Sandkassasiðferði Ívar Halldórsson skrifar 29. ágúst 2016 08:00 Þjóðin bíður nú eflaust eftir næstu uppfærslu „Nýrasistalistans“ sem Sandkassinn birtir með einkennilegri reisn. Mannorð hvers skyldu þeir ákveða að sverta næst? Kannski einhvers sem ég þekki. Opinberar aftökur í fjölmiðlum – og sumum virðist því miður skemmt. Að kalla fólk útlendingahatara og nýrasista opinberlega í fjölmiðlum fylgir gríðarleg siðferðisleg ábyrgð. Ef ekki er hægt að fylgja slíkum fullyrðingum eftir með óvéfengjanlegum sönnunum sem fólk getur almennt fallist þokulaust á, er sá sem tekur sér slík stór orð í munn, fallinn í sömu gryfju og hann gróf öðrum. Engin persóna getur með réttu skipað sjálfa eins manns ákæruvald, kviðdóm og dómara yfir annari persónu vegna einhverra meintra brota. Slíkur yfirgangur hefur jafnan verið litinn hornauga í siðmenntuðu samfélagi eins og okkar til þessa. Sandkassinn, undir stjórn Gunnars Waage, hefur nú veitt sjálfum sér bessaleyfi til að draga Íslendinga í dilka út frá skoðunum þeirra. Þetta kom nú aftur berlega í ljós í þættinum Sprengisandi á Bylgjunni. Án þess að spyrja kóng eða prest - né okkur hin álits þá virðist Gunnar hafa ákveðið að skoðun miðilsins á umdeildum innflytjendamálum og nýrri löggjöf, sé hin rétta skoðun og aðrar þá einfaldlega rangar. Sandkassinn ógnar því almenningi með óbeinum hætti, þ.e. þeim sem ekki hafa enn viðrað skoðanir sínar opinberlega - hann hótar að sandsverta nafn þeirra sem að mati miðilsins láta í ljós skoðanir sem ekki falla í Sandkassa-kramið. Sandkassinn virðist hafa brugðið á það ráð að beita skoðanakúgun til að kæfa þá málefnalegu umræðu sem þarf að eiga sér stað á meðal okkar. Ritstjórinn gengur þá augljóslega í þversögn við sjálfan sig þegar hann segist umfaðma skoðanafrelsi. „Nýrasistalistinn“ getur því varla talist siðferðislegt eða málefnalegt framtak. Opinber sátt hefur engan veginn skapast um þá skrýtnu aðferðafræði sem býr að baki ákærum þessa sjálfskipaða dómsvalds, sem hefur nú tekið sér í fang að flekka mannorð ýmissa grunlausra Íslendinga. Þegar Gunnar var beðinn í þættinum um að færa góð rök fyrir nýrasistanafnbótinni sem Gústafi Níelssyni hafði verið veitt af miðlinum, virtist hann ekki eiga auðvelt með það enda engin óyggjandi sönnunargögn á reiðum höndum. Réttur var settur. Sem sjálfskipaður dómari ákvað hann að taka ekki málsvörn hins meinta nýrasista gilda, og barði hann sýndarhamrinum ákaft í borðið þegar honum líkaði ekki málsvörn sakborningsins. Kæfði hann andsvör hans í sífellu. Það var á tímum eins og mótrök væru ekki velkomin. Sem ákæruvaldið og eini lögfræðingurinn í þessum súrrealíska réttarsal fannst mér dansinn sem hann steig þarna fremur vandræðalegur og klunnalegur. Enda leið ekki á löngu áður en hann tróð sjálfum sér um tær og missti stjórn á skapi sínu og freistaði þess að klóra í bakkann með háværum upphrópunum og ófagmannlegum frammíköllum. „Sandkassinn“ gæti mörgum reyndar þótt broslega viðeigandi og lýsandi nafn fyrir hegðun þeirra sem úr honum kasta sandi í þá sem neita að láta þvinga sig til að vera sammála skoðunum þeirra. Að hafa áhyggjur af þróun mála í hvað mynd sem þau kunna að vera, sem og að hafa áhyggjur af framtíðinni er endurspeglar okkar mannlega eðli. En ekki hafa þó allir áhyggjur af sömu hlutunum. Áhyggjur byggja gjarnan á reynslu og er reynsla okkar misjöfn. Einu sinni var ég hræddur við myrkrið. Foreldrar mínir gerðu þó aldrei lítið úr myrkfælni minni þótt hún væri kannski ekki á rökum reist. Þau vissu þó hver ástæðan var fyrir myrkfælninni og var hræðsla við myrkrið skiljanleg í ljósi óhuggulegrar upplifunar í æsku minni. Ég hafði persónulega ástæðu til að óttast skelfilegar verur sem foreldrar mínir vissu að voru ekki til. Þeir báru sem betur fer virðingu fyrir ótta mínum og gerðu allt sem hægt var til að tryggja að mér liði vel á heimilinu þegar skyggja tók. Þeir tóku tillit til hræðslu minnar og báru virðingu fyrir mér án þess að gera lítið úr mér og setja mig á lista yfir huglaus börn. Takk pabbi og mamma. Sandkassafólkið hræðist kannski ekki neitt, og er það í góðu lagi. En ég veit að það eru margir sem hræðast þá stefnu sem mörkuð hefur verið í innflytjendamálum í Evrópu og meintar afleiðingar hennar. Það eru margir Evrópubúar sem hafa upplifað persónulegar martraðir sem rekja má til aukins straums innflytjenda sem aðhyllast Íslam í sinni ströngustu mynd. Það getur enginn skynsamur maður leyft sér að fullyrða að upplifun fjölda evrópskra borgara sé sprottin út frá kynþáttahatri og ofskynjunum. Óttinn er raunverulegur. Vandinn er raunverulegur. Það má deila um hver besta lausnin er í innflytjendamálum, en deilan þarf að snúast um málefnið – ekki hvort persónur séu af einhverjum skapheitum mönnum stimplaðir útlendingahatarar, rasistar, múslimafóbar eða fávitar. Sandkassinn hefur gert umræðuna persónulega og kyndir þannig einmitt undir hatur – ekki þó á útlendingum, heldur hatur á okkar eigin innfæddu Íslendingum. Það eru ekki bara innlendir, hvítir borgarar sem óttast aukin innflutning á útlendingum. Ég þekki indælan múslima hér í borg sem ekki er sammála skoðunum Sandkassamanna. Hann óttast að með of slakri innflytjendalöggjöf hættum við á að hleypa öfgamönnum inn í okkar frjálsa land eins og dæmi er um í nágrannalöndum okkar. Er þá þessi innflutti múslimi rasisti og útlendingahatari ? Músliminn og útlendingurinn sjálfur?! Sandkassafólkið þyrfti að átta sig sem snarasts á því að ótti þarf ekki endilega að vera bundinn húðlit eða trúarafstöðu. Þótt að Gunnar sé ekki sammála skoðunum Gústafs hvað innflytjendamál og múslima varðar, mætti hann taka yfirvegun viðmælanda síns og kurteisi sér til fyrirmyndar. Æsingur og agaleysi rennir tæplega traustum stoðum undir málflutning; hvers eðlis sem hann kann að vera - góður eða slæmur. Báðir hafa rétt á sínum skoðunum, en hvorugur hefur rétt á að gera umræðuna persónulega og beita niðurlægjandi aðferðum til að upphefja málstað sinn. Því miður hefur Sandkassinn valið að vega að persónum til að upphefja sínar skoðanir. Sannir föðurlandsvinir (og þá er ég ekki að tala um þá sem elska síðar nærbrækur) þurfa alls ekki að vera sammála um hverjar hinar raunverulegu ógnir við frelsi okkar eru, hvort sem um efnahagslegar, heilbrigðislegar eða trúarlegar ógnir er að ræða. En þeir þurfa hins vegar að vera sammála um að virða skoðanir, ótta og tilfinningar samlanda sinna. Þeir mega ekki leyfa sér að hindra málefnalegar umræður með ógnunum eða yfirgangi. Það fellur endanlega í hlut þeirra sem stýra landinu að taka upplýstar ákvarðanir, meðal annars út frá opinni, gagnrýnni og jafnframt málefnalegri umræðu. Þessari umræðu á öll þjóðin að geta tekið þátt í án þess að eiga á hættu að fá yfir sig aur og skít frá skoðanahópum, eins og þessum sem hér um ræðir. Með málefnalegri umræðu og góðri gagnrýni eru auknar líkur á því að fólk geti verið meira sammála um þær ákvarðanir sem upplýst stjórnvöldin taka.Er ekki kominn tími til að fara úr pollagöllunum, stíga úr sandkassanum og taka meðvitaða ákvörðun um að bera virðingu fyrir hvort öðru óháð skoðunum okkar, og tækla mikilvæg málefni á faglegan og siðmenntaðan hátt? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ívar Halldórsson Mest lesið Ríkisreknar ofsóknir Sigurður Einarsson Skoðun Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Saklausir menn í fangelsi Tinna Brynjólfsdóttir Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun Páskarnir - íhugunarhvatning Árni Stefán Árnason Skoðun Foreldrar með börn í vímuefnaneyslu og úrræði Dagbjört Ósk Steindórsdóttir Skoðun Vikan með Gísla Árný Björg Blandon Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Foreldrar með börn í vímuefnaneyslu og úrræði Dagbjört Ósk Steindórsdóttir skrifar Skoðun Páskarnir - íhugunarhvatning Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Aukinn kraftur með hækkandi sól Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tilbrigðin um enda lífsins Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Eftirliti með snyrtistofum ábótavant Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Einokunarmjólk? Hilmar Vilberg Gylfason skrifar Skoðun Má þjóðin ráða? Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Formaður geðlækna illa áttaður? Vilhjálmur Hjálmarsson skrifar Skoðun Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Að vera eða vera ekki í samkeppni við sjálfa sig Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Engin námslán fyrir fátækt fólk Gísli Laufeyjarson Höskuldsson skrifar Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar Skoðun Stjórnmálin koma okkur öllum við Arnar Freyr Sigurðsson skrifar Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisráðuneytið er með forystu Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Skaðaminnkun, lækning, hroki og hleypidómar Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Fyrirgefðu mér mín kæra Harpa Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Vikan með Gísla Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Furðulegar verðlækkanir á mörkuðum Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Varanlegt vopnahlé og sjálfstæð Palestína Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Með of mikil völd Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar Skoðun Er sniðugt að vera með tilgreinda séreign? Guðný Helga Lárusdóttir skrifar Skoðun Ekki þykjast ekki vita neitt Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Athugasemdir við eignaumsýslu Landsbanka Íslands Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Framsókn stendur með bændum og neytendum Hópur þingmanna Framsóknar skrifar Sjá meira
Þjóðin bíður nú eflaust eftir næstu uppfærslu „Nýrasistalistans“ sem Sandkassinn birtir með einkennilegri reisn. Mannorð hvers skyldu þeir ákveða að sverta næst? Kannski einhvers sem ég þekki. Opinberar aftökur í fjölmiðlum – og sumum virðist því miður skemmt. Að kalla fólk útlendingahatara og nýrasista opinberlega í fjölmiðlum fylgir gríðarleg siðferðisleg ábyrgð. Ef ekki er hægt að fylgja slíkum fullyrðingum eftir með óvéfengjanlegum sönnunum sem fólk getur almennt fallist þokulaust á, er sá sem tekur sér slík stór orð í munn, fallinn í sömu gryfju og hann gróf öðrum. Engin persóna getur með réttu skipað sjálfa eins manns ákæruvald, kviðdóm og dómara yfir annari persónu vegna einhverra meintra brota. Slíkur yfirgangur hefur jafnan verið litinn hornauga í siðmenntuðu samfélagi eins og okkar til þessa. Sandkassinn, undir stjórn Gunnars Waage, hefur nú veitt sjálfum sér bessaleyfi til að draga Íslendinga í dilka út frá skoðunum þeirra. Þetta kom nú aftur berlega í ljós í þættinum Sprengisandi á Bylgjunni. Án þess að spyrja kóng eða prest - né okkur hin álits þá virðist Gunnar hafa ákveðið að skoðun miðilsins á umdeildum innflytjendamálum og nýrri löggjöf, sé hin rétta skoðun og aðrar þá einfaldlega rangar. Sandkassinn ógnar því almenningi með óbeinum hætti, þ.e. þeim sem ekki hafa enn viðrað skoðanir sínar opinberlega - hann hótar að sandsverta nafn þeirra sem að mati miðilsins láta í ljós skoðanir sem ekki falla í Sandkassa-kramið. Sandkassinn virðist hafa brugðið á það ráð að beita skoðanakúgun til að kæfa þá málefnalegu umræðu sem þarf að eiga sér stað á meðal okkar. Ritstjórinn gengur þá augljóslega í þversögn við sjálfan sig þegar hann segist umfaðma skoðanafrelsi. „Nýrasistalistinn“ getur því varla talist siðferðislegt eða málefnalegt framtak. Opinber sátt hefur engan veginn skapast um þá skrýtnu aðferðafræði sem býr að baki ákærum þessa sjálfskipaða dómsvalds, sem hefur nú tekið sér í fang að flekka mannorð ýmissa grunlausra Íslendinga. Þegar Gunnar var beðinn í þættinum um að færa góð rök fyrir nýrasistanafnbótinni sem Gústafi Níelssyni hafði verið veitt af miðlinum, virtist hann ekki eiga auðvelt með það enda engin óyggjandi sönnunargögn á reiðum höndum. Réttur var settur. Sem sjálfskipaður dómari ákvað hann að taka ekki málsvörn hins meinta nýrasista gilda, og barði hann sýndarhamrinum ákaft í borðið þegar honum líkaði ekki málsvörn sakborningsins. Kæfði hann andsvör hans í sífellu. Það var á tímum eins og mótrök væru ekki velkomin. Sem ákæruvaldið og eini lögfræðingurinn í þessum súrrealíska réttarsal fannst mér dansinn sem hann steig þarna fremur vandræðalegur og klunnalegur. Enda leið ekki á löngu áður en hann tróð sjálfum sér um tær og missti stjórn á skapi sínu og freistaði þess að klóra í bakkann með háværum upphrópunum og ófagmannlegum frammíköllum. „Sandkassinn“ gæti mörgum reyndar þótt broslega viðeigandi og lýsandi nafn fyrir hegðun þeirra sem úr honum kasta sandi í þá sem neita að láta þvinga sig til að vera sammála skoðunum þeirra. Að hafa áhyggjur af þróun mála í hvað mynd sem þau kunna að vera, sem og að hafa áhyggjur af framtíðinni er endurspeglar okkar mannlega eðli. En ekki hafa þó allir áhyggjur af sömu hlutunum. Áhyggjur byggja gjarnan á reynslu og er reynsla okkar misjöfn. Einu sinni var ég hræddur við myrkrið. Foreldrar mínir gerðu þó aldrei lítið úr myrkfælni minni þótt hún væri kannski ekki á rökum reist. Þau vissu þó hver ástæðan var fyrir myrkfælninni og var hræðsla við myrkrið skiljanleg í ljósi óhuggulegrar upplifunar í æsku minni. Ég hafði persónulega ástæðu til að óttast skelfilegar verur sem foreldrar mínir vissu að voru ekki til. Þeir báru sem betur fer virðingu fyrir ótta mínum og gerðu allt sem hægt var til að tryggja að mér liði vel á heimilinu þegar skyggja tók. Þeir tóku tillit til hræðslu minnar og báru virðingu fyrir mér án þess að gera lítið úr mér og setja mig á lista yfir huglaus börn. Takk pabbi og mamma. Sandkassafólkið hræðist kannski ekki neitt, og er það í góðu lagi. En ég veit að það eru margir sem hræðast þá stefnu sem mörkuð hefur verið í innflytjendamálum í Evrópu og meintar afleiðingar hennar. Það eru margir Evrópubúar sem hafa upplifað persónulegar martraðir sem rekja má til aukins straums innflytjenda sem aðhyllast Íslam í sinni ströngustu mynd. Það getur enginn skynsamur maður leyft sér að fullyrða að upplifun fjölda evrópskra borgara sé sprottin út frá kynþáttahatri og ofskynjunum. Óttinn er raunverulegur. Vandinn er raunverulegur. Það má deila um hver besta lausnin er í innflytjendamálum, en deilan þarf að snúast um málefnið – ekki hvort persónur séu af einhverjum skapheitum mönnum stimplaðir útlendingahatarar, rasistar, múslimafóbar eða fávitar. Sandkassinn hefur gert umræðuna persónulega og kyndir þannig einmitt undir hatur – ekki þó á útlendingum, heldur hatur á okkar eigin innfæddu Íslendingum. Það eru ekki bara innlendir, hvítir borgarar sem óttast aukin innflutning á útlendingum. Ég þekki indælan múslima hér í borg sem ekki er sammála skoðunum Sandkassamanna. Hann óttast að með of slakri innflytjendalöggjöf hættum við á að hleypa öfgamönnum inn í okkar frjálsa land eins og dæmi er um í nágrannalöndum okkar. Er þá þessi innflutti múslimi rasisti og útlendingahatari ? Músliminn og útlendingurinn sjálfur?! Sandkassafólkið þyrfti að átta sig sem snarasts á því að ótti þarf ekki endilega að vera bundinn húðlit eða trúarafstöðu. Þótt að Gunnar sé ekki sammála skoðunum Gústafs hvað innflytjendamál og múslima varðar, mætti hann taka yfirvegun viðmælanda síns og kurteisi sér til fyrirmyndar. Æsingur og agaleysi rennir tæplega traustum stoðum undir málflutning; hvers eðlis sem hann kann að vera - góður eða slæmur. Báðir hafa rétt á sínum skoðunum, en hvorugur hefur rétt á að gera umræðuna persónulega og beita niðurlægjandi aðferðum til að upphefja málstað sinn. Því miður hefur Sandkassinn valið að vega að persónum til að upphefja sínar skoðanir. Sannir föðurlandsvinir (og þá er ég ekki að tala um þá sem elska síðar nærbrækur) þurfa alls ekki að vera sammála um hverjar hinar raunverulegu ógnir við frelsi okkar eru, hvort sem um efnahagslegar, heilbrigðislegar eða trúarlegar ógnir er að ræða. En þeir þurfa hins vegar að vera sammála um að virða skoðanir, ótta og tilfinningar samlanda sinna. Þeir mega ekki leyfa sér að hindra málefnalegar umræður með ógnunum eða yfirgangi. Það fellur endanlega í hlut þeirra sem stýra landinu að taka upplýstar ákvarðanir, meðal annars út frá opinni, gagnrýnni og jafnframt málefnalegri umræðu. Þessari umræðu á öll þjóðin að geta tekið þátt í án þess að eiga á hættu að fá yfir sig aur og skít frá skoðanahópum, eins og þessum sem hér um ræðir. Með málefnalegri umræðu og góðri gagnrýni eru auknar líkur á því að fólk geti verið meira sammála um þær ákvarðanir sem upplýst stjórnvöldin taka.Er ekki kominn tími til að fara úr pollagöllunum, stíga úr sandkassanum og taka meðvitaða ákvörðun um að bera virðingu fyrir hvort öðru óháð skoðunum okkar, og tækla mikilvæg málefni á faglegan og siðmenntaðan hátt?
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun
Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar
Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar
Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun