningurinn. Það eru svo mikil áhrif fólgin í ræktun á þessu dýri. Bara vatnið, orkan og bensínið sem fer í hvert kíló af nautakjöti er ótrúlegt,“ segir Sigurður og Ágúst bendir á enn eitt veigamikið atriði: „Svo er líka metanið sem myndast í görnunum á dýrinu sjálfu. Þetta er síprumpandi.“ Birtist í Fréttablaðinu Loftslagsmál Matur Mest lesið Veltir fyrir sér hvort hann sé dottinn úr tísku Lífið Krabbameinið sem týndist: „Fyrst sagði ég bara fokk!“ Áskorun Páll Óskar genginn í það heilaga: „Besti dagur lífs okkar“ Lífið Hjólhýsabyggðin á Laugarvatni og Húsið á Eyrarbakka Lífið Bein útsending: Veglegir vinningar í páskabingói Blökastsins Lífið Kastast í kekki milli Carragher og kærastans Lífið Bein útsending: Heimir Guðjóns og Höddi Magg í einvígi aldarinnar Lífið Svar við spurningu lesanda: Hvað má fróa sér oft í viku? Lífið Líkt við apa og klappað eins og hundi Lífið Kappakstur milli Hjálmars og Magneu Lífið Fleiri fréttir Hjólhýsabyggðin á Laugarvatni og Húsið á Eyrarbakka „Þetta var svolítið biblíuleg mynd“ Bein útsending: Heimir Guðjóns og Höddi Magg í einvígi aldarinnar Kappakstur milli Hjálmars og Magneu Tískan sýndi trúnaðarbrest í hruninu Páll Óskar genginn í það heilaga: „Besti dagur lífs okkar“ Kastast í kekki milli Carragher og kærastans Veltir fyrir sér hvort hann sé dottinn úr tísku Óhefðbundinn páskamatseðill að hætti Sigurðar Laufdal á OTO Knattspyrnufólk og bransastjörnur fjölmenntu í bíó Líkt við apa og klappað eins og hundi Barnalán hjá Batman Svar við spurningu lesanda: Hvað má fróa sér oft í viku? „Ég get ekki gert upp á milli barna“ Þingforseti, borgarfulltrúi og Frikki Dór í fjölmennu útgáfuhófi Handboltagoðsögn selur glæsihús í Garðabæ Bein útsending: Veglegir vinningar í páskabingói Blökastsins Ætlaði sér alltaf að verða leikari Júlí Heiðar og Þórdís eiga von á stelpu: „Djöfull var ég tekin“ Sacha Baron Cohen æfareiður út í Rebel Wilson Chess After Dark strákarnir boða til einvígis aldarinnar Arnar Grant og Vítalía á kaffihúsi og RÚV þrenna í miðborginni Fjandinn laus þegar málshættina vantar Palli snöggreiddist þegar hann var sakaður um að hafa verið tjokkó Undurfagrar páskaskreytingar Keypti íbúðina af huggulegustu hommum landsins Myndaveisla: Bjarni Ben skálaði fyrir einstökum Audi Eyþór stillti Eivøru upp við vegg og lét hana flytja lagið Running Up That Hill „Harry Klein“ er látinn Stjörnulífið: Hlustendaverðlaunin, ferðalög og afmælisgleði Sjá meira
Kolefnisfótspor og skaðleg áhrif þeirra á umhverfið eru starfsfólki EFLU verkfræðistofu ofarlega í huga ekki síst eftir að byrjað var að mæla dýpt kolefnisspora mötuneytismatseðils fyrirtækisins. Kokkurinn segir fólki bregða illilega þegar það stendur til dæmis andspænis sporþunga nautasteikarinnar. EFLA verkfræðistofa var með svokallaða umhverfisviku nýlega og þá byrjuðu kokkurinn Ágúst Már Garðarsson og Sigurður Loftur Thorlacius umhverfisverkfræðingur að prufukeyra hugbúnað sem mælir kolefnisspor hverrar máltíðar í mötuneyti fyrirtækisins. „Við vorum með umhverfisviku hérna nýlega og þá byrjuðum við Sigurður að prufukeyra þetta kolefnisteljaraprógramm,“ segir Ágúst sem færir nú matseðil hvers dags inn í gagnagrunn. „Þetta kemur svo myndrænt upp á skjá hérna inni í sal þannig að þegar fólk kemur að borða getur það séð skýrt hversu þungt próteinið; fiskurinn, kjúklingurinn, grísinn, eða hvað sem er, vegur í kolefnissporum á móti heilum grænmetisrétti.“ Ágúst segir að þótt nautakjötið sé „lang, lang mest sjokkerandi“ þá bregði fólki ekkert síður við að sjá kolefnissporin sem annað kjöt skilur eftir sig. „Þegar fólk sér muninn á til dæmis fiskréttinum á móti grænmetisréttinum þá bregður því svolítið. Þetta setur líka hlutina í samhengi sem fólk skilur. Fæstir hafa tilfinningu fyrir kolefnisgrömmum á hvert kíló en í þessu samhengi fer þetta ekkert á milli mála.“ Ágúst segist strax hafa orðið var við jákvæð áhrif og að það megi merkja nokkra breytingu á neyslumynstri samstarfsfólksins. „En áhrifin eru mest í umræðunni. Fólki bregður náttúrlega og það skapast umræður um þetta í matsalnum á hverjum einasta degi. Margir hafa ekkert leitt hugann að þessu, sumir eru alveg meðvitaðir en hafa ekki hugsað þetta neitt lengra,“ segir Ágúst sem er sjálfur gott dæmi um hversu mikil áhrif þessi tilraun getur haft á hugarfar fólks. „Ég er bara alvarlega að hugsa um að prófa að gerast vegan. Ég byrjaði á því í gær.“ Og það er umhverfisþátturinn sem hittir kokkinn svona hressilega í hjartastað að hann er byrjaður að prófa vegan. „Ég ólst upp í sveit og slátraði dýrum frá því ég var fimm ára þannig að dýravinkillinn hefur aldrei náð til mín. Ég er bara einn af þeim, sorrí með mig,“ segir Ágúst.Allir að tala um kolefnissporin „Umhverfisþátturinn er einmitt mjög mikilvægur og ég held að allir hugsi sig nú alveg um þegar þeir sjá hversu skýr og afgerandi munurinn er á kjötréttum annars vegar og grænmeti hins vegar. Þetta snýst um að miðla upplýsingum sem hafa ekki verið fólki mjög aðgengilegar áður,“ segir Sigurður. „Ég held líka að raunverulegar breytingar verði aldrei gerðar nema á grundvelli upplýsinga,“ bætir Ágúst við. „Það var rafvirki að borða hérna á miðvikudaginn, þegar það var einmitt naut á matseðlinum, og hann sagði mér að hann hefði heyrt orðið „kolefnisspor“ fimm sinnum á ævinni þangað til þarna í hádeginu þegar hann hefði ekki heyrt neitt annað. Umræðurnar á öllum borðum snerust bara um þetta,“ segir Ágúst. „Þetta er vissulega svolítill heilaþvottur eða svona sjokkmeðferð.“ Sigurður segir að frumútgáfan, sem nú er notuð til heimabrúks, sé langt komin. „Þetta er bara í vinnslu hjá okkur og við viljum náttúrlega endilega að þetta fari sem víðast og auðvelda fólki þannig að taka réttar ákvarðanir í matarmálum. Hér er þá komið tól sem getur nýst fyrirtækjum og einstaklingum við að halda utan um þetta.“ Ágúst og Sigurður segja að í byrjun sé hugmyndin að gera reiknivélina aðgengilega á heimasíðu þar sem fólk geti slegið inn sínar forsendur og skoðað kolefnisspor sín.Allt tekið með í reikninginn Sigurður segir umfangsmikinn gagnagrunninn að baki reiknivélinni byggja bæði á íslenskum og alþjóðlegum gögnum. „Við styðjumst meðal annars við greiningar sem við höfum gert sjálf og einnig aðrar íslenskar greiningar úr opinberum gögnum. Við notum þannig íslensk gögn eins og við getum en það er náttúrlega takmarkað til af þeim þannig að við styðjumst einnig við nýlegan, stóran og mikinn gagnagrunn sem byggir á tæplega 40 þúsund býlum í meira en 100 löndum. Þar er allt ferlið tekið; landnotkun, fóður, býlið, úrvinnsla, flutningar, umbúðir og sala. Þar sem vöruflutningar til Íslands eru alltaf áberandi í þessari umræðu bætum við sjóflutningi til Íslands ofan á,“ segir Sigurður. „Það kemur reyndar á óvart þegar maður notar þetta hversu flutningurinn er lítill hluti af þessu,“ segir Ágúst. „Það er eiginlega það sem maður verður einna mest hissa á.“ „Já, það kemur á óvart, en þetta er í samræmi við aðrar greiningar sem við höfum gert,“ tekur Sigurður undir og bætir við að þetta sé sérstaklega sláandi þegar nautakjötið er skoðað. „Þá vegur framleiðslan svo miklu þyngra heldur en flutningurinn. Það eru svo mikil áhrif fólgin í ræktun á þessu dýri. Bara vatnið, orkan og bensínið sem fer í hvert kíló af nautakjöti er ótrúlegt,“ segir Sigurður og Ágúst bendir á enn eitt veigamikið atriði: „Svo er líka metanið sem myndast í görnunum á dýrinu sjálfu. Þetta er síprumpandi.“
Birtist í Fréttablaðinu Loftslagsmál Matur Mest lesið Veltir fyrir sér hvort hann sé dottinn úr tísku Lífið Krabbameinið sem týndist: „Fyrst sagði ég bara fokk!“ Áskorun Páll Óskar genginn í það heilaga: „Besti dagur lífs okkar“ Lífið Hjólhýsabyggðin á Laugarvatni og Húsið á Eyrarbakka Lífið Bein útsending: Veglegir vinningar í páskabingói Blökastsins Lífið Kastast í kekki milli Carragher og kærastans Lífið Bein útsending: Heimir Guðjóns og Höddi Magg í einvígi aldarinnar Lífið Svar við spurningu lesanda: Hvað má fróa sér oft í viku? Lífið Líkt við apa og klappað eins og hundi Lífið Kappakstur milli Hjálmars og Magneu Lífið Fleiri fréttir Hjólhýsabyggðin á Laugarvatni og Húsið á Eyrarbakka „Þetta var svolítið biblíuleg mynd“ Bein útsending: Heimir Guðjóns og Höddi Magg í einvígi aldarinnar Kappakstur milli Hjálmars og Magneu Tískan sýndi trúnaðarbrest í hruninu Páll Óskar genginn í það heilaga: „Besti dagur lífs okkar“ Kastast í kekki milli Carragher og kærastans Veltir fyrir sér hvort hann sé dottinn úr tísku Óhefðbundinn páskamatseðill að hætti Sigurðar Laufdal á OTO Knattspyrnufólk og bransastjörnur fjölmenntu í bíó Líkt við apa og klappað eins og hundi Barnalán hjá Batman Svar við spurningu lesanda: Hvað má fróa sér oft í viku? „Ég get ekki gert upp á milli barna“ Þingforseti, borgarfulltrúi og Frikki Dór í fjölmennu útgáfuhófi Handboltagoðsögn selur glæsihús í Garðabæ Bein útsending: Veglegir vinningar í páskabingói Blökastsins Ætlaði sér alltaf að verða leikari Júlí Heiðar og Þórdís eiga von á stelpu: „Djöfull var ég tekin“ Sacha Baron Cohen æfareiður út í Rebel Wilson Chess After Dark strákarnir boða til einvígis aldarinnar Arnar Grant og Vítalía á kaffihúsi og RÚV þrenna í miðborginni Fjandinn laus þegar málshættina vantar Palli snöggreiddist þegar hann var sakaður um að hafa verið tjokkó Undurfagrar páskaskreytingar Keypti íbúðina af huggulegustu hommum landsins Myndaveisla: Bjarni Ben skálaði fyrir einstökum Audi Eyþór stillti Eivøru upp við vegg og lét hana flytja lagið Running Up That Hill „Harry Klein“ er látinn Stjörnulífið: Hlustendaverðlaunin, ferðalög og afmælisgleði Sjá meira