Minnisvarði um illvirki Gunnþóra Gunnarsdóttir skrifar 10. október 2015 15:30 „Það er mikill áhugi núna fyrir þeim atburðum sem áttu sér stað í Djúpinu fyrir 400 árum, nokkrar bækur hafa komið út á árinu og einhverjar bíómyndir eru í pípunum,“ segir Sigrún. Vísir/Vilhelm „Við vitum kannski aldrei nákvæmlega hvað gerðist vestur á fjörðum fyrir 400 árum. Engar heimildir eru um illvirki hvalveiðimanna frá Baskalandi þar en þegar þeir voru drepnir var það sagt vera fyrir glæpina sem þeir ættu eftir að fremja, meðal annars nauðganir,“ segir Sigrún Antonsdóttir, fornleifafræðingur og leiðsögumaður. Hún er aðalhöfundur texta á skilti því sem afhjúpað verður í Ögri við Ísafjarðardjúp í dag til að minnast víga sem Íslendingar unnu á skipreika Böskum árið 1615. Þau hafa hingað til verið kölluð Spánverjavígin. Sigrún segir atlöguna einkennilega í ljósi þess að hvalveiðimennirnir hafi verið búnir að dvelja hér við land allt sumarið 1615 og heimamenn keypt af þeim ódýrt hvalkjöt. Þegar þeir hafi verið að leggja af stað heim með fullfermi af lýsi hafi komið aftakaveður með hafísreki og brotið skip þeirra þrjú. „Danski kóngurinn gaf út tilskipun um að Íslendingar yrðu að koma Böskum af sér og allar aðferðir væru leyfilegar. Ari sýslumaður í Ögri tók því svo að þeir væru réttdræpir óbótamenn. Þeir bændur sem ekki kæmust í aðför að þeim yrðu að greiða sektir og allan skaða sem þessir menn mundu valda.“ Átján Baskar höfðu komist til Æðeyjar, meðal annars skipstjórinn Martin de Villafranca sem henti frá sér vopni og bað mönnum sínum griða. „Þau grið voru ekki haldin svo hann kastaði sér til sunds af kletti og synti frá eyjunni syngjandi fagran söng. Heimamenn reru á eftir og vógu hann og svo alla hina. Nokkrum dögum fyrr höfðu þrettán hlotið sömu örlög í Dýrafirði,“ lýsir Sigrún. Baskavinafélagið á Íslandi, Ögur ehf., Sýslumaðurinn á Vestfjörðum og Súðavíkurhreppur standa að gerð skiltisins. Sigrúnu er ljúft að leggja sitt af mörkum enda er hún hálfur Baski. „Faðir minn var frá San Sebastian og ég hef dvalið dálítið í þeirri fögru borg. Samkvæmt Íslendingabók er ég reyndar afkomandi Ara í Ögri líka. Enda er það svo að þegar ég er í Baskalandi reyni ég að fegra hlut Íslendinga í málinu en hér heima dreg ég taum Baska.“ Menning Mest lesið Nýbökuðu hjónin kíktu í kaffi til Guðna Lífið Vítalía og Arnar Grant í kossaflensi Lífið Eva Ruza og Gunna Dís inn fyrir Gísla og Felix Lífið Ási selur íbúðina eftir sambandsslitin Lífið Missti allar tærnar þrjátíu árum eftir að konan skar undan honum Lífið Bergur og Inga Lóa selja eitt glæsilegasta hús Garðabæjar Lífið Sofia Vergara með fjallmyndarlegum lækni Lífið Galvaskar á Gugguvaktinni Lífið Laufey í Vogue ásamt Rihönnu Lífið Gunna Dís kynnir Eurovision í stað Gísla Marteins Lífið Fleiri fréttir Nýr safnstjóri Listasafnsins á Akureyri Þau eru tilnefnd til Maístjörnunnar Eigandinn heltekinn af skrímslaverkunum hans Sindra Kveður Tjarnarbíó: „Of lítið og of seint“ Þessi voru tilnefnd til barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Vatnið alltaf heillað þrátt fyrir mikla hræðslu Stórglæsilegar stjörnur á Eddunni Á ferð með mömmu hlaut níu Eddur Ætlar aldrei að setjast í helgan stein „Kannski var ég ekki að pæla í algebru því mamma mín var að deyja“ Listamaðurinn á bak við Áfanga í Viðey látinn Eliza hlaut heiðursverðlaun Fyrsta alþjóðlega barokkhátíðin í Reykjavík Gerður Kristný hlýtur virt norsk bókmenntaverðlaun Hættir sem leikhússtjóri og hefur störf í ráðuneytinu Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Íslensk strandmenning í brennidepli á Akranesi Þrífst vel í brjálaðri vinnumenningu í New York Samtal við mömmu sem olli straumhvörfum Sjá meira
„Við vitum kannski aldrei nákvæmlega hvað gerðist vestur á fjörðum fyrir 400 árum. Engar heimildir eru um illvirki hvalveiðimanna frá Baskalandi þar en þegar þeir voru drepnir var það sagt vera fyrir glæpina sem þeir ættu eftir að fremja, meðal annars nauðganir,“ segir Sigrún Antonsdóttir, fornleifafræðingur og leiðsögumaður. Hún er aðalhöfundur texta á skilti því sem afhjúpað verður í Ögri við Ísafjarðardjúp í dag til að minnast víga sem Íslendingar unnu á skipreika Böskum árið 1615. Þau hafa hingað til verið kölluð Spánverjavígin. Sigrún segir atlöguna einkennilega í ljósi þess að hvalveiðimennirnir hafi verið búnir að dvelja hér við land allt sumarið 1615 og heimamenn keypt af þeim ódýrt hvalkjöt. Þegar þeir hafi verið að leggja af stað heim með fullfermi af lýsi hafi komið aftakaveður með hafísreki og brotið skip þeirra þrjú. „Danski kóngurinn gaf út tilskipun um að Íslendingar yrðu að koma Böskum af sér og allar aðferðir væru leyfilegar. Ari sýslumaður í Ögri tók því svo að þeir væru réttdræpir óbótamenn. Þeir bændur sem ekki kæmust í aðför að þeim yrðu að greiða sektir og allan skaða sem þessir menn mundu valda.“ Átján Baskar höfðu komist til Æðeyjar, meðal annars skipstjórinn Martin de Villafranca sem henti frá sér vopni og bað mönnum sínum griða. „Þau grið voru ekki haldin svo hann kastaði sér til sunds af kletti og synti frá eyjunni syngjandi fagran söng. Heimamenn reru á eftir og vógu hann og svo alla hina. Nokkrum dögum fyrr höfðu þrettán hlotið sömu örlög í Dýrafirði,“ lýsir Sigrún. Baskavinafélagið á Íslandi, Ögur ehf., Sýslumaðurinn á Vestfjörðum og Súðavíkurhreppur standa að gerð skiltisins. Sigrúnu er ljúft að leggja sitt af mörkum enda er hún hálfur Baski. „Faðir minn var frá San Sebastian og ég hef dvalið dálítið í þeirri fögru borg. Samkvæmt Íslendingabók er ég reyndar afkomandi Ara í Ögri líka. Enda er það svo að þegar ég er í Baskalandi reyni ég að fegra hlut Íslendinga í málinu en hér heima dreg ég taum Baska.“
Menning Mest lesið Nýbökuðu hjónin kíktu í kaffi til Guðna Lífið Vítalía og Arnar Grant í kossaflensi Lífið Eva Ruza og Gunna Dís inn fyrir Gísla og Felix Lífið Ási selur íbúðina eftir sambandsslitin Lífið Missti allar tærnar þrjátíu árum eftir að konan skar undan honum Lífið Bergur og Inga Lóa selja eitt glæsilegasta hús Garðabæjar Lífið Sofia Vergara með fjallmyndarlegum lækni Lífið Galvaskar á Gugguvaktinni Lífið Laufey í Vogue ásamt Rihönnu Lífið Gunna Dís kynnir Eurovision í stað Gísla Marteins Lífið Fleiri fréttir Nýr safnstjóri Listasafnsins á Akureyri Þau eru tilnefnd til Maístjörnunnar Eigandinn heltekinn af skrímslaverkunum hans Sindra Kveður Tjarnarbíó: „Of lítið og of seint“ Þessi voru tilnefnd til barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Vatnið alltaf heillað þrátt fyrir mikla hræðslu Stórglæsilegar stjörnur á Eddunni Á ferð með mömmu hlaut níu Eddur Ætlar aldrei að setjast í helgan stein „Kannski var ég ekki að pæla í algebru því mamma mín var að deyja“ Listamaðurinn á bak við Áfanga í Viðey látinn Eliza hlaut heiðursverðlaun Fyrsta alþjóðlega barokkhátíðin í Reykjavík Gerður Kristný hlýtur virt norsk bókmenntaverðlaun Hættir sem leikhússtjóri og hefur störf í ráðuneytinu Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Íslensk strandmenning í brennidepli á Akranesi Þrífst vel í brjálaðri vinnumenningu í New York Samtal við mömmu sem olli straumhvörfum Sjá meira