Þetta er höfðinglegur gjörningur Gunnþóra Gunnarsdóttir skrifar 18. apríl 2016 15:15 Erlendur í pontu eftir móttöku myndanna hans Óskars. Á bak við hann sést ljósmynd sem sýnir biðröðina eftir miðum á Síðasta bæinn í dalnum. Vísir/Anton Brink „Fólk er ekki alltaf að hugsa um það í nútímanum að Íslendingar hafi verið farnir að sýna leiknar bíómyndir í kvikmyndahúsum um miðja síðustu öld, sem voru svo vinsælar að það voru biðraðir frá miðasöluopinu og hálfa leið í kringum húsið,“ segir Erlendur Sveinsson, forstöðumaður Kvikmyndasafns Íslands. Tilefni ummælanna er að safninu áskotnuðust nýlega allar kvikmyndir Óskars Gíslasonar, brautryðjanda í kvikmyndun á Íslandi. Fjölskylda Óskars afhenti þær formlega en þær höfðu verið varðveittar í safninu um árabil. Auk þess eignaðist safnið gögn og margvíslega gripi sem Óskar lét eftir sig. „Það er merkilegt fyrir kvikmyndasafnið að fá fullan yfirráðarétt yfir þessu mikla framlagi Óskars til íslenskrar kvikmyndagerðar sem eru bæði leiknar myndir sem voru sýndar í samkeppni við leiknar myndir Lofts Guðmundssonar, og síðan þetta gríðarlega magn merkilegra heimildamynda sem Óskar hefur gert. Þetta er höfðinglegur gjörningur því þjóðinni er í raun gefinn þessi arfur,“ segir Erlendur. Fyrsta mynd Óskars lifir enn með þjóðinni, Síðasti bærinn í dalnum. „Í Síðasta bænum í dalnum náði Óskar að fanga eitthvað sem undirmeðvitund þjóðarinnar vill vita um og varðar rætur okkar - þessa ömmuveröld. Enda sagði Óskar sjálfur að hann hefði endursýnt þá mynd á tíu ára fresti, gjarnan í Tjarnarbíói og hún hefði alltaf virkað sem ný. Auðvitað ber sú mynd merki fjárskorts og frumstæðra tækja, það var enginn alvöru kvikmyndaiðnaður orðinn til í landinu. Engu að síður er hún mikils virði.“Forseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson þakkaði fjölskyldu Óskars fyrir gjöfina til þjóðarinnar. Hér tekur hann í höndina á Alvari Óskarssyni.Í heimildarmyndapakkanum sem Óskar lét eftir sig segir Erlendur eina mynd skera sig úr og seint verða toppaða. Það er Björgunarafrekið við Látrabjarg. Framleiðslusaga þeirrar myndar var einstæð því þegar tökur stóðu yfir, ári eftir björgunarafrekið, strandaði annað skip á sama stað svo menn þurftu að fara í raunverulega björgun. Erlendur nefnir líka heilmikinn myndabálk um Reykjavík sem var tekinn rétt fyrir miðja síðustu öld, Reykjavík vorra daga. „Það er freistandi fyrir alla sem fást við þetta tímabil bæði í sjónvarpsefni og kvikmyndum að leita í þann sjóð,“ segir hann. Erlendur segir brýnt að koma upp sýningaraðstöðu í kvikmyndasafninu, sem er á Hvaleyrarbraut 13 í Hafnarfirði. Einnig þarfnist safnið nauðsynlega nýs skanna til að geta komið kvikmyndaarfinum í form sem nútíminn geti nýtt sér. Menning Mest lesið Sjö hættulegar gryfjur fyrir hjón og pör að falla í Áskorun Heyrt kjaftasögurnar um eldri mennina sem stýri henni Lífið Ekki lengur smeykur við að deila kastljósinu með Katrínu Lífið Japaninn sló heimsmet í Hlíðarfjalli Lífið Lekker hæð listakonu til sölu Lífið Jón Jónsson selur glæsihús á Seltjarnarnesi Lífið „Stundum finnst mér ég getað sigrað heiminn“ Lífið Björgólfur og Skúli í stuði í Feneyjum Lífið Frumsýning á Vísi: Fyrsta stiklan úr Snertingu Bíó og sjónvarp Suzuki mun flytja inn í höll Björgólfs Lífið Fleiri fréttir Hildur, Rán og Ásta fá Barnabókaverðlaun Reykjavíkurborgar Bein útsending: Setning Barnamenningarhátíðar Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Nýr safnstjóri Listasafnsins á Akureyri Þau eru tilnefnd til Maístjörnunnar Eigandinn heltekinn af skrímslaverkunum hans Sindra Kveður Tjarnarbíó: „Of lítið og of seint“ Þessi voru tilnefnd til barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Vatnið alltaf heillað þrátt fyrir mikla hræðslu Stórglæsilegar stjörnur á Eddunni Á ferð með mömmu hlaut níu Eddur Ætlar aldrei að setjast í helgan stein „Kannski var ég ekki að pæla í algebru því mamma mín var að deyja“ Listamaðurinn á bak við Áfanga í Viðey látinn Eliza hlaut heiðursverðlaun Fyrsta alþjóðlega barokkhátíðin í Reykjavík Gerður Kristný hlýtur virt norsk bókmenntaverðlaun Hættir sem leikhússtjóri og hefur störf í ráðuneytinu Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Sjá meira
„Fólk er ekki alltaf að hugsa um það í nútímanum að Íslendingar hafi verið farnir að sýna leiknar bíómyndir í kvikmyndahúsum um miðja síðustu öld, sem voru svo vinsælar að það voru biðraðir frá miðasöluopinu og hálfa leið í kringum húsið,“ segir Erlendur Sveinsson, forstöðumaður Kvikmyndasafns Íslands. Tilefni ummælanna er að safninu áskotnuðust nýlega allar kvikmyndir Óskars Gíslasonar, brautryðjanda í kvikmyndun á Íslandi. Fjölskylda Óskars afhenti þær formlega en þær höfðu verið varðveittar í safninu um árabil. Auk þess eignaðist safnið gögn og margvíslega gripi sem Óskar lét eftir sig. „Það er merkilegt fyrir kvikmyndasafnið að fá fullan yfirráðarétt yfir þessu mikla framlagi Óskars til íslenskrar kvikmyndagerðar sem eru bæði leiknar myndir sem voru sýndar í samkeppni við leiknar myndir Lofts Guðmundssonar, og síðan þetta gríðarlega magn merkilegra heimildamynda sem Óskar hefur gert. Þetta er höfðinglegur gjörningur því þjóðinni er í raun gefinn þessi arfur,“ segir Erlendur. Fyrsta mynd Óskars lifir enn með þjóðinni, Síðasti bærinn í dalnum. „Í Síðasta bænum í dalnum náði Óskar að fanga eitthvað sem undirmeðvitund þjóðarinnar vill vita um og varðar rætur okkar - þessa ömmuveröld. Enda sagði Óskar sjálfur að hann hefði endursýnt þá mynd á tíu ára fresti, gjarnan í Tjarnarbíói og hún hefði alltaf virkað sem ný. Auðvitað ber sú mynd merki fjárskorts og frumstæðra tækja, það var enginn alvöru kvikmyndaiðnaður orðinn til í landinu. Engu að síður er hún mikils virði.“Forseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson þakkaði fjölskyldu Óskars fyrir gjöfina til þjóðarinnar. Hér tekur hann í höndina á Alvari Óskarssyni.Í heimildarmyndapakkanum sem Óskar lét eftir sig segir Erlendur eina mynd skera sig úr og seint verða toppaða. Það er Björgunarafrekið við Látrabjarg. Framleiðslusaga þeirrar myndar var einstæð því þegar tökur stóðu yfir, ári eftir björgunarafrekið, strandaði annað skip á sama stað svo menn þurftu að fara í raunverulega björgun. Erlendur nefnir líka heilmikinn myndabálk um Reykjavík sem var tekinn rétt fyrir miðja síðustu öld, Reykjavík vorra daga. „Það er freistandi fyrir alla sem fást við þetta tímabil bæði í sjónvarpsefni og kvikmyndum að leita í þann sjóð,“ segir hann. Erlendur segir brýnt að koma upp sýningaraðstöðu í kvikmyndasafninu, sem er á Hvaleyrarbraut 13 í Hafnarfirði. Einnig þarfnist safnið nauðsynlega nýs skanna til að geta komið kvikmyndaarfinum í form sem nútíminn geti nýtt sér.
Menning Mest lesið Sjö hættulegar gryfjur fyrir hjón og pör að falla í Áskorun Heyrt kjaftasögurnar um eldri mennina sem stýri henni Lífið Ekki lengur smeykur við að deila kastljósinu með Katrínu Lífið Japaninn sló heimsmet í Hlíðarfjalli Lífið Lekker hæð listakonu til sölu Lífið Jón Jónsson selur glæsihús á Seltjarnarnesi Lífið „Stundum finnst mér ég getað sigrað heiminn“ Lífið Björgólfur og Skúli í stuði í Feneyjum Lífið Frumsýning á Vísi: Fyrsta stiklan úr Snertingu Bíó og sjónvarp Suzuki mun flytja inn í höll Björgólfs Lífið Fleiri fréttir Hildur, Rán og Ásta fá Barnabókaverðlaun Reykjavíkurborgar Bein útsending: Setning Barnamenningarhátíðar Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Nýr safnstjóri Listasafnsins á Akureyri Þau eru tilnefnd til Maístjörnunnar Eigandinn heltekinn af skrímslaverkunum hans Sindra Kveður Tjarnarbíó: „Of lítið og of seint“ Þessi voru tilnefnd til barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Vatnið alltaf heillað þrátt fyrir mikla hræðslu Stórglæsilegar stjörnur á Eddunni Á ferð með mömmu hlaut níu Eddur Ætlar aldrei að setjast í helgan stein „Kannski var ég ekki að pæla í algebru því mamma mín var að deyja“ Listamaðurinn á bak við Áfanga í Viðey látinn Eliza hlaut heiðursverðlaun Fyrsta alþjóðlega barokkhátíðin í Reykjavík Gerður Kristný hlýtur virt norsk bókmenntaverðlaun Hættir sem leikhússtjóri og hefur störf í ráðuneytinu Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Sjá meira