Sérstakur saksóknari á kaffispjalli við Al Thani Guðmundur Guðbjarnason skrifar 27. júlí 2016 07:00 Í ljósi þeirra miklu og jákvæðu tíðinda fyrir íslenskt réttarfar að Mannréttindadómstóll Evrópu ætli að taka hið svokallaða Al Thani-mál til sérstakrar athugunar er tilefni til að fara sérstaklega yfir eina af fjórum spurningum Mannréttindadómstólsins til íslensku ríkisstjórnarinnar. Forsaga málsins er að í dómi Hæstaréttar í málinu var því slegið föstu að engin skýring geti verið önnur en sú að Mohammad Bin Khalifa Al-Thani, bróðir Emirsins af Katar, hafi átt að gefa helming hugsanlegs hagnaðar af hlutabréfaeign sinni í Kaupþingi til athafnamannsins Ólafs Ólafssonar. Jafnvel þó að Al Thani tæki sjálfur alla áhættu af viðskiptunum! Að mati Hæstaréttar er það hafið yfir skynsamlegan vafa, jafnvel þó að engar haldbærar sannanir liggi fyrir. Ekki þarf að fjölyrða um að slíkt fyrirkomulag stríðir augljóslega gegn heilbrigðri skynsemi, þar sem að áhætta og ávinningur haldast engan vegin í hendur.Hvað sagði Al Thani? Til er endurrit af tveimur hljóðupptökum af kaffispjalli milli annars vegar Al Thani sjálfs og hins vegar ráðgjafa hans og frænda, Sheikh Sultan, með starfsmönnum sérstaks saksóknara, Ólafi Þór Haukssyni og saksóknaranum Birni Þorvaldssyni, sem fram fóru á Intercontinental Hótelinu í London. Þar sagði Sheikh Sultan, frændi og ráðgjafi Al Thani, um kaup Al Thani á hlutunum í Kaupþingi í íslenskri þýðingu minni: „....tilboðið um kaup á 5% hlutnum var beint til hans hátignar og eru því bein viðskipti hans. Þessi viðskipti eru ótengd öllum öðrum viðskiptum.“ Sömu sögu sagði Al Thani sjálfur: „Að eignast þessa hluti í bankanum er það sem mér var boðið. Þegar þeir lögðu tillöguna fyrir mig samþykkti ég hana og ég fól lögfræðilegum ráðgjafa mínum að sjá um lagalegu hliðina.” Hvorugur þeirra kannaðist við að Ólafur Ólafsson ætti einhvern hlut í kaupunum!Trúverðug svör að mati Ólafs Þórs Að loknu spjallinu við Sheikh Sultan, kvaddi Ólafur Þór og föruneyti með því að undirstrika að þeim þættu útskýringar hans mjög trúverðugar: „Yðar hátign hefur svarað spurningunum mjög heiðarlega hér í dag og við teljum þessi svör hafi virði fyrir rannsóknina, en til að þau hafi gildi sem gögn í máli, verðum við að kynna þau fram fyrir dómi.“ Sakborningarnir í Al Thani málinu kröfðust þess að þeir frændur gæfu vitnisburð fyrir dómi og þar með staðfestu frásögn sína. Þegar málið var flutt kom í ljós að ákæruvaldið hafði ekki boðað þá frændur fyrir héraðsdóm sem vitni. Gerðu lögmenn sakborninganna mjög alvarlegar athugasemdir við þetta í Hæstarétti en á það var ekki hlustað. Ekki verður annað séð en að Sérstakur saksóknari hafi metið það svo að framburður þeirra Katar-manna væri sérlega óheppilegur málatilbúnaði embættisins. Allt annað en sakfelling hefði verið óbærilegt. „Árangur“ í fyrsta stóra bankahruns-uppgjörsmálinu var embætti sem stofnað var einungis til að ákæra bankamenn augljóslega afar mikilvægur.Svör Al Thani rata ekki í dóminn Þá er einkar athyglisvert að sjá að það er ekki eitt orð að finna í Hæstaréttardómnum um hvað þeir Katar-frændur sögðu í samtölum við Sérstakan saksóknara. En hafa ber í huga að þá hefði þurft að færa fyrir því rök hvers vegna frásögn þeirra af viðskiptunum, sem var í samræmi við vitnisburð sakborninga og gögn málsins, væri skyndilega ekki trúverðug. Hæstaréttardómararnir hefðu þá einnig þurft að svara því hvers vegna lykilaðilar málsins, þeir Al Thani og frændi hans, voru ekki yfirheyrðir sem sakborningar. Samkvæmt niðurstöðu Hæstaréttar tóku þeir þátt í að villa um fyrir markaðinum með því að geta ekki til um að Ólafur ætti rétt á helmingi vænts hagnaðar Al Thani. Í raun hafi Al Thani ekki viljað eiga meira en hagnað af 2,5% hlut í Kaupþingi samkvæmt dómnum. Al Thani samþykkti augljóslega aldrei slíkt samkvæmt gögnum málsins en var hann þó sá eini sem hefði getað gert það. Á sama tíma var sonur minn, Magnús, sem að þeir Katar-frændur höfðu aðeins hitt einu sinni, látinn dúsa í einangrun, sími hans og lögmanns hans hleraður og húsleitir framkvæmdar á heimili hans. Hann situr enn af sér fjögurra og hálfs árs fangelsisdóm meðan að eina refsing þeirra sem gátu framkvæmt meintan glæp – að gefa Ólafi Ólafssyni hagnaðarhlutdeild af hlutafjáreign sinni – var að sitja undir smjaðurslegum ávörpum „yðar hátign“ og „yðar hágöfgi“ frá Sérstökum saksóknara og starfsmönnum hans í svítu lúxus-hótels í London.Samvinna, heiðarleiki og vanvirðing Eftirtektarvert er að í lok spjallsins við Sheik Sultan var hann kvaddur með orðunum: „Við metum mjög mikils þessa samvinnu og þú hefur verið mjög heiðarlegur við okkur hér í dag og auðvitað viljum við ekki sýna neina vanvirðingu við Katar.” Hvað á að lesa í orðin „samvinnu, heiðarleika og vanvirðingu“, er saksóknari ekki að tala við höfuðpaur eins alvarlegasta efnahagsbrots sem um getur á Íslandi ef eitthvað er að marka ákæruna frá honum og síðar dóm Hæstaréttar? Ég hef áður skrifað nokkrar greinar um þá tilhneigingu saksóknara og dómara að líta á sig sem hafna yfir gagnrýni og ekki bundna af því að fylgja grundvallarlagareglum réttarríkisins nema það henti. Þessi viðleitni mín hefur borið sama árangur og að skvetta vatni á gæs. Ef til vill breytist það nú þegar að Mannréttindadómstóll Evrópu tekur undir og spyr íslenska ríkið: „hvort það hafi verið brotið á rétti sakborninganna um réttláta málsmeðferð þegar þeim var ekki gefið tækifæri á að yfirheyra vitnin Al Thani og frænda hans fyrir dómi.“ Ég, ásamt mörgum öðrum bíð spenntur eftir svarinu við þeirri spurningu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson Skoðun Breiðholt brennur Eðvarð Hilmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Bergmál frá geymslustað líkamans Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli Kristinn Sigurðsson skrifar Sjá meira
Í ljósi þeirra miklu og jákvæðu tíðinda fyrir íslenskt réttarfar að Mannréttindadómstóll Evrópu ætli að taka hið svokallaða Al Thani-mál til sérstakrar athugunar er tilefni til að fara sérstaklega yfir eina af fjórum spurningum Mannréttindadómstólsins til íslensku ríkisstjórnarinnar. Forsaga málsins er að í dómi Hæstaréttar í málinu var því slegið föstu að engin skýring geti verið önnur en sú að Mohammad Bin Khalifa Al-Thani, bróðir Emirsins af Katar, hafi átt að gefa helming hugsanlegs hagnaðar af hlutabréfaeign sinni í Kaupþingi til athafnamannsins Ólafs Ólafssonar. Jafnvel þó að Al Thani tæki sjálfur alla áhættu af viðskiptunum! Að mati Hæstaréttar er það hafið yfir skynsamlegan vafa, jafnvel þó að engar haldbærar sannanir liggi fyrir. Ekki þarf að fjölyrða um að slíkt fyrirkomulag stríðir augljóslega gegn heilbrigðri skynsemi, þar sem að áhætta og ávinningur haldast engan vegin í hendur.Hvað sagði Al Thani? Til er endurrit af tveimur hljóðupptökum af kaffispjalli milli annars vegar Al Thani sjálfs og hins vegar ráðgjafa hans og frænda, Sheikh Sultan, með starfsmönnum sérstaks saksóknara, Ólafi Þór Haukssyni og saksóknaranum Birni Þorvaldssyni, sem fram fóru á Intercontinental Hótelinu í London. Þar sagði Sheikh Sultan, frændi og ráðgjafi Al Thani, um kaup Al Thani á hlutunum í Kaupþingi í íslenskri þýðingu minni: „....tilboðið um kaup á 5% hlutnum var beint til hans hátignar og eru því bein viðskipti hans. Þessi viðskipti eru ótengd öllum öðrum viðskiptum.“ Sömu sögu sagði Al Thani sjálfur: „Að eignast þessa hluti í bankanum er það sem mér var boðið. Þegar þeir lögðu tillöguna fyrir mig samþykkti ég hana og ég fól lögfræðilegum ráðgjafa mínum að sjá um lagalegu hliðina.” Hvorugur þeirra kannaðist við að Ólafur Ólafsson ætti einhvern hlut í kaupunum!Trúverðug svör að mati Ólafs Þórs Að loknu spjallinu við Sheikh Sultan, kvaddi Ólafur Þór og föruneyti með því að undirstrika að þeim þættu útskýringar hans mjög trúverðugar: „Yðar hátign hefur svarað spurningunum mjög heiðarlega hér í dag og við teljum þessi svör hafi virði fyrir rannsóknina, en til að þau hafi gildi sem gögn í máli, verðum við að kynna þau fram fyrir dómi.“ Sakborningarnir í Al Thani málinu kröfðust þess að þeir frændur gæfu vitnisburð fyrir dómi og þar með staðfestu frásögn sína. Þegar málið var flutt kom í ljós að ákæruvaldið hafði ekki boðað þá frændur fyrir héraðsdóm sem vitni. Gerðu lögmenn sakborninganna mjög alvarlegar athugasemdir við þetta í Hæstarétti en á það var ekki hlustað. Ekki verður annað séð en að Sérstakur saksóknari hafi metið það svo að framburður þeirra Katar-manna væri sérlega óheppilegur málatilbúnaði embættisins. Allt annað en sakfelling hefði verið óbærilegt. „Árangur“ í fyrsta stóra bankahruns-uppgjörsmálinu var embætti sem stofnað var einungis til að ákæra bankamenn augljóslega afar mikilvægur.Svör Al Thani rata ekki í dóminn Þá er einkar athyglisvert að sjá að það er ekki eitt orð að finna í Hæstaréttardómnum um hvað þeir Katar-frændur sögðu í samtölum við Sérstakan saksóknara. En hafa ber í huga að þá hefði þurft að færa fyrir því rök hvers vegna frásögn þeirra af viðskiptunum, sem var í samræmi við vitnisburð sakborninga og gögn málsins, væri skyndilega ekki trúverðug. Hæstaréttardómararnir hefðu þá einnig þurft að svara því hvers vegna lykilaðilar málsins, þeir Al Thani og frændi hans, voru ekki yfirheyrðir sem sakborningar. Samkvæmt niðurstöðu Hæstaréttar tóku þeir þátt í að villa um fyrir markaðinum með því að geta ekki til um að Ólafur ætti rétt á helmingi vænts hagnaðar Al Thani. Í raun hafi Al Thani ekki viljað eiga meira en hagnað af 2,5% hlut í Kaupþingi samkvæmt dómnum. Al Thani samþykkti augljóslega aldrei slíkt samkvæmt gögnum málsins en var hann þó sá eini sem hefði getað gert það. Á sama tíma var sonur minn, Magnús, sem að þeir Katar-frændur höfðu aðeins hitt einu sinni, látinn dúsa í einangrun, sími hans og lögmanns hans hleraður og húsleitir framkvæmdar á heimili hans. Hann situr enn af sér fjögurra og hálfs árs fangelsisdóm meðan að eina refsing þeirra sem gátu framkvæmt meintan glæp – að gefa Ólafi Ólafssyni hagnaðarhlutdeild af hlutafjáreign sinni – var að sitja undir smjaðurslegum ávörpum „yðar hátign“ og „yðar hágöfgi“ frá Sérstökum saksóknara og starfsmönnum hans í svítu lúxus-hótels í London.Samvinna, heiðarleiki og vanvirðing Eftirtektarvert er að í lok spjallsins við Sheik Sultan var hann kvaddur með orðunum: „Við metum mjög mikils þessa samvinnu og þú hefur verið mjög heiðarlegur við okkur hér í dag og auðvitað viljum við ekki sýna neina vanvirðingu við Katar.” Hvað á að lesa í orðin „samvinnu, heiðarleika og vanvirðingu“, er saksóknari ekki að tala við höfuðpaur eins alvarlegasta efnahagsbrots sem um getur á Íslandi ef eitthvað er að marka ákæruna frá honum og síðar dóm Hæstaréttar? Ég hef áður skrifað nokkrar greinar um þá tilhneigingu saksóknara og dómara að líta á sig sem hafna yfir gagnrýni og ekki bundna af því að fylgja grundvallarlagareglum réttarríkisins nema það henti. Þessi viðleitni mín hefur borið sama árangur og að skvetta vatni á gæs. Ef til vill breytist það nú þegar að Mannréttindadómstóll Evrópu tekur undir og spyr íslenska ríkið: „hvort það hafi verið brotið á rétti sakborninganna um réttláta málsmeðferð þegar þeim var ekki gefið tækifæri á að yfirheyra vitnin Al Thani og frænda hans fyrir dómi.“ Ég, ásamt mörgum öðrum bíð spenntur eftir svarinu við þeirri spurningu.
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun