Umturnun framhaldsskólanna Lars Óli Jessen skrifar 21. desember 2014 15:43 Mikil óvissa er um framhaldsskóla landsins þessa stundina. Að öllum líkindum verður fjögurra ára nám til stúdentsprófs stytt niður í þrjú ár, með langtímaafleiðingum sem erfitt er að spá fyrir um. Kosturinn er að fólk kemst einu ári fyrr á vinnumarkaðinn, en aftur á móti má færa rök fyrir því að þriggja ára nám innihaldi ekki sömu gæði og núverandi fyrirkomulag. Einnig hefur takmarkað fjármagn til framhaldsskólanna minnkandi líkur á að fólk 25 ára og eldri fái nýskráningu inn í skólana. Því er um margt hægt að deila varðandi skipulag framhaldsskólanna, enda eru hér eins og oft áður tvær hliðar á sama peningnum. Um eitt atriði ættu þó allir að vera sammála – framhaldsskólar eiga umfram allt annað að gera nemendur sína tilbúna fyrir lífið. Eftir tíu ár í grunnskóla, þar sem grunnurinn að öllu öðru hefur verið byggður, finnst nemendum vera kominn tími á að læra eitthvað sem þeir telja nytsamlegt til lengri tíma litið. Fyrstu skrefin til sérhæfingar eru tekin og allir fá að læra það sem þeir telja nýtast sér til framtíðar. Þar komum við einmitt að kjarna málsins. Hvað er það sem er virkilega best fyrir framtíð nemenda? Auðvitað eru þarfir þeirra einstaklingsbundnar og ógerlegt að setja alla undir sama hatt. Enginn vill nákvæmlega það sama í lífinu, en þó vilja allir vera við góða heilsu þegar þeir eldast. Framhaldsskólarnir ættu því að leggja sig fram við það að stuðla að góðri líkamlegri, andlegri og félagslegri heilsu til framtíðar. Núgildandi námsskrá framhaldsskólanna frá árinu 2011 segir meðal annars varðandi íþróttir, líkams- og heilsurækt: „Framhaldsskólar skulu skipuleggja námsbrautir þannig að allir nemendur 18 ára og yngri stundi íþróttir, líkams- og heilsurækt“. Samkvæmt þessu er því ekki skylda að hafa íþróttir fyrir nemendur eldri en 18 ára. Þetta gefur þau skilaboð til nemenda að þegar við eldumst minnkar mikilvægi hreyfingar og þar af leiðandi einnig mikilvægi heilsu þeirra. Sem betur fer veit ég ekki til þess að framhaldsskólar hafi verið að hætta íþróttakennslu eftir 18 ára aldur, en nú er vert að hafa þetta sérstaklega í huga þar sem framundan er mikil endurskipulagning námsins. Rannsóknir R&G sem ná til allra framhaldsskólanemenda á landinu sýna að brottfall úr skipulagðri íþróttastarfsemi á þessum aldri er stórt vandamál. Íþróttafélögin halda utan um þá sem hafa næga getu fyrir meistaraflokka sína, en aðrir verða einfaldlega eftir og neyðast jafnvel til að hætta. Nú er hætta á að skólarnir fækki íþróttatímum til þess að draga úr kostnaði, sem myndi auka enn frekar á hreyfingarleysi nemenda. Þvert á móti þarf að nýta tækifærið sem gefst við komandi skipulagsbreytingar og slá tvær flugur í einu höggi með því að efla íþróttakennsluna. Í dag er mjög algengt að stórum hluta íþróttatíma framhaldsskólanna er varið í vinsælu boltagreinarnar í hefðbundnum íþróttasal. Stór galli við slíkt fyrirkomulag er að þar eru „þeir bestu og hæfustu“ lang virkastir, á meðan þeir sem virkilega þurfa á hreyfingunni að halda ná lítið að taka þátt hvort sem þeir vilja það eða ekki. Þessir bestu eru gjarnan í öðrum íþróttum utan skóla og hafa því enga sérstaka þörf fyrir skólaíþróttirnar. Því ættu framhaldsskólaíþróttir fyrst og síðast að virkja þá sem fá enga aðra hreyfingu utan skólans. Best væri ef íþróttirnar væru fjölbreyttari, og um leið að kynntar yrðu fyrir nemendum aðrar íþróttagreinar sem og margbreytilegir valkostir til reglubundinnar hreyfingar. Þannig stóraukum við líkurnar á því að fleiri nemendur finni hreyfingu við sitt hæfi sem viðkomandi hefur einnig gaman af. Það væri besta leiðin til að stuðla að heilbrigðum lífstíl til framtíðar, sem bætir heilsu og líðan þeirra. Framhaldsskólinn er ákveðinn stökkpallur fyrir lífið, en ekki bara uppsöfnun eininga til þess að fá stúdentsskírteini. Á þessum árum mótast oft framtíðar lífsstíll einstaklinga og því er eitt mikilvægasta hlutverk framhaldsskólanna að stuðla að því að nemendurnir tileinki sér heilbrigt líferni. Lars Óli Jessen, íþróttafræðinemi í Háskólanum í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Breiðholt brennur Eðvarð Hilmarsson Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Skoðun Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Sjá meira
Mikil óvissa er um framhaldsskóla landsins þessa stundina. Að öllum líkindum verður fjögurra ára nám til stúdentsprófs stytt niður í þrjú ár, með langtímaafleiðingum sem erfitt er að spá fyrir um. Kosturinn er að fólk kemst einu ári fyrr á vinnumarkaðinn, en aftur á móti má færa rök fyrir því að þriggja ára nám innihaldi ekki sömu gæði og núverandi fyrirkomulag. Einnig hefur takmarkað fjármagn til framhaldsskólanna minnkandi líkur á að fólk 25 ára og eldri fái nýskráningu inn í skólana. Því er um margt hægt að deila varðandi skipulag framhaldsskólanna, enda eru hér eins og oft áður tvær hliðar á sama peningnum. Um eitt atriði ættu þó allir að vera sammála – framhaldsskólar eiga umfram allt annað að gera nemendur sína tilbúna fyrir lífið. Eftir tíu ár í grunnskóla, þar sem grunnurinn að öllu öðru hefur verið byggður, finnst nemendum vera kominn tími á að læra eitthvað sem þeir telja nytsamlegt til lengri tíma litið. Fyrstu skrefin til sérhæfingar eru tekin og allir fá að læra það sem þeir telja nýtast sér til framtíðar. Þar komum við einmitt að kjarna málsins. Hvað er það sem er virkilega best fyrir framtíð nemenda? Auðvitað eru þarfir þeirra einstaklingsbundnar og ógerlegt að setja alla undir sama hatt. Enginn vill nákvæmlega það sama í lífinu, en þó vilja allir vera við góða heilsu þegar þeir eldast. Framhaldsskólarnir ættu því að leggja sig fram við það að stuðla að góðri líkamlegri, andlegri og félagslegri heilsu til framtíðar. Núgildandi námsskrá framhaldsskólanna frá árinu 2011 segir meðal annars varðandi íþróttir, líkams- og heilsurækt: „Framhaldsskólar skulu skipuleggja námsbrautir þannig að allir nemendur 18 ára og yngri stundi íþróttir, líkams- og heilsurækt“. Samkvæmt þessu er því ekki skylda að hafa íþróttir fyrir nemendur eldri en 18 ára. Þetta gefur þau skilaboð til nemenda að þegar við eldumst minnkar mikilvægi hreyfingar og þar af leiðandi einnig mikilvægi heilsu þeirra. Sem betur fer veit ég ekki til þess að framhaldsskólar hafi verið að hætta íþróttakennslu eftir 18 ára aldur, en nú er vert að hafa þetta sérstaklega í huga þar sem framundan er mikil endurskipulagning námsins. Rannsóknir R&G sem ná til allra framhaldsskólanemenda á landinu sýna að brottfall úr skipulagðri íþróttastarfsemi á þessum aldri er stórt vandamál. Íþróttafélögin halda utan um þá sem hafa næga getu fyrir meistaraflokka sína, en aðrir verða einfaldlega eftir og neyðast jafnvel til að hætta. Nú er hætta á að skólarnir fækki íþróttatímum til þess að draga úr kostnaði, sem myndi auka enn frekar á hreyfingarleysi nemenda. Þvert á móti þarf að nýta tækifærið sem gefst við komandi skipulagsbreytingar og slá tvær flugur í einu höggi með því að efla íþróttakennsluna. Í dag er mjög algengt að stórum hluta íþróttatíma framhaldsskólanna er varið í vinsælu boltagreinarnar í hefðbundnum íþróttasal. Stór galli við slíkt fyrirkomulag er að þar eru „þeir bestu og hæfustu“ lang virkastir, á meðan þeir sem virkilega þurfa á hreyfingunni að halda ná lítið að taka þátt hvort sem þeir vilja það eða ekki. Þessir bestu eru gjarnan í öðrum íþróttum utan skóla og hafa því enga sérstaka þörf fyrir skólaíþróttirnar. Því ættu framhaldsskólaíþróttir fyrst og síðast að virkja þá sem fá enga aðra hreyfingu utan skólans. Best væri ef íþróttirnar væru fjölbreyttari, og um leið að kynntar yrðu fyrir nemendum aðrar íþróttagreinar sem og margbreytilegir valkostir til reglubundinnar hreyfingar. Þannig stóraukum við líkurnar á því að fleiri nemendur finni hreyfingu við sitt hæfi sem viðkomandi hefur einnig gaman af. Það væri besta leiðin til að stuðla að heilbrigðum lífstíl til framtíðar, sem bætir heilsu og líðan þeirra. Framhaldsskólinn er ákveðinn stökkpallur fyrir lífið, en ekki bara uppsöfnun eininga til þess að fá stúdentsskírteini. Á þessum árum mótast oft framtíðar lífsstíll einstaklinga og því er eitt mikilvægasta hlutverk framhaldsskólanna að stuðla að því að nemendurnir tileinki sér heilbrigt líferni. Lars Óli Jessen, íþróttafræðinemi í Háskólanum í Reykjavík.
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun