Neytendur og fjármálalæsi Daði Ólafsson skrifar 13. mars 2015 10:26 Á hverjum degi tekur þú ákvarðanir sem hafa áhrif á fjárhag þinn, heimilið, fyrirtæki og samfélagið allt. Á alþjóðlegri fjármálalæsisviku sem nú stendur yfir hefur meðal annars verið fjallað um mikilvægi þess að neytendur hafi rétt tæki og tól til þess að skilja eigin fjármál og til þess að geta tekið skynsamar og meðvitaðar ákvarðanir í fjármálum. Ýmsar bráðsnjallar lausnir eru nú í boði sem auðvelda neytendum skipulag og yfirsýn yfir fjármálin. Þá ber að fagna vitundarvakningu nýrrar kynslóðar um mikilvægi fjármálalæsis. Þegar öllu er á botninn hvolft þá er það fyrst og fremst gagnsæi og réttar upplýsingar sem eru forsenda þess að neytendur geti tekið virkan þátt á hinum frjálsa markaði. Þar kemur Neytendastofa til sögunnar. Hlutverk Neytendastofu er meðal annars að stuðla að bættri verðvitund meðal almennings og að tryggja að neytendur hafi eins réttar upplýsingar og nokkur kostur er á. Á fjármálalæsisviku er ekki úr vegi að nefna tvö verkfæri sem Neytendastofu er annt um að neytendur þekki og skilji. Þetta eru verðupplýsingar og árleg hlutfallstala kostnaðar.Neytendavernd er systir samkeppninnar Tilgangurinn með því að setja reglur og hafa eftirlit með verðmerkingum er að tryggja að neytendur fái réttar verðupplýsingar á skýran og skiljanlegan hátt án mikillar fyrirhafnar eða tilkostnaðar. Til dæmis er lögskylt að gefa upp rétt einingaverð (kr./kg.) en það er eina leiðin til að gera áreiðanlegan verðsamanburð þegar um er að ræða tegundarákveðnar vörur. Neytandinn á að geta kynnt sér og metið verð og gæði vara og þjónustu á markaðnum hvort sem hann stendur út í búð eða vafrar í netverslun. Réttar verðupplýsingar auka verðvitund og gera neytandanum kleift að velja hjá hverjum hann verslar. Þannig er stuðlað að virkri verðsamkeppni og hagkvæmari nýtingu framleiðsluþátta samfélagsins. Stundum gleymist að það er neytandinn sem er í bílstjórasætinu og vald hans er mikið. Meira þarf þó til en góðan bíl og góða vegi. Það þarf góða ökumenn. Það þarf fjármálalæsa neytendur til þess að taka skynsamlegar ákvarðanir.Árleg hlutfallstala kostnaðar? Árið 2013 tóku gildi ný lög um neytendalán sem Neytendastofa hefur eftirlit með. Í lögunum er rík skylda lögð á fjármálafyrirtæki til að leggja fram ítarlegar og skýrar upplýsingar um vexti, kostnað og skilyrði fyrir láni. Þegar þú tekur lán þá þarf lánveitandi nú að reikna og leggja fram svokallaða árlega hlutfallstölu kostnaðar. Árleg hlutfallstala kostnaðar nýtist neytendum til þess að bera saman mismunandi lánstilboð því hún tekur saman allan kostnað og vexti sem fylgja lánstilboði og setur fram í einni prósentutölu. Það er hlutverk fjármálafyrirtækja að reikna út árlega hlutfallstölu kostnaðar. Árleg hlutfallstala kostnaðar gefur þér öflugt tæki og sterka vísbendingu um það hversu hagstætt lánstilboðið er sem þú hefur í höndunum. Þessu má líkja við kílóverð. Flestir hafa borið saman kílóverð á nautahakki í matvöruverslun - árleg hlutfallstala kostnaðar er „kílóverð“ lánstilboðs. Neytendastofa tryggir að þú fáir réttar upplýsingar. Það er þitt hlutverk sem neytandi að nýta upplýsingarnar vel, þér, samkeppninni og samfélaginu til hagsbóta. Greinin birtist í tilefni alþjóðlegrar fjármálalæsisviku dagana 9.-17. mars. Höfundur er sérfræðingur hjá Neytendastofu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Ríkisreknar ofsóknir Sigurður Einarsson Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Saklausir menn í fangelsi Tinna Brynjólfsdóttir Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun Vikan með Gísla Árný Björg Blandon Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Skaðaminnkun, lækning, hroki og hleypidómar Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Páskarnir - íhugunarhvatning Árni Stefán Árnason Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Foreldrar með börn í vímuefnaneyslu og úrræði Dagbjört Ósk Steindórsdóttir skrifar Skoðun Páskarnir - íhugunarhvatning Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Aukinn kraftur með hækkandi sól Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tilbrigðin um enda lífsins Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Eftirliti með snyrtistofum ábótavant Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Einokunarmjólk? Hilmar Vilberg Gylfason skrifar Skoðun Má þjóðin ráða? Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Formaður geðlækna illa áttaður? Vilhjálmur Hjálmarsson skrifar Skoðun Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Að vera eða vera ekki í samkeppni við sjálfa sig Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Engin námslán fyrir fátækt fólk Gísli Laufeyjarson Höskuldsson skrifar Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar Skoðun Stjórnmálin koma okkur öllum við Arnar Freyr Sigurðsson skrifar Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisráðuneytið er með forystu Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Skaðaminnkun, lækning, hroki og hleypidómar Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Fyrirgefðu mér mín kæra Harpa Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Vikan með Gísla Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Furðulegar verðlækkanir á mörkuðum Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Varanlegt vopnahlé og sjálfstæð Palestína Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Með of mikil völd Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar Skoðun Er sniðugt að vera með tilgreinda séreign? Guðný Helga Lárusdóttir skrifar Skoðun Ekki þykjast ekki vita neitt Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Athugasemdir við eignaumsýslu Landsbanka Íslands Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Framsókn stendur með bændum og neytendum Hópur þingmanna Framsóknar skrifar Sjá meira
Á hverjum degi tekur þú ákvarðanir sem hafa áhrif á fjárhag þinn, heimilið, fyrirtæki og samfélagið allt. Á alþjóðlegri fjármálalæsisviku sem nú stendur yfir hefur meðal annars verið fjallað um mikilvægi þess að neytendur hafi rétt tæki og tól til þess að skilja eigin fjármál og til þess að geta tekið skynsamar og meðvitaðar ákvarðanir í fjármálum. Ýmsar bráðsnjallar lausnir eru nú í boði sem auðvelda neytendum skipulag og yfirsýn yfir fjármálin. Þá ber að fagna vitundarvakningu nýrrar kynslóðar um mikilvægi fjármálalæsis. Þegar öllu er á botninn hvolft þá er það fyrst og fremst gagnsæi og réttar upplýsingar sem eru forsenda þess að neytendur geti tekið virkan þátt á hinum frjálsa markaði. Þar kemur Neytendastofa til sögunnar. Hlutverk Neytendastofu er meðal annars að stuðla að bættri verðvitund meðal almennings og að tryggja að neytendur hafi eins réttar upplýsingar og nokkur kostur er á. Á fjármálalæsisviku er ekki úr vegi að nefna tvö verkfæri sem Neytendastofu er annt um að neytendur þekki og skilji. Þetta eru verðupplýsingar og árleg hlutfallstala kostnaðar.Neytendavernd er systir samkeppninnar Tilgangurinn með því að setja reglur og hafa eftirlit með verðmerkingum er að tryggja að neytendur fái réttar verðupplýsingar á skýran og skiljanlegan hátt án mikillar fyrirhafnar eða tilkostnaðar. Til dæmis er lögskylt að gefa upp rétt einingaverð (kr./kg.) en það er eina leiðin til að gera áreiðanlegan verðsamanburð þegar um er að ræða tegundarákveðnar vörur. Neytandinn á að geta kynnt sér og metið verð og gæði vara og þjónustu á markaðnum hvort sem hann stendur út í búð eða vafrar í netverslun. Réttar verðupplýsingar auka verðvitund og gera neytandanum kleift að velja hjá hverjum hann verslar. Þannig er stuðlað að virkri verðsamkeppni og hagkvæmari nýtingu framleiðsluþátta samfélagsins. Stundum gleymist að það er neytandinn sem er í bílstjórasætinu og vald hans er mikið. Meira þarf þó til en góðan bíl og góða vegi. Það þarf góða ökumenn. Það þarf fjármálalæsa neytendur til þess að taka skynsamlegar ákvarðanir.Árleg hlutfallstala kostnaðar? Árið 2013 tóku gildi ný lög um neytendalán sem Neytendastofa hefur eftirlit með. Í lögunum er rík skylda lögð á fjármálafyrirtæki til að leggja fram ítarlegar og skýrar upplýsingar um vexti, kostnað og skilyrði fyrir láni. Þegar þú tekur lán þá þarf lánveitandi nú að reikna og leggja fram svokallaða árlega hlutfallstölu kostnaðar. Árleg hlutfallstala kostnaðar nýtist neytendum til þess að bera saman mismunandi lánstilboð því hún tekur saman allan kostnað og vexti sem fylgja lánstilboði og setur fram í einni prósentutölu. Það er hlutverk fjármálafyrirtækja að reikna út árlega hlutfallstölu kostnaðar. Árleg hlutfallstala kostnaðar gefur þér öflugt tæki og sterka vísbendingu um það hversu hagstætt lánstilboðið er sem þú hefur í höndunum. Þessu má líkja við kílóverð. Flestir hafa borið saman kílóverð á nautahakki í matvöruverslun - árleg hlutfallstala kostnaðar er „kílóverð“ lánstilboðs. Neytendastofa tryggir að þú fáir réttar upplýsingar. Það er þitt hlutverk sem neytandi að nýta upplýsingarnar vel, þér, samkeppninni og samfélaginu til hagsbóta. Greinin birtist í tilefni alþjóðlegrar fjármálalæsisviku dagana 9.-17. mars. Höfundur er sérfræðingur hjá Neytendastofu.
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun
Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar
Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar
Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun