Segir tvö erfið skref eftir í bataferlinu Jón Hákon Halldórsson skrifar 22. apríl 2015 07:00 Göran Persson var gestur á Ársfundi atvinnulífsins sem haldinn var í Hörpu. fréttablaðið/valli Göran Persson, fyrrverandi forsætisráðherra Svíþjóðar, segir þörf á kerfisbreytingu til þess að koma í veg fyrir að atburðirnir sem leiddu til efnahagshrunsins á Íslandi endurtaki sig. Persson var staddur hér á landi í liðinni viku í tilefni af Ársfundi atvinnulífsins og Markaðurinn tók hann tali. „Þið hafið staðið ykkur ákaflega vel á fyrsta stigi bataferilsins, í því að stöðva blæðinguna. Bæði fyrrverandi og núverandi ríkisstjórn hafa staðið sig vel. En núna þarf að ráðast í annan hluta verkefnisins. Það er að koma í veg fyrir að þetta gerist aftur. Við erum að tala um kerfisbreytingar,“ segir Persson. Þetta hafi verið erfiðast eftir kreppuna í Svíþjóð. „Þá erum við að tala um lífeyrissjóðakerfið, launakerfið, samskipti þingsins við markaðinn og skilvirkni í opinbera kerfinu. Öll þessi óvinsælu pólitísku mál sem þarf að fást við,“ segir Persson. Til að rökstyðja mál sitt tekur hann dæmi úr sínu persónulega lífi. „Ég er meira og minna stöðugt í megrun og ég hef sett mér það markmið að ná undir 100 kíló. Stundum næ ég árangri, verð ég að segja. En alltaf þegar það gerist byrja ég að fagna þeim árangri og ég fer í ísskápinn til þess að fagna,“ segir Persson. Hið sama eigi við um efnahagslífið. „Nú hefur ykkur tekist vel upp með bráðaaðgerðirnar. Ef þið passið ekki upp á að þið náið tökum á ísskápavandamálinu þá munið þið fljótt lenda í vandræðum aftur,“ segir hann. Persson segir þriðja vandamálið vera fjármagnshöftin. „Þið hafið náð yfir fyrsta stig í bata, en það eru tvö eftir og þau eru ekki auðveld,“ segir hann. Persson segist lítið geta tjáð sig um ferlið við afnám hafta. Það sé viðkvæmt ferli og hann, sem utanaðkomandi aðili, hafi ekki nægar upplýsingar til að geta myndað sér skoðanir á því. „Eitt sem ég þó veit, er að ef efnahagslífið er ekki í góðu ásigkomulagi er ekki hægt að gera þetta,“ segir Persson. Ef aðstæður eru þannig að fjármál hins opinbera eru erfið, launahækkanir ýti undir verðbólgu og losarabragur við efnahagsstjórn sé ekki hægt að gera þetta. „Ef þið reynið að afnema höft við slíkar aðstæður þá eruð þið í vondum málum. Þið verðið því að vinna heimavinnuna ykkar. Ef þið gerið það þá er þetta möguleiki.“ Persson bendir á að Íslendingar standi vel að vígi með orku, gjöful fiskimið og vaxandi ferðaþjónustu. Hann varar við of miklum launahækkunum, Svíar hafi brennt sig á því. „Við hegðuðum okkur illa, hækkuðum launin allt of mikið. Versta árið var 14 prósenta launahækkun. Það skapaði verðbólgu og á endanum varð raunlaunahækkunin neikvæð,“ segir Persson. Þetta hafi ekki leitt til góðs því að sænskar vörur urðu dýrari og það dró úr framleiðni. Hann segir að það sé ekki verkefni stjórnvalda að leysa þessi vandamál. „Það er verkefni aðila vinnumarkaðarins að leysa þessi mál. Þessir aðilar eiga alveg að geta gert sér grein fyrir hvað gerist ef illa fer í kjaraviðræðum,“ segir Persson. Hann segir að ef ákveðnir lykilhópar hóti verkfalli og látið er undan kröfum þeirra þá komi aðrir hópar á eftir og líti á samningana sem hið nýja norm. „Þeir krefjast hins sama og þá ertu kominn á hálan ís,“ segir Persson. Mest lesið „Enda hefði hún hreinlega ekki nennt að þræta við mig endalaust“ Atvinnulíf Helmingur Íslendinga sáttur við falsanir og eftirlíkanir Neytendur Ný kynslóð vélmenna vekur óhug Viðskipti erlent Ljúfustu stundirnar þegar allir eru saman í hjónarúminu Atvinnulíf Þrjú atriði til að auka á sjálfsöryggið okkar í vinnunni Atvinnulíf Allir með fjölnota innkaupapoka fá frítt í strætó á morgun Neytendur Enn ekkert að frétta af félagi sem þúsundir Íslendinga eiga kröfu á Neytendur Stöð 2+ lækkar verð Neytendur Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Viðskipti innlent Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Viðskipti innlent Fleiri fréttir Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Tekur við stöðu framkvæmdastjóra Grænna skáta Fækkuðu tímum í skriffinnsku um tugi klukkustunda á mánuði Breytinga þörf eigi Landsbankinn ekki að keppa á markaði Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Sýn hættir við að selja vefmiðla og útvarp Sólin sest fyrir fullt og allt á Sælunni Opna verslun á Keflavíkurflugvelli þar sem Arion var áður Bein útsending: Hraunflæðihermar og hönnun hraunvarna Hafa náð nýjum sölusamningi í Bandaríkjunum Framkvæmdastjóri Jafnréttisstofu til Visku Bein útsending: Hrein tækifæri í orkumálum Fljúga til Wales í haust í tengslum við landsleikina Þau vilja stýra Framkvæmdasýslunni – Ríkiseignum Edda og Helgi bætast í hóp eigenda Expectus Segir frumvarp um húsaleigulög geta leitt til hærra leiguverðs Tekur við stöðu rekstrarstjóra Stöðvar 2 Fasteignamarkaðurinn hitnar en framkvæmdum fækkar Eyjólfur vill halda formennsku áfram Tekur við stöðu forstjóra Securitas Magni kaupmaður látinn 88 ára að aldri Bankaráðið sakar bankasýsluna um aðdróttanir Guðbjörg orðin pítsudrottning Ritskoðaður bjór fær blessun ÁTVR Annað markaðsleyfi í höfn í Bandaríkjunum Spánski verður Daisy Lilja leiðir nýja markaðs- og sjálfbærnideild Sýnar Byggingaframkvæmdir óralangt frá settum markmiðum Taka við stjórnendastöðum hjá Advania Sjá meira
Göran Persson, fyrrverandi forsætisráðherra Svíþjóðar, segir þörf á kerfisbreytingu til þess að koma í veg fyrir að atburðirnir sem leiddu til efnahagshrunsins á Íslandi endurtaki sig. Persson var staddur hér á landi í liðinni viku í tilefni af Ársfundi atvinnulífsins og Markaðurinn tók hann tali. „Þið hafið staðið ykkur ákaflega vel á fyrsta stigi bataferilsins, í því að stöðva blæðinguna. Bæði fyrrverandi og núverandi ríkisstjórn hafa staðið sig vel. En núna þarf að ráðast í annan hluta verkefnisins. Það er að koma í veg fyrir að þetta gerist aftur. Við erum að tala um kerfisbreytingar,“ segir Persson. Þetta hafi verið erfiðast eftir kreppuna í Svíþjóð. „Þá erum við að tala um lífeyrissjóðakerfið, launakerfið, samskipti þingsins við markaðinn og skilvirkni í opinbera kerfinu. Öll þessi óvinsælu pólitísku mál sem þarf að fást við,“ segir Persson. Til að rökstyðja mál sitt tekur hann dæmi úr sínu persónulega lífi. „Ég er meira og minna stöðugt í megrun og ég hef sett mér það markmið að ná undir 100 kíló. Stundum næ ég árangri, verð ég að segja. En alltaf þegar það gerist byrja ég að fagna þeim árangri og ég fer í ísskápinn til þess að fagna,“ segir Persson. Hið sama eigi við um efnahagslífið. „Nú hefur ykkur tekist vel upp með bráðaaðgerðirnar. Ef þið passið ekki upp á að þið náið tökum á ísskápavandamálinu þá munið þið fljótt lenda í vandræðum aftur,“ segir hann. Persson segir þriðja vandamálið vera fjármagnshöftin. „Þið hafið náð yfir fyrsta stig í bata, en það eru tvö eftir og þau eru ekki auðveld,“ segir hann. Persson segist lítið geta tjáð sig um ferlið við afnám hafta. Það sé viðkvæmt ferli og hann, sem utanaðkomandi aðili, hafi ekki nægar upplýsingar til að geta myndað sér skoðanir á því. „Eitt sem ég þó veit, er að ef efnahagslífið er ekki í góðu ásigkomulagi er ekki hægt að gera þetta,“ segir Persson. Ef aðstæður eru þannig að fjármál hins opinbera eru erfið, launahækkanir ýti undir verðbólgu og losarabragur við efnahagsstjórn sé ekki hægt að gera þetta. „Ef þið reynið að afnema höft við slíkar aðstæður þá eruð þið í vondum málum. Þið verðið því að vinna heimavinnuna ykkar. Ef þið gerið það þá er þetta möguleiki.“ Persson bendir á að Íslendingar standi vel að vígi með orku, gjöful fiskimið og vaxandi ferðaþjónustu. Hann varar við of miklum launahækkunum, Svíar hafi brennt sig á því. „Við hegðuðum okkur illa, hækkuðum launin allt of mikið. Versta árið var 14 prósenta launahækkun. Það skapaði verðbólgu og á endanum varð raunlaunahækkunin neikvæð,“ segir Persson. Þetta hafi ekki leitt til góðs því að sænskar vörur urðu dýrari og það dró úr framleiðni. Hann segir að það sé ekki verkefni stjórnvalda að leysa þessi vandamál. „Það er verkefni aðila vinnumarkaðarins að leysa þessi mál. Þessir aðilar eiga alveg að geta gert sér grein fyrir hvað gerist ef illa fer í kjaraviðræðum,“ segir Persson. Hann segir að ef ákveðnir lykilhópar hóti verkfalli og látið er undan kröfum þeirra þá komi aðrir hópar á eftir og líti á samningana sem hið nýja norm. „Þeir krefjast hins sama og þá ertu kominn á hálan ís,“ segir Persson.
Mest lesið „Enda hefði hún hreinlega ekki nennt að þræta við mig endalaust“ Atvinnulíf Helmingur Íslendinga sáttur við falsanir og eftirlíkanir Neytendur Ný kynslóð vélmenna vekur óhug Viðskipti erlent Ljúfustu stundirnar þegar allir eru saman í hjónarúminu Atvinnulíf Þrjú atriði til að auka á sjálfsöryggið okkar í vinnunni Atvinnulíf Allir með fjölnota innkaupapoka fá frítt í strætó á morgun Neytendur Enn ekkert að frétta af félagi sem þúsundir Íslendinga eiga kröfu á Neytendur Stöð 2+ lækkar verð Neytendur Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Viðskipti innlent Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Viðskipti innlent Fleiri fréttir Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Tekur við stöðu framkvæmdastjóra Grænna skáta Fækkuðu tímum í skriffinnsku um tugi klukkustunda á mánuði Breytinga þörf eigi Landsbankinn ekki að keppa á markaði Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Sýn hættir við að selja vefmiðla og útvarp Sólin sest fyrir fullt og allt á Sælunni Opna verslun á Keflavíkurflugvelli þar sem Arion var áður Bein útsending: Hraunflæðihermar og hönnun hraunvarna Hafa náð nýjum sölusamningi í Bandaríkjunum Framkvæmdastjóri Jafnréttisstofu til Visku Bein útsending: Hrein tækifæri í orkumálum Fljúga til Wales í haust í tengslum við landsleikina Þau vilja stýra Framkvæmdasýslunni – Ríkiseignum Edda og Helgi bætast í hóp eigenda Expectus Segir frumvarp um húsaleigulög geta leitt til hærra leiguverðs Tekur við stöðu rekstrarstjóra Stöðvar 2 Fasteignamarkaðurinn hitnar en framkvæmdum fækkar Eyjólfur vill halda formennsku áfram Tekur við stöðu forstjóra Securitas Magni kaupmaður látinn 88 ára að aldri Bankaráðið sakar bankasýsluna um aðdróttanir Guðbjörg orðin pítsudrottning Ritskoðaður bjór fær blessun ÁTVR Annað markaðsleyfi í höfn í Bandaríkjunum Spánski verður Daisy Lilja leiðir nýja markaðs- og sjálfbærnideild Sýnar Byggingaframkvæmdir óralangt frá settum markmiðum Taka við stjórnendastöðum hjá Advania Sjá meira