Lífið

Vildi komast á sjó

Kristjana Guðbrandsdóttir skrifar
Þura Stína Kristleifsdóttir
Þura Stína Kristleifsdóttir Visir/Eyþór
Þegar leitað er að myndum af kvenskipstjórum á leitarsíðu Google birtast fremur annarlegar niðurstöður. Konur í grímubúningum eða stillt upp á kynferðislegan máta á skipsfjöl. Þykjustuskipstjórar. Þegar aftur á móti er leitað að karlskipstjórum verður niðurstaðan allt önnur. Þá birtast ábúðarmiklir og reyndir karlar, alvarlegir í bragði. Alvöru skipstjórar.

Þura Stína Kristleifsdóttir er 27 ára og með margbrotinn bakgrunn, hún starfar sem grafískur hönnuður á auglýsingastofunni Brandenburg, er plötusnúður og lærður skipstjóri. Þegar hún nefnir að hún sé menntuð sem skipstjóri þá er það iðulega dregið í efa. Hún er spurð hvort hún sé nú í alvörunni með pungapróf.





„Ég finn að ég er hætt að nenna að furða mig á þessum skökku viðhorfum. Ég fann mikið fyrir þeim þegar ég byrjaði að dj-a. Þá var fólk mikið að bjóðast til að hjálpa mér með tæknileg atriði. Strákum fannst ég hljóta að þurfa hjálp við að tengja inn í kerfi eða eitthvað slíkt og vissu síðan kannski minna en ég. Og ég er  ekkert að biðja um hjálp. Þarf hana bara ekkert. Þetta gerist ítrekað og er alltaf jafn bagalegt,“ segir Þura Stína.

„Það trúir því enginn að ég sé skipstjóri. Ég er alin upp í Vestmannaeyjum og var þar í fiskvinnslu. Ég vildi nýta bakgrunn minn og ná mér í smábátaréttindi. Ég gerði það og var úti að sigla skútum í tæpt ár. Ég byrjaði í Tyrklandi, sigldi í gegn um Miðjarðarhafið og yfir Atlantshafið og endaði í Karíbahafinu. Þegar ég kom heim var ég full sjálfstrausts. Ég er frökk að eðlisfari og finnst alla jafna ekkert útilokað. Ég var bara viss um að ég væri búin að sanna mig. Ég var með tilskilin réttindi og hafði öðlast reynslu,“ segir Þura Stína sem var ábyrg fyrir skútunum sem hún sigldi, með tilskilin réttindi eða upp að 24 metrum og atvinnuréttindi upp að 13 metrum.

„Ég fór því og sótti um hjá stóru útgerðunum og líka bátum með eigin útgerð. Ég sótti um á mörgum stöðum og bara um almennt pláss háseta á togurum. Með reynslu mína af siglingunum og fiskvinnslu er ég meira en vel hæf í þau störf.  Í stuttu máli fékk ég ekki starf. Frá stóru útgerðunum fékk ég bara staðlað svar, þar var algjört áhugaleysi. Þetta var auðvitað svolítið áfall,“ viðurkennir hún. Launin eru enda eftirsóknarverð og ævintýraþorstinn ekki slokknaður eftir siglingar um hálfan heiminn.

Þura Stína menntaði sig líka sem grafískur hönnuður og starfar við það í dag. Í auglýsingaiðnaði hallar mjög á konur þegar hærri stöðugildi eru skoðuð. Grafískir hönnuðir eru 40% konur, þær eru 26% af hönnunarstjórum og 23% listrænna stjórnenda. Þessi hlutföll hafa ekki breyst síðustu ár en nær allir framkvæmdastjórar auglýsingastofa í dag eru karlar. Á Brandenburg, stofunni sem Þura Stína starfar á, er kona í framkvæmdastjórn. Þura Stína segist heppin.

„Hér á Brandenburg er kvennaauður og hér eru fleiri konur en alla jafna í áhrifastöðum. En kúltúrinn í þessum bransa er karllægur,“ segir Þura Stína og segist þurfa að tala fyrir kynsystur sínar sem starfa í iðnaðinum. „Það er svo undarleg tilfinning að finna hvernig hallar undan fæti þegar við komum út á vinnumarkaðinn, enda stöndum við jafnfætis bekkjarbræðrum okkar í námi. Um leið og námi lýkur þá tekur við sá veruleiki að strákar virðast eiga miklu auðveldara með að fá störf á auglýsingastofum, þótt það mætti halda að það væri meiri ávinningur í að hafa bæði karla og konur á vinnustaðnum enda erum við að tala við almennan hóp, bæði karla og konur. Það er eiginlega óskiljanlegt hvað þessi iðnaður er karllægur,“ segir Þura Stína.  „Svo þurfum við líka að sitja undir fáránlegri launamismunun, eins og er því miður raunin í flestum geirum – þegar þú ert loks búin að fá starfið þá er strákur með sömu menntun að vinna sama starfið á mun hærri launum.“

Þura Stína segir nauðsynlegt að ráðast í átak á borð við #kvennastörf. „Það er full þörf á því, ég er ekki viss um að strákar skilji þennan veruleika sem við búum við og það er gott fyrir stelpur líka að átta sig á því að það þarf að pota í veggi, búa sér til pláss, ryðja sér leið. Við stelpurnar finnum strax fyrir því að okkur eru ætluð sérstök störf strax þegar við erum unglingar. Þannig erum við strax skilyrtar. Þetta á til dæmis við um þjónustustörf. Það eru fáránlega fáar stelpur að vinna í eldhúsi, við matargerð. En mjög margar reiða fram matinn og eru í þjónustu. Ég bað um að fá að starfa í eldhúsi og þurfti að sækja það fast áður en það fékkst í gegn. Þetta er bara eitt örlítið dæmi,“ segir Þura Stína. „Það er mikilvægt að vinna gegn því að við séum strax hólfuð niður í hlutverk. Það er alveg fáránlegt að lenda í þessu strax sem unglingur, þegar maður er fimmtán, sextán ára og að mynda sér skoðun á lífinu. Ég vona að það sé að breytast. Það eru auðvitað engin störf sem eru #kvennastörf. Þetta er úrelt og ég geri allt sem ég get til að hvetja fólk til að breyta viðhorfi sínu.“





Þura Stína telur að hluti vandans sé innræting sem hefjist strax í barnæsku. „Við eigum að vera eitthvað eitt frekar en annað. Við eigum ekki að vera að trana okkur fram, vera fyrir eða taka pláss,“ segir hún og tekur dæmi úr eigin æsku. „Ég var tólf ára og tók þátt í Rímnaflæði (keppni í rappi og rímum). Ég þorði ekki að vera ein og bað aðra stelpu um að fara með mér. Þegar við komumst áfram upp úr forkeppninni og vorum einu stelpurnar varð ég fyrir stanslausu áreiti frá strákum. Um að ég væri athyglissjúk, af hverju ég væri að taka þátt í rappkeppni, ég væri ekkert góð. Ég fékk alltaf þá tilfinningu að ég væri fyrir strákunum. Ég væri að taka þeirra pláss.“

Þessi sama tilfinning grípur um sig á fullorðinsárum. „Við tókum þetta líka fyrir, Reykjavíkurdætur, á íslensku tónlistarverðlaunum í opnunar­atriðinu. Þá fylltum við sviðið af íslenskum tónlistarkonum. Því að í tónlistarbransanum erum við stanslaust að fá að heyra að konur séu svo fáar í bransanum og/eða við séum annaðhvort ekki til í að koma fram vegna óframfærni eða aðrir séu betri en við. Þetta er enn þá orðræða í fjölmiðlum,“ segir hún.





Þura Stína Kristleifsdóttir
Fjöldi íslenskra kvenna hafa gegnt stöðu formanns á skipum í gegnum tíðina og nokkrar hafa verið skráðar sem skipstjórar stærri skipa. Það var þó ekki fyrr en á níunda áratugnum sem fyrsta konan lauk prófi í skipstjórn og í dag hafa 11 konur lokið námi við Skipstjórnarskólann.

51 nemandi er skráður í dagnám á skipstjórnarbraut í Tækniskólanum í dag. Þar af eru 3 konur.

Þá eru 114 nemendur einnig skráðir í dreifnám í skipstjórn og eru konurnar 2 þar á meðal.

Heildarfjöldi við nám í skipstjórn er því 165 nemendur, þar af 5 konur.

 

Í helgarblaði Fréttablaðsins er rætt við ungar konur í tilefni átaksins #kvennastörf sem hefur að markmiði að fjölga konum í svokölluðum karllægum iðngreinum. Þá er Þorsteinn Víglundsson félags -og jafnréttismálaráðherra í viðtali um jafnréttismál og nýafstaðið kvennaþing Sameinuðu þjóðanna. 






Fleiri fréttir

Sjá meira


×