Vanbúin og illa mönnuð flutningaskip áhyggjuefni Svavar Hávarðsson skrifar 24. október 2014 07:00 Fernanda brennur. Ári áður en skipið brann var því strandað í Sandgerðishöfn. Mynd/Lhg Það er mat Landhelgisgæslunnar að allt of algengt sé að hingað til lands komi vanbúin og illa mönnuð flutningaskip. Reynslan sýni ítrekað að bæði skip og áhafnir þeirra uppfylli ekki þær kröfur sem gerðar eru til siglinga við landið. Við suðvesturhorn landsins eru lang tíðustu siglingar farþegaskipa við landið. Við Suður- og Suðvesturland eru sérstaklega afmarkaðar siglingaleiðir til að beina skipum frá siglingahættum og á þær leiðir sem teljast öruggastar. Markmiðið er að takmarka hættu á slysum og koma í veg fyrir mengun hafs og strandar. „Þau skip sem eru að brjóta þessar reglur eru erlend flutningaskip, og það virðist ákaflega erfitt fyrir þá að skilja til hvers er ætlast af þeim. Ýmiss samskipti sem við eigum við skipstjórnendur á þessum skipum vekja spurningar um hversu vel þeir eru að sér í siglingafræðinni. Af þessum samskiptum má stundum álykta að þeir séu vart starfi sínu vaxnir,“ segir Ásgrímur Ásgrímsson, framkvæmdastjóri aðgerðarsviðs Landhelgisgæslunnar, og bætir við. „Þetta er það sem við höfum mestar áhyggjur af varðandi siglingar við landið.“ Skipin sem hér um ræðir eru bæði frá erlendum skipafélögum, en einnig leiguskip íslenskra skipafélaga, að sögn Ásgríms. Þegar ekki er farið að reglum, er því komið á framfæri við Siglingaöryggisstofnun Evrópu (EMSA), þar sem tilvikin eru sérstaklega skráð. Spurður hvernig hægt sé að snúa ofan af þessum vanda segir Ásgrímur það ekki einfalt mál. Mikilvægt sé að hafnarríkiseftirlit sé virkt og tekið á málum sem koma upp. Tilgangur þess er einmitt að stemma stigu við siglingum skipa sem uppfylla ekki alþjóðakröfur um aðbúnað, öryggi, mengun og atvinnuréttindi áhafna kaupskipa. Samkvæmt samkomulaginu er aðildarríkjum gert að skoða a.m.k. fjórða hvert kaupskip sem þangað kemur. „Svo er mikilvægt að þeir sem eru að leigja hingað skip til flutninga við landið að þeir vandi valið við þær útgerðir sem verið er að skipta við, og ákjósanlegast væri ef topp útgerðir væru við siglingar hér, bæði við ströndina og til og frá landinu,“ segir Ásgrímur og tekur sem dæmi útgerðir skemmtiferðaskipa sem hafa sannað sig að vera til fyrirmyndar. Ásgrímur segir að ný og gömul dæmi um sjóslys er varða flutningaskip tali sínu máli og ástæður þeirra slysa séu oft illskiljanlegar. Nýlega strandaði flutningaskipið Akrafell undan við Vattarnes, en í ljós kom að stýrimaður skipsins var sofandi þegar óhappið varð. Annað dæmi sé þegar Wilson Muuga strandaði árið 2006, skammt sunnan við Sandgerði. Spurður um ástand skipanna sjálfra, bæði hvað varðar sjóhæfi þeirra og öryggismála, tekur Ásgrímur flutningaskipið Fernöndu sem dæmi, sem varð alelda úti fyrir Vestmannaeyjum fyrir um ári síðan og brann til kaldra kola - m.a. í Hafnarfjarðarhöfn. „Ég veit eiginlega ekki hvar ég á að byrja. Mannskapurinn var illa þjálfaður til að takast á við eld, og til taka á móti þyrlu,“ segir Ásgrímur og bætir við að öfugt við fullyrðingar um annað þá hafi mikið vantað uppá að eldvarnir hafi verið í lagi um borð. „Það virtist engin hugsun hafa verið að baki einu eða neinu, og þveröfugt við allt sem varðar þjálfun íslenskra sjómanna,“ segir Ásgrímur og vísar til lýsinga starfsmanna Gæslunnar og slökkviliðsmanna sem fóru um borð. Mest lesið „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Innlent „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Innlent Fjölskylda í norðurljósaleit hrakin á brott af leiðsögumönnum Innlent Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn Innlent Íbúar Hlíða velta fyrir sér dularfullum hvelli Innlent Svipar til gamalla óupplýstra rána Innlent Fullkomlega sáttur við ákvörðun sína en útilokar ekkert Innlent Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Innlent Hamfaragámur Bónus tryggir kældan mat í neyðarástandi Innlent Vélsleðamaður lenti í snjóflóði Innlent Fleiri fréttir Stærsti gígurinn orðinn „formfagur“ Vilja einfalda fólki að komast til sjúkraþjálfara Vélsleðamaður lenti í snjóflóði Kvöldfréttir Stöðvar 2 Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Aðstoða göngumann á Móskarðshnjúkum Íbúar Hlíða velta fyrir sér dularfullum hvelli Ísland sé í torfkofanum í meðferð alvarlegra atvika Ný og glæsileg skólaþyrping byggð á Hellu Hamfaragámur Bónus tryggir kældan mat í neyðarástandi Fullkomlega sáttur við ákvörðun sína en útilokar ekkert „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Hádegisfréttir Bylgjunnar Svipar til gamalla óupplýstra rána Sýknaður af ákæru um að hafa tekið í háls barns Bjartur skírdagur fram undan í höfuðborginni Líkamsárás til rannsóknar eftir nóttina Fjölskylda í norðurljósaleit hrakin á brott af leiðsögumönnum Vilja koma böndum á bókhald trúfélaga Ferðaóðir Íslendingar þyrpast í ferðalög innanlands sem utan Verulega brugðið yfir Hamraborgarmálinu Hátt í hundrað dauðsföll á þremur árum Týndi vinningshafinn gaf sig fram og græddi níu milljónir Felldu úr gildi friðlýsingu en mátu Mumma ekki vanhæfan Kvöldfréttir Stöðvar 2 Býr á Íslandi en dæmd í sex ára fangelsi í Rússlandi Eldur í Hafnarfirði Haraldur mátti ekki hækka launin en Sigríður ekki heldur lækka þau Sjá meira
Það er mat Landhelgisgæslunnar að allt of algengt sé að hingað til lands komi vanbúin og illa mönnuð flutningaskip. Reynslan sýni ítrekað að bæði skip og áhafnir þeirra uppfylli ekki þær kröfur sem gerðar eru til siglinga við landið. Við suðvesturhorn landsins eru lang tíðustu siglingar farþegaskipa við landið. Við Suður- og Suðvesturland eru sérstaklega afmarkaðar siglingaleiðir til að beina skipum frá siglingahættum og á þær leiðir sem teljast öruggastar. Markmiðið er að takmarka hættu á slysum og koma í veg fyrir mengun hafs og strandar. „Þau skip sem eru að brjóta þessar reglur eru erlend flutningaskip, og það virðist ákaflega erfitt fyrir þá að skilja til hvers er ætlast af þeim. Ýmiss samskipti sem við eigum við skipstjórnendur á þessum skipum vekja spurningar um hversu vel þeir eru að sér í siglingafræðinni. Af þessum samskiptum má stundum álykta að þeir séu vart starfi sínu vaxnir,“ segir Ásgrímur Ásgrímsson, framkvæmdastjóri aðgerðarsviðs Landhelgisgæslunnar, og bætir við. „Þetta er það sem við höfum mestar áhyggjur af varðandi siglingar við landið.“ Skipin sem hér um ræðir eru bæði frá erlendum skipafélögum, en einnig leiguskip íslenskra skipafélaga, að sögn Ásgríms. Þegar ekki er farið að reglum, er því komið á framfæri við Siglingaöryggisstofnun Evrópu (EMSA), þar sem tilvikin eru sérstaklega skráð. Spurður hvernig hægt sé að snúa ofan af þessum vanda segir Ásgrímur það ekki einfalt mál. Mikilvægt sé að hafnarríkiseftirlit sé virkt og tekið á málum sem koma upp. Tilgangur þess er einmitt að stemma stigu við siglingum skipa sem uppfylla ekki alþjóðakröfur um aðbúnað, öryggi, mengun og atvinnuréttindi áhafna kaupskipa. Samkvæmt samkomulaginu er aðildarríkjum gert að skoða a.m.k. fjórða hvert kaupskip sem þangað kemur. „Svo er mikilvægt að þeir sem eru að leigja hingað skip til flutninga við landið að þeir vandi valið við þær útgerðir sem verið er að skipta við, og ákjósanlegast væri ef topp útgerðir væru við siglingar hér, bæði við ströndina og til og frá landinu,“ segir Ásgrímur og tekur sem dæmi útgerðir skemmtiferðaskipa sem hafa sannað sig að vera til fyrirmyndar. Ásgrímur segir að ný og gömul dæmi um sjóslys er varða flutningaskip tali sínu máli og ástæður þeirra slysa séu oft illskiljanlegar. Nýlega strandaði flutningaskipið Akrafell undan við Vattarnes, en í ljós kom að stýrimaður skipsins var sofandi þegar óhappið varð. Annað dæmi sé þegar Wilson Muuga strandaði árið 2006, skammt sunnan við Sandgerði. Spurður um ástand skipanna sjálfra, bæði hvað varðar sjóhæfi þeirra og öryggismála, tekur Ásgrímur flutningaskipið Fernöndu sem dæmi, sem varð alelda úti fyrir Vestmannaeyjum fyrir um ári síðan og brann til kaldra kola - m.a. í Hafnarfjarðarhöfn. „Ég veit eiginlega ekki hvar ég á að byrja. Mannskapurinn var illa þjálfaður til að takast á við eld, og til taka á móti þyrlu,“ segir Ásgrímur og bætir við að öfugt við fullyrðingar um annað þá hafi mikið vantað uppá að eldvarnir hafi verið í lagi um borð. „Það virtist engin hugsun hafa verið að baki einu eða neinu, og þveröfugt við allt sem varðar þjálfun íslenskra sjómanna,“ segir Ásgrímur og vísar til lýsinga starfsmanna Gæslunnar og slökkviliðsmanna sem fóru um borð.
Mest lesið „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Innlent „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Innlent Fjölskylda í norðurljósaleit hrakin á brott af leiðsögumönnum Innlent Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn Innlent Íbúar Hlíða velta fyrir sér dularfullum hvelli Innlent Svipar til gamalla óupplýstra rána Innlent Fullkomlega sáttur við ákvörðun sína en útilokar ekkert Innlent Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Innlent Hamfaragámur Bónus tryggir kældan mat í neyðarástandi Innlent Vélsleðamaður lenti í snjóflóði Innlent Fleiri fréttir Stærsti gígurinn orðinn „formfagur“ Vilja einfalda fólki að komast til sjúkraþjálfara Vélsleðamaður lenti í snjóflóði Kvöldfréttir Stöðvar 2 Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Aðstoða göngumann á Móskarðshnjúkum Íbúar Hlíða velta fyrir sér dularfullum hvelli Ísland sé í torfkofanum í meðferð alvarlegra atvika Ný og glæsileg skólaþyrping byggð á Hellu Hamfaragámur Bónus tryggir kældan mat í neyðarástandi Fullkomlega sáttur við ákvörðun sína en útilokar ekkert „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Hádegisfréttir Bylgjunnar Svipar til gamalla óupplýstra rána Sýknaður af ákæru um að hafa tekið í háls barns Bjartur skírdagur fram undan í höfuðborginni Líkamsárás til rannsóknar eftir nóttina Fjölskylda í norðurljósaleit hrakin á brott af leiðsögumönnum Vilja koma böndum á bókhald trúfélaga Ferðaóðir Íslendingar þyrpast í ferðalög innanlands sem utan Verulega brugðið yfir Hamraborgarmálinu Hátt í hundrað dauðsföll á þremur árum Týndi vinningshafinn gaf sig fram og græddi níu milljónir Felldu úr gildi friðlýsingu en mátu Mumma ekki vanhæfan Kvöldfréttir Stöðvar 2 Býr á Íslandi en dæmd í sex ára fangelsi í Rússlandi Eldur í Hafnarfirði Haraldur mátti ekki hækka launin en Sigríður ekki heldur lækka þau Sjá meira