Það má ekki nota skrúfjárn fyrir sleikjó Atli Freyr Arason skrifar 10. febrúar 2016 07:00 Skrif þessi eru hugsuð sem svör við pistli Áslaugar Örnu Sigurbjörnsdóttur sem birt voru í Fréttablaðinu þann 3. febrúar sl. Undirritaður felst á þær fullyrðingar Áslaugar að nafnalöggjöf á Íslandi er furðuleg sem og bann við blönduðum bardagalistum, en eru þetta virkilega forsendur fyrir röksemdafærslunni „áfengi í matvöruverslanir“? Þvert á móti. Frjáls markaður og einstaklingsfrelsi eru helstu vopnin í rökræðunum.Hvað þýðir frjáls markaður? Frjáls markaður þýðir í grunninn að ríkið skiptir sér ekki af markaðnum heldur leyfi honum að þróast á eigin forsendum, að markaðurinn stjórnast einungis af framboði og eftirspurn. Þetta getur þýtt að markaðnum verði ekki settar neinar kvaðir, t.d. bann eða takmörkun. Þetta getur þýtt að markaðurinn verði ekki skattlagður. Hugmyndin er þessi: enginn skattur á vörum og þjónustu = lægra vöruverð og lægri framleiðslukostnaður. Lágur framleiðslukostnaður = aukinn áhugi á því að framleiða = aukin samkeppni á markaðnum = lægra verð fyrir neytandann. M.ö.o. allir græða, nema þeir sem eru of gráðugir. Þetta er ekki alveg svona einfalt eins og hagfræðingurinn Karl Polayni útskýrir í bók sinni, The Great Transformation. Búum til sýndarveruleikadæmi; Ef við ætlum að búa í samfélagi með fullkominn 100% frjálsan markað með engum ríkisafskiptum af neinum vörum og þjónustu þá væri allt áfengi að sjálfsögðu leyft í verslunum. Þá ætti einnig að vera hægt að nálgast vændi, heróín og Fruity Loops í næstu sjoppu þar sem að frjáls markaður stuðlar að engum kvöðum á vörur eða þjónustu. Ef ríkið kemur ekki að markaðnum með neinum hætti eins og t.d. með bannvörum, lág- og hámarksþaki eða skattlagningu, þá eru m.ö.o. engar leikreglur á markaðnum. Í dag er réttarríkið ‘dómarinn’ í markaðsmálum. Lægri skattar skila sér í lægri innkomu í ríkissjóð, en það er ekki vandamál, þar sem, samkvæmt frjálsum markaði eru eftirlitsstofnanir, heilbrigðiskerfið, menntakerfið og fleiri opinberar stofnanir ekki í umsjá ríkisins.Skila þessar framkvæmdir sér í lægra verði fyrir neytandann? Á Íslandi eru ríkisreknir skólar sem og einkareknir skólar. Skoðum menntakerfið á Íslandi sem raunverulegt dæmi. Heildarkostnaður ríkisins vegna kennslu allra menntaskólanema í landinu er 9,5 milljarðar króna. Nemandi á bóknámsbraut í félagsvísindadeild í Borgarholtsskóla er að greiða samtals 136.000 krónur fyrir stúdentspróf sitt á fjórum árum. Sama nemanda stendur einnig til boða að sækja um nám í Keili í formi háskólabrúar. Fullt nám til þriggja ára í félagsvísindadeild við Keili kostar nemandann 1.830.000 krónur. Það er mismunur upp á tæpar 1,7 milljónir íslenskra króna frá ríkisstyrkta skólanum. Ef Borgarholtsskóli væri ekki styrktur af ríkinu væri námskostnaður líklega svipaður og hjá Keili. Skattar hjálpa okkur að greiða niður þá þjónustu sem okkur finnst sjálfsagt að hafa aðgang að, sama hver fjárhagsstaða neytanda er. Þó markaður sé frjáls og samkeppni sé jöfn þá er ekki óumflýjanlegt að menn taki ýmist góðar eða slæmar fjárhagslegar ákvarðanir. Ekki er því útilokað að fyrirtæki gæti eignað sér 100% markaðshlutdeild á ‘frjálsum’ markaði. Hvað þá? Þá er ekkert opinbert samkeppniseftirlit til að stöðva þá í að stjórna framboði og verðlagi eftir þeirra eigin hugmyndum, því jú, eru ekki öll fyrirtæki rekin í hagnaðarskyni? Græða á daginn og grilla á kvöldin? Ef það er enginn markaðsdómari, hver á þá að skerast í leikinn þegar leikurinn fer að verða ósanngjarn? Þegar enginn skattpeningur rennur í ríkissjóð, hver á þá að greiða fyrir gatnaviðgerðir og nýjar brýr? Hver á að greiða læknum og kennurum laun? Hver ætlar að halda uppi almenningssamgöngum? Yndislegt þetta einstaklingsfrelsi! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Laskað stýri, léleg vél og lekur bátur Sigurður Páll Jónsson Skoðun #Katrín er minn forseti Elín Hirst Skoðun Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo Skoðun Gætum jafnræðis og látum ÖLL börn njóta gjaldfrjálsrar grunnmenntunar Erna Reynisdótir Skoðun Um sjálfstæði þjóðar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir Skoðun Af hverju Helgu Þórisdóttur? Haukur Arnþórsson Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson Skoðun Skoðun Skoðun Laskað stýri, léleg vél og lekur bátur Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun #Katrín er minn forseti Elín Hirst skrifar Skoðun Svart er það og yfirgangur mikill Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Um sjálfstæði þjóðar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Skapandi ónákvæmni tveggja hagfræðinga Sirrý Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Af hverju Helgu Þórisdóttur? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Traust og gagnsæi Halldór Auðar Svansson skrifar Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson skrifar Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar Skoðun Öryggisógnir í breyttum heimi Jóhann Friðrik Friðriksson skrifar Skoðun Höfnum óeðlilegri hagnýtingu sjálfboðaliða Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Að skilja faglega Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Farsæl hagræðing í kjötiðnaði innan ramma samkeppnislaga Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Kennarar – á hraðbraut í kulnun Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands – horfum til framtíðar Egill Steinar Ágústsson skrifar Skoðun Er of mikill hiti í hleðslunni hjá þér? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Varnargarðar utan um fólkið í Grindavík Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Meiri pening, takk Gunnar Úlfarsson skrifar Skoðun Gervigreind og máttur tungumálsins Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Sameinum 2. og 3. deild karla í knattspyrnu Bergvin Oddsson skrifar Skoðun Skynsamlegt að selja Íslandsbanka Teitur Björn Einarsson skrifar Skoðun Gleymdu börnin Kolbrún Pálsdóttir skrifar Sjá meira
Skrif þessi eru hugsuð sem svör við pistli Áslaugar Örnu Sigurbjörnsdóttur sem birt voru í Fréttablaðinu þann 3. febrúar sl. Undirritaður felst á þær fullyrðingar Áslaugar að nafnalöggjöf á Íslandi er furðuleg sem og bann við blönduðum bardagalistum, en eru þetta virkilega forsendur fyrir röksemdafærslunni „áfengi í matvöruverslanir“? Þvert á móti. Frjáls markaður og einstaklingsfrelsi eru helstu vopnin í rökræðunum.Hvað þýðir frjáls markaður? Frjáls markaður þýðir í grunninn að ríkið skiptir sér ekki af markaðnum heldur leyfi honum að þróast á eigin forsendum, að markaðurinn stjórnast einungis af framboði og eftirspurn. Þetta getur þýtt að markaðnum verði ekki settar neinar kvaðir, t.d. bann eða takmörkun. Þetta getur þýtt að markaðurinn verði ekki skattlagður. Hugmyndin er þessi: enginn skattur á vörum og þjónustu = lægra vöruverð og lægri framleiðslukostnaður. Lágur framleiðslukostnaður = aukinn áhugi á því að framleiða = aukin samkeppni á markaðnum = lægra verð fyrir neytandann. M.ö.o. allir græða, nema þeir sem eru of gráðugir. Þetta er ekki alveg svona einfalt eins og hagfræðingurinn Karl Polayni útskýrir í bók sinni, The Great Transformation. Búum til sýndarveruleikadæmi; Ef við ætlum að búa í samfélagi með fullkominn 100% frjálsan markað með engum ríkisafskiptum af neinum vörum og þjónustu þá væri allt áfengi að sjálfsögðu leyft í verslunum. Þá ætti einnig að vera hægt að nálgast vændi, heróín og Fruity Loops í næstu sjoppu þar sem að frjáls markaður stuðlar að engum kvöðum á vörur eða þjónustu. Ef ríkið kemur ekki að markaðnum með neinum hætti eins og t.d. með bannvörum, lág- og hámarksþaki eða skattlagningu, þá eru m.ö.o. engar leikreglur á markaðnum. Í dag er réttarríkið ‘dómarinn’ í markaðsmálum. Lægri skattar skila sér í lægri innkomu í ríkissjóð, en það er ekki vandamál, þar sem, samkvæmt frjálsum markaði eru eftirlitsstofnanir, heilbrigðiskerfið, menntakerfið og fleiri opinberar stofnanir ekki í umsjá ríkisins.Skila þessar framkvæmdir sér í lægra verði fyrir neytandann? Á Íslandi eru ríkisreknir skólar sem og einkareknir skólar. Skoðum menntakerfið á Íslandi sem raunverulegt dæmi. Heildarkostnaður ríkisins vegna kennslu allra menntaskólanema í landinu er 9,5 milljarðar króna. Nemandi á bóknámsbraut í félagsvísindadeild í Borgarholtsskóla er að greiða samtals 136.000 krónur fyrir stúdentspróf sitt á fjórum árum. Sama nemanda stendur einnig til boða að sækja um nám í Keili í formi háskólabrúar. Fullt nám til þriggja ára í félagsvísindadeild við Keili kostar nemandann 1.830.000 krónur. Það er mismunur upp á tæpar 1,7 milljónir íslenskra króna frá ríkisstyrkta skólanum. Ef Borgarholtsskóli væri ekki styrktur af ríkinu væri námskostnaður líklega svipaður og hjá Keili. Skattar hjálpa okkur að greiða niður þá þjónustu sem okkur finnst sjálfsagt að hafa aðgang að, sama hver fjárhagsstaða neytanda er. Þó markaður sé frjáls og samkeppni sé jöfn þá er ekki óumflýjanlegt að menn taki ýmist góðar eða slæmar fjárhagslegar ákvarðanir. Ekki er því útilokað að fyrirtæki gæti eignað sér 100% markaðshlutdeild á ‘frjálsum’ markaði. Hvað þá? Þá er ekkert opinbert samkeppniseftirlit til að stöðva þá í að stjórna framboði og verðlagi eftir þeirra eigin hugmyndum, því jú, eru ekki öll fyrirtæki rekin í hagnaðarskyni? Græða á daginn og grilla á kvöldin? Ef það er enginn markaðsdómari, hver á þá að skerast í leikinn þegar leikurinn fer að verða ósanngjarn? Þegar enginn skattpeningur rennur í ríkissjóð, hver á þá að greiða fyrir gatnaviðgerðir og nýjar brýr? Hver á að greiða læknum og kennurum laun? Hver ætlar að halda uppi almenningssamgöngum? Yndislegt þetta einstaklingsfrelsi!
Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar
Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar