Opið bréf til setts hæstaréttardómara Gunnar Árnason skrifar 12. janúar 2017 07:00 Greinarhöfundur veltir fyrir sér hvort dómari við Hæstarétt sé hæfur til að fara með mál þegar fyrirsvarsmaður aðila sem fer með 95% hlutafjár aðila að dómsmáli er skyldur dómara, með þeim hætti að faðir dómara og amma fyrirsvarsmannsins eru systkini og náinn og langvarandi vinskapur er milli dómara og fyrirsvarsmanns, áratugum saman. Dómurum er falið það vandasama verk að vera dómarar í eigin sök þegar kemur að því að gæta að hæfi sínu. Í því felst að dómari leggur sjálfur mat á það hverju sinni hvort hann sé hæfur samkvæmt ákvæðum laga til þess að fara með tiltekið mál fyrir dómi. Um þetta er fjallað í 6. gr. laga um meðferð einkamála nr. 91/1991, og ákvæði 5. gr. sömu laga fjallar um þau tilvik þegar dómari telst ekki hæfur til að fara með mál fyrir dómi og ber þar af leiðandi að víkja sæti. Ákvæðið hefur verið túlkað vítt, það er að segja, reglum um hæfi dómara er ætlað að stuðla að trausti aðilanna og almennings til hlutleysis dómstóla, og séu uppi efasemdir um að dóminn skorti tilfinnanlega yfirbragð fyllsta hlutleysis, ber ávallt að túlka það umræddum sjónarmiðum í vil. Í vafatilviki á dómari að víkja sæti frekar en að stefna umræddu trausti í hættu. Skoðum hvernig Ingveldur Einarsdóttir, sem verið hefur settur dómari við Hæstarétt frá árinu 2012, gætir að því hvort hún sé hæf til að fara með mál eða hvort hún skuli víkja sæti. Umrædd Ingveldur er skyld Dagnýju Halldórsdóttur að öðrum lið til hliðar, og samkvæmt lögum er dómari vanhæfur til að fara með mál þegar hann tengist eða hefur tengst fyrirsvarsmanni aðila með fyrrgreindum hætti. Umrædd Dagný, sem er gift Finni Sveinbjörnssyni, fyrrverandi bankastjóra Kaupþings og Sparisjóðabankans, gegndi stjórnarformennsku í þriggja manna stjórn ISB Holding ehf. frá árinu 2013 og fram í apríl 2016, eða um þriggja ára skeið. Um er að ræða eignarhaldsfélag sem fer með 95% alls hlutafjár í Íslandsbanka hf. Mikill og náinn vinskapur og tengsl eru til staðar milli umræddrar Ingveldar og Dagnýjar, sem varað hefur áratugum saman. Umrætt rekur sig til náins vinskapar í æsku, útskriftar í námi og langvarandi vinasambands að þeim tíma liðnum, í nær hálfa öld. Ef til vill er því best lýst með orðinu systir, sem þeim frænkum og vinum er tamt að nota um hvor aðra. Íslandsbanki hf. og forveri bankans, Glitnir, tengjast fjölda úrlausnarefna sem hafa komið til kasta Hæstaréttar frá árinu 2009, með aðild Íslandsbanka hf. og forvera, að dómsmálum einkaréttarlegs eðlis og í málum ákæruvaldsins á hendur einstaklingum og lögaðilum, þar sem Íslandsbanki hf. og forveri tengjast sakarefninu. Öll rök standa til þess að umrædd Ingveldur víki sæti í málum sem eru með aðild Íslandsbanka hf. og forvera, byggt á fyrrgreindum tengslum við uppeldisfrænku sína, Dagnýju Halldórsdóttur, sem gegndi hlutverki stjórnarformanns aðila sem fer með nær öll hlutabréf í Íslandsbanka hf., að undanskyldum 5% - með öðrum orðum, situr á æðsta valdastóli í bankanum. Nú hefur komið í ljós að umrædd Ingveldur var umsvifamikil í hlutabréfaviðskiptum og átti hlut í umræddum bönkum á árunum fyrir hrun, og tapaði fjármunum.Tilefni til að efast um óhlutdrægni Þegar ytri aðstæður og atvik, sem eru öðrum sýnileg og aðgengileg, eru með framangreindum hætti, gefur slíkt réttmætt tilefni til að efast um óhlutdrægni dómara í málinu og tilefni til að ætla að dóminn skorti tilfinnanlega fyllsta yfirbragð óhlutdrægni. Við þær aðstæður ber dómara að víkja sæti. Er það eitthvert vafamál? Það er eðlilegt að spurt sé af hverju umræddur hæstaréttardómari skuli aldrei hafa vikið sæti í fjölda mála sem henni hefur verið úthlutað undanfarin fjögur ár, þar sem svo háttar til að Íslandsbanki hf. eða forveri hans eiga aðild að málum með beinum hætti eða svo háttar til að ákæruvaldið er að höfða mál gegn aðilum og ákvarða þeim mögulega refsiábyrgð samkvæmt ákvæðum hegningarlaga, og Íslandsbanki og forveri hans tengjast sakarefninu. Hvernig má það vera að dómari komist að fyrrgreindri niðurstöðu um aðkomu sína að málum, þegar slíkir skyldleikar eru með dómara og fyrirsvarsmanni aðila máls? Hvernig má það vera að umræddum dómara sé ítrekað úthlutað málum með fyrrgreindri aðild? Getur slíkt fyrirkomulag verið grunnur að trausti og trúverðugleika almennings gagnvart dómstólum landsins – er hægt að bera fullt traust til niðurstöðu mála þegar svo háttar til? Dæmi nú hver fyrir sig. Voru meðdómarar hæstaréttardómarans þaulsetna upplýstir um málavexti hvað varðar fyrrgreindan skyldleika eða var því haldið leyndu? Eðlilegt er að leitað sé skýringa á því.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson Skoðun Breiðholt brennur Eðvarð Hilmarsson Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Skoðun Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Sjá meira
Greinarhöfundur veltir fyrir sér hvort dómari við Hæstarétt sé hæfur til að fara með mál þegar fyrirsvarsmaður aðila sem fer með 95% hlutafjár aðila að dómsmáli er skyldur dómara, með þeim hætti að faðir dómara og amma fyrirsvarsmannsins eru systkini og náinn og langvarandi vinskapur er milli dómara og fyrirsvarsmanns, áratugum saman. Dómurum er falið það vandasama verk að vera dómarar í eigin sök þegar kemur að því að gæta að hæfi sínu. Í því felst að dómari leggur sjálfur mat á það hverju sinni hvort hann sé hæfur samkvæmt ákvæðum laga til þess að fara með tiltekið mál fyrir dómi. Um þetta er fjallað í 6. gr. laga um meðferð einkamála nr. 91/1991, og ákvæði 5. gr. sömu laga fjallar um þau tilvik þegar dómari telst ekki hæfur til að fara með mál fyrir dómi og ber þar af leiðandi að víkja sæti. Ákvæðið hefur verið túlkað vítt, það er að segja, reglum um hæfi dómara er ætlað að stuðla að trausti aðilanna og almennings til hlutleysis dómstóla, og séu uppi efasemdir um að dóminn skorti tilfinnanlega yfirbragð fyllsta hlutleysis, ber ávallt að túlka það umræddum sjónarmiðum í vil. Í vafatilviki á dómari að víkja sæti frekar en að stefna umræddu trausti í hættu. Skoðum hvernig Ingveldur Einarsdóttir, sem verið hefur settur dómari við Hæstarétt frá árinu 2012, gætir að því hvort hún sé hæf til að fara með mál eða hvort hún skuli víkja sæti. Umrædd Ingveldur er skyld Dagnýju Halldórsdóttur að öðrum lið til hliðar, og samkvæmt lögum er dómari vanhæfur til að fara með mál þegar hann tengist eða hefur tengst fyrirsvarsmanni aðila með fyrrgreindum hætti. Umrædd Dagný, sem er gift Finni Sveinbjörnssyni, fyrrverandi bankastjóra Kaupþings og Sparisjóðabankans, gegndi stjórnarformennsku í þriggja manna stjórn ISB Holding ehf. frá árinu 2013 og fram í apríl 2016, eða um þriggja ára skeið. Um er að ræða eignarhaldsfélag sem fer með 95% alls hlutafjár í Íslandsbanka hf. Mikill og náinn vinskapur og tengsl eru til staðar milli umræddrar Ingveldar og Dagnýjar, sem varað hefur áratugum saman. Umrætt rekur sig til náins vinskapar í æsku, útskriftar í námi og langvarandi vinasambands að þeim tíma liðnum, í nær hálfa öld. Ef til vill er því best lýst með orðinu systir, sem þeim frænkum og vinum er tamt að nota um hvor aðra. Íslandsbanki hf. og forveri bankans, Glitnir, tengjast fjölda úrlausnarefna sem hafa komið til kasta Hæstaréttar frá árinu 2009, með aðild Íslandsbanka hf. og forvera, að dómsmálum einkaréttarlegs eðlis og í málum ákæruvaldsins á hendur einstaklingum og lögaðilum, þar sem Íslandsbanki hf. og forveri tengjast sakarefninu. Öll rök standa til þess að umrædd Ingveldur víki sæti í málum sem eru með aðild Íslandsbanka hf. og forvera, byggt á fyrrgreindum tengslum við uppeldisfrænku sína, Dagnýju Halldórsdóttur, sem gegndi hlutverki stjórnarformanns aðila sem fer með nær öll hlutabréf í Íslandsbanka hf., að undanskyldum 5% - með öðrum orðum, situr á æðsta valdastóli í bankanum. Nú hefur komið í ljós að umrædd Ingveldur var umsvifamikil í hlutabréfaviðskiptum og átti hlut í umræddum bönkum á árunum fyrir hrun, og tapaði fjármunum.Tilefni til að efast um óhlutdrægni Þegar ytri aðstæður og atvik, sem eru öðrum sýnileg og aðgengileg, eru með framangreindum hætti, gefur slíkt réttmætt tilefni til að efast um óhlutdrægni dómara í málinu og tilefni til að ætla að dóminn skorti tilfinnanlega fyllsta yfirbragð óhlutdrægni. Við þær aðstæður ber dómara að víkja sæti. Er það eitthvert vafamál? Það er eðlilegt að spurt sé af hverju umræddur hæstaréttardómari skuli aldrei hafa vikið sæti í fjölda mála sem henni hefur verið úthlutað undanfarin fjögur ár, þar sem svo háttar til að Íslandsbanki hf. eða forveri hans eiga aðild að málum með beinum hætti eða svo háttar til að ákæruvaldið er að höfða mál gegn aðilum og ákvarða þeim mögulega refsiábyrgð samkvæmt ákvæðum hegningarlaga, og Íslandsbanki og forveri hans tengjast sakarefninu. Hvernig má það vera að dómari komist að fyrrgreindri niðurstöðu um aðkomu sína að málum, þegar slíkir skyldleikar eru með dómara og fyrirsvarsmanni aðila máls? Hvernig má það vera að umræddum dómara sé ítrekað úthlutað málum með fyrrgreindri aðild? Getur slíkt fyrirkomulag verið grunnur að trausti og trúverðugleika almennings gagnvart dómstólum landsins – er hægt að bera fullt traust til niðurstöðu mála þegar svo háttar til? Dæmi nú hver fyrir sig. Voru meðdómarar hæstaréttardómarans þaulsetna upplýstir um málavexti hvað varðar fyrrgreindan skyldleika eða var því haldið leyndu? Eðlilegt er að leitað sé skýringa á því.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun