Kynferðisbrot gegn fötluðum almennt óvenju gróf Þórhildur Þorkelsdóttir skrifar 24. maí 2016 19:15 Svala Ísfeld Ólafsdóttir. VÍSIR/SKJÁSKOT Kynferðisbrot sem fatlaðir verða fyrir eru almennt óvenjulega gróf. Þetta er niðurstaða rannsóknar sem dósent í lagadeild HR hafði umsjón með. Fjölbreytileiki brotanna er mikill en í um tuttugu prósent þeirra voru ummönnunaraðilar gerendur. Vígdís Gunnarsdóttir, lögfræðingur, hefur rannsakað íslenska dóma í kynferðisbrotum gegn fötluðum þolendum allt aftur til ársins 1920 undir leiðsögn Svölu Ísfeld Ólafsdóttur dósents við lagadeid Háskólans í Reykjavík. Rannsóknin var kynnt á málþingi um kynferðisbrot gegn fötluðum í HR í dag. Svala segir um að ræða dulin brotaflokk þar sem fá mál koma upp á yfirborðið. „Það er einkenni á þessum brotum að þau eru grófari en gengur og gerist. Til dæmis eru kynmök til staðar í langflestum málunum. Þannig að það er minna um kynferðislega áreitni og svona veigaminni brot, þó afleiðingarnar geti verið alvarlegar, þá eru þetta almennt grófir verknaðir og það vekur athygli manns,“ segir hún. Dómarnir í rannsókninni eru alls fimmtíu og brotin mörg óvenjuleg. Sem dæmi má nefna mál þar sem gerandi skipaði fötluðum systkinum að hafa munnmök og samræði við hvort annað. Í öðru máli lét gerandi fjórar heyrnalausar stúlkur hafa þvag- og saurlát í baðkar, poka eða glös. „Það eru dæmi um brot þar sem brotaþoli hefur verið bundinn og beinlínis pyntaður, brenndur með sígarettu. Þar sem að hann hefur verið fengin til að gera hluti sem við getum sagt að séu sóðalegir og óviðurkvæmilegir. Þannig að þessu fólki er boðið upp á og þau eru látin gera hluti sem að fara langt yfir þau mörk sem ganga og gerast,“ segir Svala. Fatlaðir eru á margan hátt í viðkvæmri stöðu. Þeir eiga oft erfiðara með að verja sig líkamlega og vitsmunaskortur getur aukið hættu á ofbeldi. Svala segir það einnig vekja athygli að gerendur í málunum séu í flestum tilfellum yfir sextugu, en í rannsókninni kemur fram að oftast sé um að ræða fólk sem þolandinn treystir. „Þeir sem að þessir einstaklingar eiga að geta treyst og eiga að vernda þá, til dæmis fjölskylda og umönnunaraðilar, eru stærsti hópur gerendanna eða tæplega sjötíu prósent. Ummönnunaraðilar koma þarna nokkuð fjölmennur hópur inn, vel á annan tug prósenta,“ segir Svala. „Þetta er hópur oft á tíðum bágstaddra einstaklinga sem þurfa mikla vernd og geta jafnvel ekki líkamlega varið sig eða veitt neina mótspyrnu. Geta jafnvel ekki tjáð sig þannig þau geta illa eða jafnvel alls ekki sagt frá því sem gerðist. Þannig þetta er hópur sem við verðum að passa betur upp á.“ Mest lesið „Breiðholt mesta fátæktargildra landsins“ Innlent Sigríði þykir ólíklegt að hún nái undirskriftum Innlent Tíu sektaðir vegna notkunar nagladekkja Innlent Spaðar Rauðu myllunnar hrundu til jarðar í nótt Erlent Tveir létust í banaslysi í Eyjafirði Innlent Segir borgarstjóra óttalegan vettling Innlent Sánchez íhugar að segja af sér vegna meintrar spillingar Erlent Skipulögðu árásir í Þýskalandi og víðar í nafni ISKP Erlent Eiríkur og Bjarni takast á um nefnd um íslenska tungu Innlent „Dapurlegt“ að andstæðingar bólusetninga hafi svo mikil áhrif Innlent Fleiri fréttir Kólnar á öllu landinu eftir óvenjugóðan fyrsta sumardag „Ákveðnar efasemdir um ákveðna þætti“ Fimm teravött af orku og 20 milljarðar í samgöngur Seltjarnarnesbær gengur frá sölu á Safnatröð Sigríði þykir ólíklegt að hún nái undirskriftum Umdeilt frumvarp, íslenskan og sumarveðrið Eiríkur og Bjarni takast á um nefnd um íslenska tungu Ræða mest málefni íslenskunnar á fundum enskumælandi ráðs Tíu sektaðir vegna notkunar nagladekkja „Breiðholt mesta fátæktargildra landsins“ Segir borgarstjóra óttalegan vettling Vilja taka upp auðlindagjald að hætti Norðmanna „Dapurlegt“ að andstæðingar bólusetninga hafi svo mikil áhrif Stefnir í sólríkan og hlýjan sumardag fyrsta víða um land Eigendur sjókvíaeldis þurfa ekki að greiða auðlindagjald Tveir létust í banaslysi í Eyjafirði Veturinn sá kaldasti síðan 1999 Vill rjúfa framkvæmdastopp í orkumálum Kári Stefánsson, ákall um vaxtalækkun og hinsegin list Skemmtiferðaskip um tíu metrum frá strandi við Viðey Kínversk ferðaskrifstofa mátti sín lítils gegn TM Komu litlum fiskibáti til bjargar Þyrlan í loftið vegna slasaðs vélsleðamanns Ætlaði að koma upp um barnaníðing en lenti í klóm hans Alvarlegt umferðarslys í Eyjafirði Segir lág laun leikskólakennara mýtu Alltof mörg börn misstu af bólusetningu við mislingum Leyfisveitingin ekki brot á EES-samningnum Með 19 þúsund MDMA-töflur í ferðatöskunni Hafi líka reynt að bana eldri syni sínum Sjá meira
Kynferðisbrot sem fatlaðir verða fyrir eru almennt óvenjulega gróf. Þetta er niðurstaða rannsóknar sem dósent í lagadeild HR hafði umsjón með. Fjölbreytileiki brotanna er mikill en í um tuttugu prósent þeirra voru ummönnunaraðilar gerendur. Vígdís Gunnarsdóttir, lögfræðingur, hefur rannsakað íslenska dóma í kynferðisbrotum gegn fötluðum þolendum allt aftur til ársins 1920 undir leiðsögn Svölu Ísfeld Ólafsdóttur dósents við lagadeid Háskólans í Reykjavík. Rannsóknin var kynnt á málþingi um kynferðisbrot gegn fötluðum í HR í dag. Svala segir um að ræða dulin brotaflokk þar sem fá mál koma upp á yfirborðið. „Það er einkenni á þessum brotum að þau eru grófari en gengur og gerist. Til dæmis eru kynmök til staðar í langflestum málunum. Þannig að það er minna um kynferðislega áreitni og svona veigaminni brot, þó afleiðingarnar geti verið alvarlegar, þá eru þetta almennt grófir verknaðir og það vekur athygli manns,“ segir hún. Dómarnir í rannsókninni eru alls fimmtíu og brotin mörg óvenjuleg. Sem dæmi má nefna mál þar sem gerandi skipaði fötluðum systkinum að hafa munnmök og samræði við hvort annað. Í öðru máli lét gerandi fjórar heyrnalausar stúlkur hafa þvag- og saurlát í baðkar, poka eða glös. „Það eru dæmi um brot þar sem brotaþoli hefur verið bundinn og beinlínis pyntaður, brenndur með sígarettu. Þar sem að hann hefur verið fengin til að gera hluti sem við getum sagt að séu sóðalegir og óviðurkvæmilegir. Þannig að þessu fólki er boðið upp á og þau eru látin gera hluti sem að fara langt yfir þau mörk sem ganga og gerast,“ segir Svala. Fatlaðir eru á margan hátt í viðkvæmri stöðu. Þeir eiga oft erfiðara með að verja sig líkamlega og vitsmunaskortur getur aukið hættu á ofbeldi. Svala segir það einnig vekja athygli að gerendur í málunum séu í flestum tilfellum yfir sextugu, en í rannsókninni kemur fram að oftast sé um að ræða fólk sem þolandinn treystir. „Þeir sem að þessir einstaklingar eiga að geta treyst og eiga að vernda þá, til dæmis fjölskylda og umönnunaraðilar, eru stærsti hópur gerendanna eða tæplega sjötíu prósent. Ummönnunaraðilar koma þarna nokkuð fjölmennur hópur inn, vel á annan tug prósenta,“ segir Svala. „Þetta er hópur oft á tíðum bágstaddra einstaklinga sem þurfa mikla vernd og geta jafnvel ekki líkamlega varið sig eða veitt neina mótspyrnu. Geta jafnvel ekki tjáð sig þannig þau geta illa eða jafnvel alls ekki sagt frá því sem gerðist. Þannig þetta er hópur sem við verðum að passa betur upp á.“
Mest lesið „Breiðholt mesta fátæktargildra landsins“ Innlent Sigríði þykir ólíklegt að hún nái undirskriftum Innlent Tíu sektaðir vegna notkunar nagladekkja Innlent Spaðar Rauðu myllunnar hrundu til jarðar í nótt Erlent Tveir létust í banaslysi í Eyjafirði Innlent Segir borgarstjóra óttalegan vettling Innlent Sánchez íhugar að segja af sér vegna meintrar spillingar Erlent Skipulögðu árásir í Þýskalandi og víðar í nafni ISKP Erlent Eiríkur og Bjarni takast á um nefnd um íslenska tungu Innlent „Dapurlegt“ að andstæðingar bólusetninga hafi svo mikil áhrif Innlent Fleiri fréttir Kólnar á öllu landinu eftir óvenjugóðan fyrsta sumardag „Ákveðnar efasemdir um ákveðna þætti“ Fimm teravött af orku og 20 milljarðar í samgöngur Seltjarnarnesbær gengur frá sölu á Safnatröð Sigríði þykir ólíklegt að hún nái undirskriftum Umdeilt frumvarp, íslenskan og sumarveðrið Eiríkur og Bjarni takast á um nefnd um íslenska tungu Ræða mest málefni íslenskunnar á fundum enskumælandi ráðs Tíu sektaðir vegna notkunar nagladekkja „Breiðholt mesta fátæktargildra landsins“ Segir borgarstjóra óttalegan vettling Vilja taka upp auðlindagjald að hætti Norðmanna „Dapurlegt“ að andstæðingar bólusetninga hafi svo mikil áhrif Stefnir í sólríkan og hlýjan sumardag fyrsta víða um land Eigendur sjókvíaeldis þurfa ekki að greiða auðlindagjald Tveir létust í banaslysi í Eyjafirði Veturinn sá kaldasti síðan 1999 Vill rjúfa framkvæmdastopp í orkumálum Kári Stefánsson, ákall um vaxtalækkun og hinsegin list Skemmtiferðaskip um tíu metrum frá strandi við Viðey Kínversk ferðaskrifstofa mátti sín lítils gegn TM Komu litlum fiskibáti til bjargar Þyrlan í loftið vegna slasaðs vélsleðamanns Ætlaði að koma upp um barnaníðing en lenti í klóm hans Alvarlegt umferðarslys í Eyjafirði Segir lág laun leikskólakennara mýtu Alltof mörg börn misstu af bólusetningu við mislingum Leyfisveitingin ekki brot á EES-samningnum Með 19 þúsund MDMA-töflur í ferðatöskunni Hafi líka reynt að bana eldri syni sínum Sjá meira