Vöktun loftgæða í Reykjavík Anna Rósa Böðvarsdóttir skrifar 14. desember 2012 06:00 Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur er frumkvöðull á Íslandi í vöktun loftgæða. Heilbrigðiseftirlitið vaktar loftgæði og sér m.a. um að vinna úr gögnum, greina upptök, senda út tilkynningar og að grípa til mótvægisaðgerða, s.s. rykbindingar á götum. Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur starfar í umboði heilbrigðisnefndar Reykjavíkur og er óháð stjórnsýslustofnun.Saga vöktunar Reykjavíkurborg hóf að vakta loftgæði árið 1990. Fjórar mælistöðvar eru í Reykjavík sem mæla loftgæði, þrjár fastar og ein færanleg, en nokkrir aðilar koma að rekstri. Í mælistöðvunum fara m.a. fram mælingar á köfnunarefnisdíoxíði sem kemur frá útblæstri bíla, svifryki (PM10) sem verður m.a. til vegna nagladekkjanotkunar og brennisteinsvetnis frá háhitasvæðum í nágrenni borgarinnar. Með söfnun upplýsinga um loftgæði er hægt að meta hvort þurfi að bregðast við og til hvaða mótvægisaðgerða eigi að grípa. Niðurstöður mælinga nýtast einnig fyrir skipulagningu svæða og í faraldsfræðilegar rannsóknir. Stuðst er við heilsuverndarmörk sem koma fram í tilskipunum Evrópusambandsins um loftgæði sem teknar eru upp í íslenskri löggjöf. Engin samræmd evrópsk viðmið eru til fyrir styrk brennisteinsvetnis, en árið 2010 var gefin út reglugerð fyrir brennisteinsvetni í lofti.Uppruni mengunar Í Reykjavík er uppspretta mengunar fyrst og fremst vegna samgangna, en svifryksmengun verður einnig vegna sandstorma, t.d. frá Landeyjasandi og öskufjúks frá öskufallssvæðum og jafnvel getur mengun borist frá útlöndum. Þá getur brennisteinsvetni aukist í andrúmslofti í Reykjavík vegna virkjunar á háhitasvæðum í nágrenni borgarinnar. Rannsókn frá árinu 2002 á samsetningu svifryks (PM10) í Reykjavík að vetrarlagi sýndi að malbik var u.þ.b. 55% af heildarsamsetningu svifryks. Reykjavíkurborg hefur á liðnum árum staðið fyrir árangursríkri auglýsingaherferð gegn nagladekkjum, en þeim hefur fækkað frá árinu 2004 úr 67% í 36% í mars 2012. Nagladekk eru talin helsta ástæða slits á malbiki og þá um leið aukinna agna í lofti. Loftgæði í Reykjavík eru almennt góð og ekki síst ef horft er til annarra höfuðborga, t.d á Norðurlöndunum. Í nýrri Evróputilskipun um loftgæði, sem stendur til að innleiða hérlendis, er leyfilegt fyrir styrk svifryks (PM10) að fara 35 sinnum yfir sólarhrings-heilsuverndarmörkin. Fjöldi skipta sem styrkur svifryks (PM10) hefur farið yfir mörkin hefur verið innan þessara marka.Loftgæði og heilsa Borgarbúar hafa rétt á heilnæmu umhverfi. Það er sífellt að koma betur í ljós að mengað andrúmsloft getur haft margvísleg áhrif á heilsu almennings. Þar eru ákveðnir hópar taldir viðkvæmari fyrir loftmengun en aðrir, m.a. börn, einstaklingar með astma og einstaklingar með lungna- og/eða hjarta- og æðasjúkdóma. Nýverið birtust niðurstöður um áhrif loftmengunar á lyfjanotkun sem sýndu að tengsl eru með meiri notkun astmalyfja við hærri styrk svifryks (PM10) og brennisteinsvetnis. Einnig eru vísbendingar um aukna notkun á lyfjum við hjartaöng.Viðbragðsáætlun Viðbragðsáætlun heilbrigðisnefndar Reykjavíkur var samþykkt árið 2009. Í henni er m.a. fjallað um helstu uppsprettur mengunarefna og mögulegar skammtíma mótvægisaðgerðir. Þar koma einnig fram mótvægisaðgerðir sem eru nú til skoðunar í drögum að frumvarpi til Alþingis um umferðarlög, s.s. heimildir til að hægja tímabundið á umferð. Viðbragðsteymi sem Heilbrigðiseftirlitið stýrir er starfandi hjá Reykjavíkurborg. Teymið tekur ákvarðanir um hvenær eigi að senda út tilkynningar og hvenær fara eigi í mótvægisaðgerðir eins og rykbindingar. Viðbragðsteymið er skipað fagfólki hjá borginni auk fulltrúa Vegagerðar ríkisins.Tilkynningar til almennings og skóla Heilbrigðiseftirlitið sendir tilkynningar til fjölmiðla þegar loftmengun er líkleg til að fara yfir heilsuverndarmörk, þannig að einstaklingar sem eru viðkvæmir í öndunarfærum geti gert ráðstafanir. Til að gæta hagsmuna barna sérstaklega hófst samstarf á árinu 2006 milli Umhverfis- og skipulagssviðs og Skóla- og frístundasviðs. Á heimasíðu Reykjavíkurborgar (www.reykjavik.is) getur almenningur fylgst með stöðugt uppfærðum upplýsingum um loftgæði í borginni. Athuga ber að þessi mæling sýnir að öllu jöfnu mestu mengun í borginni við mælistöðina á Grensásvegi. Mikill áhugi hefur verið meðal almennings að fylgjast með niðurstöðum mælinga.Framtíðarsýn Reykjavíkurborg vinnur um þessar mundir að því að gera aðgengi almennings að upplýsingum um loftgæði enn betra, auk þess sem fjölga á færanlegum mælistöðvum borgarinnar í tvær á næstunni. Færanlegar mælistöðvar nýtast vel til að skoða áhugaverða staði í borginni, s.s. nálægt umferðarþungum götum og stöðum þar sem börn dveljast, s.s. leikskólum. Stefna Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur er að vera áfram í fararbroddi í vöktun loftgæða og veita góða þjónustu til borgarbúa auk þess að stuðla að bættum loftgæðum í borginni svo íbúar borgarinnar búi við bestu loftgæði á hverjum tíma. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason Skoðun Þegar enginn heldur utan um þig Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson Skoðun Andleg heilsa unga fólksins og áhrif samfélagsmiðla Halla Tómasdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Bergmál frá geymslustað líkamans Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli Kristinn Sigurðsson skrifar Skoðun Það verður ekki bæði sleppt og haldið Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Katrín og Gunnar Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Andleg heilsa unga fólksins og áhrif samfélagsmiðla Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Börnin okkar Sigurbjörg Jónsdóttir skrifar Skoðun Ferðaþjónusta til framtíðar Freyja Rut Emilsdóttir skrifar Skoðun Þegar enginn heldur utan um þig Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Öryggi – Forvitni – Gleði Sigríður Hrund Pétursdóttir skrifar Skoðun Öryrkjar auglýsi eftir harðorðum mótmælum! Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Farsælar forvarnir í þágu barna í Reykjavík Guðrún Halla Jónsdóttir,Óskar Dýrmundur Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í lit Anna Lára Pálsdóttir skrifar Skoðun Lega lýðveldisins Íslands Eiríkur Ingi Jóhannsson skrifar Sjá meira
Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur er frumkvöðull á Íslandi í vöktun loftgæða. Heilbrigðiseftirlitið vaktar loftgæði og sér m.a. um að vinna úr gögnum, greina upptök, senda út tilkynningar og að grípa til mótvægisaðgerða, s.s. rykbindingar á götum. Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur starfar í umboði heilbrigðisnefndar Reykjavíkur og er óháð stjórnsýslustofnun.Saga vöktunar Reykjavíkurborg hóf að vakta loftgæði árið 1990. Fjórar mælistöðvar eru í Reykjavík sem mæla loftgæði, þrjár fastar og ein færanleg, en nokkrir aðilar koma að rekstri. Í mælistöðvunum fara m.a. fram mælingar á köfnunarefnisdíoxíði sem kemur frá útblæstri bíla, svifryki (PM10) sem verður m.a. til vegna nagladekkjanotkunar og brennisteinsvetnis frá háhitasvæðum í nágrenni borgarinnar. Með söfnun upplýsinga um loftgæði er hægt að meta hvort þurfi að bregðast við og til hvaða mótvægisaðgerða eigi að grípa. Niðurstöður mælinga nýtast einnig fyrir skipulagningu svæða og í faraldsfræðilegar rannsóknir. Stuðst er við heilsuverndarmörk sem koma fram í tilskipunum Evrópusambandsins um loftgæði sem teknar eru upp í íslenskri löggjöf. Engin samræmd evrópsk viðmið eru til fyrir styrk brennisteinsvetnis, en árið 2010 var gefin út reglugerð fyrir brennisteinsvetni í lofti.Uppruni mengunar Í Reykjavík er uppspretta mengunar fyrst og fremst vegna samgangna, en svifryksmengun verður einnig vegna sandstorma, t.d. frá Landeyjasandi og öskufjúks frá öskufallssvæðum og jafnvel getur mengun borist frá útlöndum. Þá getur brennisteinsvetni aukist í andrúmslofti í Reykjavík vegna virkjunar á háhitasvæðum í nágrenni borgarinnar. Rannsókn frá árinu 2002 á samsetningu svifryks (PM10) í Reykjavík að vetrarlagi sýndi að malbik var u.þ.b. 55% af heildarsamsetningu svifryks. Reykjavíkurborg hefur á liðnum árum staðið fyrir árangursríkri auglýsingaherferð gegn nagladekkjum, en þeim hefur fækkað frá árinu 2004 úr 67% í 36% í mars 2012. Nagladekk eru talin helsta ástæða slits á malbiki og þá um leið aukinna agna í lofti. Loftgæði í Reykjavík eru almennt góð og ekki síst ef horft er til annarra höfuðborga, t.d á Norðurlöndunum. Í nýrri Evróputilskipun um loftgæði, sem stendur til að innleiða hérlendis, er leyfilegt fyrir styrk svifryks (PM10) að fara 35 sinnum yfir sólarhrings-heilsuverndarmörkin. Fjöldi skipta sem styrkur svifryks (PM10) hefur farið yfir mörkin hefur verið innan þessara marka.Loftgæði og heilsa Borgarbúar hafa rétt á heilnæmu umhverfi. Það er sífellt að koma betur í ljós að mengað andrúmsloft getur haft margvísleg áhrif á heilsu almennings. Þar eru ákveðnir hópar taldir viðkvæmari fyrir loftmengun en aðrir, m.a. börn, einstaklingar með astma og einstaklingar með lungna- og/eða hjarta- og æðasjúkdóma. Nýverið birtust niðurstöður um áhrif loftmengunar á lyfjanotkun sem sýndu að tengsl eru með meiri notkun astmalyfja við hærri styrk svifryks (PM10) og brennisteinsvetnis. Einnig eru vísbendingar um aukna notkun á lyfjum við hjartaöng.Viðbragðsáætlun Viðbragðsáætlun heilbrigðisnefndar Reykjavíkur var samþykkt árið 2009. Í henni er m.a. fjallað um helstu uppsprettur mengunarefna og mögulegar skammtíma mótvægisaðgerðir. Þar koma einnig fram mótvægisaðgerðir sem eru nú til skoðunar í drögum að frumvarpi til Alþingis um umferðarlög, s.s. heimildir til að hægja tímabundið á umferð. Viðbragðsteymi sem Heilbrigðiseftirlitið stýrir er starfandi hjá Reykjavíkurborg. Teymið tekur ákvarðanir um hvenær eigi að senda út tilkynningar og hvenær fara eigi í mótvægisaðgerðir eins og rykbindingar. Viðbragðsteymið er skipað fagfólki hjá borginni auk fulltrúa Vegagerðar ríkisins.Tilkynningar til almennings og skóla Heilbrigðiseftirlitið sendir tilkynningar til fjölmiðla þegar loftmengun er líkleg til að fara yfir heilsuverndarmörk, þannig að einstaklingar sem eru viðkvæmir í öndunarfærum geti gert ráðstafanir. Til að gæta hagsmuna barna sérstaklega hófst samstarf á árinu 2006 milli Umhverfis- og skipulagssviðs og Skóla- og frístundasviðs. Á heimasíðu Reykjavíkurborgar (www.reykjavik.is) getur almenningur fylgst með stöðugt uppfærðum upplýsingum um loftgæði í borginni. Athuga ber að þessi mæling sýnir að öllu jöfnu mestu mengun í borginni við mælistöðina á Grensásvegi. Mikill áhugi hefur verið meðal almennings að fylgjast með niðurstöðum mælinga.Framtíðarsýn Reykjavíkurborg vinnur um þessar mundir að því að gera aðgengi almennings að upplýsingum um loftgæði enn betra, auk þess sem fjölga á færanlegum mælistöðvum borgarinnar í tvær á næstunni. Færanlegar mælistöðvar nýtast vel til að skoða áhugaverða staði í borginni, s.s. nálægt umferðarþungum götum og stöðum þar sem börn dveljast, s.s. leikskólum. Stefna Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur er að vera áfram í fararbroddi í vöktun loftgæða og veita góða þjónustu til borgarbúa auk þess að stuðla að bættum loftgæðum í borginni svo íbúar borgarinnar búi við bestu loftgæði á hverjum tíma.
Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason Skoðun
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Skoðun Farsælar forvarnir í þágu barna í Reykjavík Guðrún Halla Jónsdóttir,Óskar Dýrmundur Ólafsson skrifar
Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason Skoðun