Samningurinn við Snapchat afsal á friðhelgi Hulda Hólmkelsdóttir skrifar 22. mars 2017 09:00 María Rún Bjarnadóttir. Vísir/Ernir Þegar einstaklingar samþykkja notendaskilmála hinna ýmissu smáforrita og samfélagsmiðla eru þeir oft að samþykkja lægri viðmið til persónuverndar en gilda hér á landi. Í einhverjum tilfellum samþykkir fólk að veita fyrirtækjum aðgengi að öllu efni sem fer í gegnum miðil þeirra. María Rún Bjarnadóttir er doktorsnemi í lögfræði við háskólann í Sussex á Bretlandi. Rannsóknir hennar beinast að því hvaða áhrif ósamræmi í lögum einstakra ríkja, annars vegar, og alþjóðlegt eðli Internetsins, hins vegar, hefur á mannréttindaskuldbindingar þeirra. Hún segir að fólk undirgangist takmarkanir á friðhelgi sinni. „Fólk er að samþykkja lægri viðmið heldur en gilda á Íslandi. Út af evrópskum persónuverndarlögum sem eru innleidd í íslenskan rétt í gegnum íslensk persónuverndarlög þá þarftu meiri leyfi fyrir vinnslu á upplýsingum. Vinnsla á upplýsingum er til dæmis þegar Facebook er að safna upplýsingum um hvað þú ert að læka. En svo af því að þú ert búin að samþykkja skilmálana þeirra þá samþykkirðu að þeir fylgi þeirri persónuverndarlöggjöf sem hentar þeirra starfsemi á hverjum tíma,“ segir María Rún í samtali við Vísi.Fólk ekki vel upplýst um skilmálana „Eins og til dæmis Snapchat, þeir segja það hreint út í nýjustu skilmálauppfærslunni sinni að þú samþykkir að persónuupplýsingar þínar gæti verið unnar eftir veikari viðmiðum heldur en gilda um vinnslu persónuupplýsinga í landinu þínu. Með því ertu að samþykkja lægri viðmið á persónuvernd. Persónuvernd er náttúrulega klár mannréttindi. Þannig að við erum að undirgangast takmarkanir á friðhelgi okkar á þessum viðskiptaskilmálum fyrirtækjanna án þess að kannski vera neitt sérstaklega upplýst um það.“ Sem dæmi um hve umfangsmiklir notendaskilmálar eru nefnir María upplestur norsku neytendasamtakanna. Í maí á síðasta ári tóku samtökin upp á því að lesa upp notendaskilmála þeirra 33 smáforrita sem voru vinsælust í Noregi á þeim tíma. Þar á meðal voru Netflix, YouTube, Facebook, Instagram og Skype. Upplesturinn tók 31 klukkutíma og 49 mínútur. „Maður upplifir þetta sem einhvern svona listrænan gjörning. Þetta verður absúrd af því að þeir sitja í marga sólarhringa að lesa þetta. Enginn gerir það,“ segir María.We made it! 33 app´s T&C in 31:49:11 #appfail pic.twitter.com/uKYOh1JH6Z— Forbrukerrådet (@Forbrukerradet) May 25, 2016 En hvað er fólk að samþykkja þegar það samþykkir til dæmis skilmála smáforritsins Snapchat? „Þú ert í rauninni búinn að framselja þeim nánast fulla stjórn á öllu efni sem þú býrð til. Þú heimilar þeim að nota allt efni. Allt sem þú sendir í gegnum Snapchat getur fyrirtækið tekið og notað í auglýsingum fyrir sig. Það eru engar takmarkanir þar á,“ segir María. „Þeir taka það fram í skilmálunum sínum að ef þeir meta það þannig þá geta þeir fylgst með efninu sem þú ert að setja inn. Þeir tilkynna þér ekkert um það. En ef þú værir í Evrópu þá gætu þeir ekki verið að fylgjast með þér án þess að láta þig vita, það þyrfti að tilkynna viðfanginu. Þeir eru með alls konar, þeir segja að þeir loki á þjónustuna þegar þeim sýnist og þeir þurfa ekkert að tilkynna það fyrir fram eða gefa ástæðu.“ Þá segir María jafnframt að í skilmálum Snapchat standi að fólk megi ekki senda skaðlegt efni eða efni sem brjóti á réttindum annarra, til að myndir nektarmyndir í óþökk fólks. „Það í sjálfu sér varðar við að þeir loki aðganginum þínum, en þeir vilja bara meta það sjálfir. Með því að færa þetta allt yfir í stjórn fyrirtækjanna þá er í raun og veru verið að. Það sem er að gerast er að það er verið að fjarlægja þetta úr stjórn ríkjanna. Það er verið að fjarlægja mannréttindaskuldbindingar ríkjanna sem þær hafa gagnvart sínum þegnum. Íslenska ríkið hefur engin tæki til að hafa einhverja skoðun á því hvernig Snapchat er að stjórna sinni viðskiptastarfsemi, þó að þetta sé mikið notað af Íslendingum.“ Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Innlent Fjölskylda í norðurljósaleit hrakin á brott af leiðsögumönnum Innlent „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Innlent Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn Innlent Íbúar Hlíða velta fyrir sér dularfullum hvelli Innlent Svipar til gamalla óupplýstra rána Innlent Fullkomlega sáttur við ákvörðun sína en útilokar ekkert Innlent Hamfaragámur Bónus tryggir kældan mat í neyðarástandi Innlent Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Innlent Vélsleðamaður lenti í snjóflóði Innlent Fleiri fréttir Vilja einfalda fólki að komast til sjúkraþjálfara Vélsleðamaður lenti í snjóflóði Kvöldfréttir Stöðvar 2 Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Aðstoða göngumann á Móskarðshnjúkum Íbúar Hlíða velta fyrir sér dularfullum hvelli Ísland sé í torfkofanum í meðferð alvarlegra atvika Ný og glæsileg skólaþyrping byggð á Hellu Hamfaragámur Bónus tryggir kældan mat í neyðarástandi Fullkomlega sáttur við ákvörðun sína en útilokar ekkert „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Hádegisfréttir Bylgjunnar Svipar til gamalla óupplýstra rána Sýknaður af ákæru um að hafa tekið í háls barns Bjartur skírdagur fram undan í höfuðborginni Líkamsárás til rannsóknar eftir nóttina Fjölskylda í norðurljósaleit hrakin á brott af leiðsögumönnum Vilja koma böndum á bókhald trúfélaga Ferðaóðir Íslendingar þyrpast í ferðalög innanlands sem utan Verulega brugðið yfir Hamraborgarmálinu Hátt í hundrað dauðsföll á þremur árum Týndi vinningshafinn gaf sig fram og græddi níu milljónir Felldu úr gildi friðlýsingu en mátu Mumma ekki vanhæfan Kvöldfréttir Stöðvar 2 Býr á Íslandi en dæmd í sex ára fangelsi í Rússlandi Eldur í Hafnarfirði Haraldur mátti ekki hækka launin en Sigríður ekki heldur lækka þau Læknafélagið mótfallið lögleiðingu dánaraðastoðar Sjá meira
Þegar einstaklingar samþykkja notendaskilmála hinna ýmissu smáforrita og samfélagsmiðla eru þeir oft að samþykkja lægri viðmið til persónuverndar en gilda hér á landi. Í einhverjum tilfellum samþykkir fólk að veita fyrirtækjum aðgengi að öllu efni sem fer í gegnum miðil þeirra. María Rún Bjarnadóttir er doktorsnemi í lögfræði við háskólann í Sussex á Bretlandi. Rannsóknir hennar beinast að því hvaða áhrif ósamræmi í lögum einstakra ríkja, annars vegar, og alþjóðlegt eðli Internetsins, hins vegar, hefur á mannréttindaskuldbindingar þeirra. Hún segir að fólk undirgangist takmarkanir á friðhelgi sinni. „Fólk er að samþykkja lægri viðmið heldur en gilda á Íslandi. Út af evrópskum persónuverndarlögum sem eru innleidd í íslenskan rétt í gegnum íslensk persónuverndarlög þá þarftu meiri leyfi fyrir vinnslu á upplýsingum. Vinnsla á upplýsingum er til dæmis þegar Facebook er að safna upplýsingum um hvað þú ert að læka. En svo af því að þú ert búin að samþykkja skilmálana þeirra þá samþykkirðu að þeir fylgi þeirri persónuverndarlöggjöf sem hentar þeirra starfsemi á hverjum tíma,“ segir María Rún í samtali við Vísi.Fólk ekki vel upplýst um skilmálana „Eins og til dæmis Snapchat, þeir segja það hreint út í nýjustu skilmálauppfærslunni sinni að þú samþykkir að persónuupplýsingar þínar gæti verið unnar eftir veikari viðmiðum heldur en gilda um vinnslu persónuupplýsinga í landinu þínu. Með því ertu að samþykkja lægri viðmið á persónuvernd. Persónuvernd er náttúrulega klár mannréttindi. Þannig að við erum að undirgangast takmarkanir á friðhelgi okkar á þessum viðskiptaskilmálum fyrirtækjanna án þess að kannski vera neitt sérstaklega upplýst um það.“ Sem dæmi um hve umfangsmiklir notendaskilmálar eru nefnir María upplestur norsku neytendasamtakanna. Í maí á síðasta ári tóku samtökin upp á því að lesa upp notendaskilmála þeirra 33 smáforrita sem voru vinsælust í Noregi á þeim tíma. Þar á meðal voru Netflix, YouTube, Facebook, Instagram og Skype. Upplesturinn tók 31 klukkutíma og 49 mínútur. „Maður upplifir þetta sem einhvern svona listrænan gjörning. Þetta verður absúrd af því að þeir sitja í marga sólarhringa að lesa þetta. Enginn gerir það,“ segir María.We made it! 33 app´s T&C in 31:49:11 #appfail pic.twitter.com/uKYOh1JH6Z— Forbrukerrådet (@Forbrukerradet) May 25, 2016 En hvað er fólk að samþykkja þegar það samþykkir til dæmis skilmála smáforritsins Snapchat? „Þú ert í rauninni búinn að framselja þeim nánast fulla stjórn á öllu efni sem þú býrð til. Þú heimilar þeim að nota allt efni. Allt sem þú sendir í gegnum Snapchat getur fyrirtækið tekið og notað í auglýsingum fyrir sig. Það eru engar takmarkanir þar á,“ segir María. „Þeir taka það fram í skilmálunum sínum að ef þeir meta það þannig þá geta þeir fylgst með efninu sem þú ert að setja inn. Þeir tilkynna þér ekkert um það. En ef þú værir í Evrópu þá gætu þeir ekki verið að fylgjast með þér án þess að láta þig vita, það þyrfti að tilkynna viðfanginu. Þeir eru með alls konar, þeir segja að þeir loki á þjónustuna þegar þeim sýnist og þeir þurfa ekkert að tilkynna það fyrir fram eða gefa ástæðu.“ Þá segir María jafnframt að í skilmálum Snapchat standi að fólk megi ekki senda skaðlegt efni eða efni sem brjóti á réttindum annarra, til að myndir nektarmyndir í óþökk fólks. „Það í sjálfu sér varðar við að þeir loki aðganginum þínum, en þeir vilja bara meta það sjálfir. Með því að færa þetta allt yfir í stjórn fyrirtækjanna þá er í raun og veru verið að. Það sem er að gerast er að það er verið að fjarlægja þetta úr stjórn ríkjanna. Það er verið að fjarlægja mannréttindaskuldbindingar ríkjanna sem þær hafa gagnvart sínum þegnum. Íslenska ríkið hefur engin tæki til að hafa einhverja skoðun á því hvernig Snapchat er að stjórna sinni viðskiptastarfsemi, þó að þetta sé mikið notað af Íslendingum.“
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Innlent Fjölskylda í norðurljósaleit hrakin á brott af leiðsögumönnum Innlent „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Innlent Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn Innlent Íbúar Hlíða velta fyrir sér dularfullum hvelli Innlent Svipar til gamalla óupplýstra rána Innlent Fullkomlega sáttur við ákvörðun sína en útilokar ekkert Innlent Hamfaragámur Bónus tryggir kældan mat í neyðarástandi Innlent Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Innlent Vélsleðamaður lenti í snjóflóði Innlent Fleiri fréttir Vilja einfalda fólki að komast til sjúkraþjálfara Vélsleðamaður lenti í snjóflóði Kvöldfréttir Stöðvar 2 Hætt við framboð og vonast eftir þjóðhollum og guðræknum forseta Ísland að tapa í slagnum um ferðamenn „Hvergi í verklagsreglum að við séum að reka fólk í burtu“ Aðstoða göngumann á Móskarðshnjúkum Íbúar Hlíða velta fyrir sér dularfullum hvelli Ísland sé í torfkofanum í meðferð alvarlegra atvika Ný og glæsileg skólaþyrping byggð á Hellu Hamfaragámur Bónus tryggir kældan mat í neyðarástandi Fullkomlega sáttur við ákvörðun sína en útilokar ekkert „Það þarf að stoppa svona menn áður en þeir drepa einhvern“ Hádegisfréttir Bylgjunnar Svipar til gamalla óupplýstra rána Sýknaður af ákæru um að hafa tekið í háls barns Bjartur skírdagur fram undan í höfuðborginni Líkamsárás til rannsóknar eftir nóttina Fjölskylda í norðurljósaleit hrakin á brott af leiðsögumönnum Vilja koma böndum á bókhald trúfélaga Ferðaóðir Íslendingar þyrpast í ferðalög innanlands sem utan Verulega brugðið yfir Hamraborgarmálinu Hátt í hundrað dauðsföll á þremur árum Týndi vinningshafinn gaf sig fram og græddi níu milljónir Felldu úr gildi friðlýsingu en mátu Mumma ekki vanhæfan Kvöldfréttir Stöðvar 2 Býr á Íslandi en dæmd í sex ára fangelsi í Rússlandi Eldur í Hafnarfirði Haraldur mátti ekki hækka launin en Sigríður ekki heldur lækka þau Læknafélagið mótfallið lögleiðingu dánaraðastoðar Sjá meira