Hver nýtur eiginlega vafans? Þuríður Hjartardóttir skrifar 25. júlí 2014 07:00 Hver skyldi ekki vera sammála mér um að almenningur eigi alltaf að njóta vafans þegar framleiðendur taka upp á því að menga umhverfið öðrum til tjóns? En það er svolítið sérstakt hvað margir eru tilbúnir að taka upp hanskann fyrir fyrirtæki sem brjóta gegn lögum og reglum eða knýja fram undanþágur frá þeim til að hámarka hagnað sinn. Hvaða hagsmuni er þá verið að vernda? Jafnvel þótt samfélagið þurfi stöðugt á því að halda að auka hagvöxtinn á ekki að gera það með þessu móti. Þjóðin er aldrei svo illa sett að það þurfi að ganga á rétt almennings á heilnæmu lofti og hreinu vatni. Meðal grundvallaréttinda neytenda er rétturinn til að lifa og starfa í umhverfi sem ógnar ekki velferð og heilsufari okkar og komandi kynslóða. Einhverra hluta vegna þarf stöðugt að minna á þennan rétt. Því er jafnvel haldið fram að það sé að kröfu neytenda sem brotið sé á þessum grundvallarrétti með síaukinni eftirspurn þeirra eftir meira vöruúrvali og nýjustu tækni og tísku, auðvitað á eins ódýran hátt og framleiðendur finna upp á. Er þá í lagi að gjaldfella kröfuna um hreint og ómengað umhverfi? Síðustu ár hefur komið upp hvert málið á fætur öðru þar sem upp kemst um díoxíðmengun, flúormengun og brennisteinsmengun. Ættu yfirvöld ekki alltaf að standa með mengunarþolanum en ekki þeim sem menguninni veldur? Það má þakka fyrir virkt eftirlit, þótt það mætti örugglega vera enn virkara og sem betur fer sleppa stundum skýrslur upp úr skúffum og fjölmiðlar fjalla um skandalinn. Það eru samt ótrúlega margir sem standa ekki með almenningi, það er sjálfum sér og börnum sínum, segja lögin alltof ströng og skammast út í eftirlitsstofnanir og félagasamtök ef fjármunir eru í húfi.Börn í mestri hættu Mikið af neytendavarningi inniheldur alls kyns efni sem eru hormónaraskandi, ofnæmis- eða krabbameinsvaldandi. Þá er lágmarkskrafa að varað sé við eitrinu með merkingu á umbúðum og sum efni ættu að vera bönnuð ef vafi leikur á um skaðleysi þeirra. Það er flókið að vera neytandi í dag, með alla þessa tækni í framleiðslunni. Það hefur áhrif á lífríkið að nota agnarsmá plastkorn í krem og snyrtivörur og nanósilfur til að drepa bakteríur í skóm og sokkum. Svo ekki sé talað um eldtefjandi efni í raftækjum sem veldur krabbameini og mýkingarefni í plasti sem truflar hormóna. Börn eru þar í mestri hættu því allt sem þau snerta endar í munninum og gólfið er þeirra leiksvæði, þar sem rykhnoðrar með blöndu af þessum efnum safnast fyrir. Þegar spurning vaknar um hvort áhrif framleiðslu geti verið skaðleg fyrir lífríki og umhverfi á sönnunarbyrðin að hvíla á framleiðandanum en ekki neytendum eða yfirvöldum. Þá kemur til kasta sérfræðinga, því neytendur hafa sjaldnast tök á að greina hættuna. En hvort sem um er að ræða mikilvægar stoðir fyrir hagkerfið eins og orkufyrirtæki og álverksmiðjur eða fjölskyldufyrirtæki í smárekstri, er það svo að ef eina leiðin til að halda starfseminni gangandi er að menga og valda öðrum skaða ætti að hætta starfseminni strax. Neytendur eiga alltaf að njóta vafans og þann rétt má aldrei gjaldfella. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Ríkisreknar ofsóknir Sigurður Einarsson Skoðun Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Saklausir menn í fangelsi Tinna Brynjólfsdóttir Skoðun Vikan með Gísla Árný Björg Blandon Skoðun Foreldrar með börn í vímuefnaneyslu og úrræði Dagbjört Ósk Steindórsdóttir Skoðun Páskarnir - íhugunarhvatning Árni Stefán Árnason Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Foreldrar með börn í vímuefnaneyslu og úrræði Dagbjört Ósk Steindórsdóttir skrifar Skoðun Páskarnir - íhugunarhvatning Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Aukinn kraftur með hækkandi sól Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tilbrigðin um enda lífsins Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Eftirliti með snyrtistofum ábótavant Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Einokunarmjólk? Hilmar Vilberg Gylfason skrifar Skoðun Má þjóðin ráða? Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Formaður geðlækna illa áttaður? Vilhjálmur Hjálmarsson skrifar Skoðun Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Að vera eða vera ekki í samkeppni við sjálfa sig Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Engin námslán fyrir fátækt fólk Gísli Laufeyjarson Höskuldsson skrifar Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar Skoðun Stjórnmálin koma okkur öllum við Arnar Freyr Sigurðsson skrifar Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisráðuneytið er með forystu Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Skaðaminnkun, lækning, hroki og hleypidómar Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Fyrirgefðu mér mín kæra Harpa Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Vikan með Gísla Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Furðulegar verðlækkanir á mörkuðum Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Varanlegt vopnahlé og sjálfstæð Palestína Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Með of mikil völd Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar Skoðun Er sniðugt að vera með tilgreinda séreign? Guðný Helga Lárusdóttir skrifar Skoðun Ekki þykjast ekki vita neitt Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Athugasemdir við eignaumsýslu Landsbanka Íslands Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Framsókn stendur með bændum og neytendum Hópur þingmanna Framsóknar skrifar Sjá meira
Hver skyldi ekki vera sammála mér um að almenningur eigi alltaf að njóta vafans þegar framleiðendur taka upp á því að menga umhverfið öðrum til tjóns? En það er svolítið sérstakt hvað margir eru tilbúnir að taka upp hanskann fyrir fyrirtæki sem brjóta gegn lögum og reglum eða knýja fram undanþágur frá þeim til að hámarka hagnað sinn. Hvaða hagsmuni er þá verið að vernda? Jafnvel þótt samfélagið þurfi stöðugt á því að halda að auka hagvöxtinn á ekki að gera það með þessu móti. Þjóðin er aldrei svo illa sett að það þurfi að ganga á rétt almennings á heilnæmu lofti og hreinu vatni. Meðal grundvallaréttinda neytenda er rétturinn til að lifa og starfa í umhverfi sem ógnar ekki velferð og heilsufari okkar og komandi kynslóða. Einhverra hluta vegna þarf stöðugt að minna á þennan rétt. Því er jafnvel haldið fram að það sé að kröfu neytenda sem brotið sé á þessum grundvallarrétti með síaukinni eftirspurn þeirra eftir meira vöruúrvali og nýjustu tækni og tísku, auðvitað á eins ódýran hátt og framleiðendur finna upp á. Er þá í lagi að gjaldfella kröfuna um hreint og ómengað umhverfi? Síðustu ár hefur komið upp hvert málið á fætur öðru þar sem upp kemst um díoxíðmengun, flúormengun og brennisteinsmengun. Ættu yfirvöld ekki alltaf að standa með mengunarþolanum en ekki þeim sem menguninni veldur? Það má þakka fyrir virkt eftirlit, þótt það mætti örugglega vera enn virkara og sem betur fer sleppa stundum skýrslur upp úr skúffum og fjölmiðlar fjalla um skandalinn. Það eru samt ótrúlega margir sem standa ekki með almenningi, það er sjálfum sér og börnum sínum, segja lögin alltof ströng og skammast út í eftirlitsstofnanir og félagasamtök ef fjármunir eru í húfi.Börn í mestri hættu Mikið af neytendavarningi inniheldur alls kyns efni sem eru hormónaraskandi, ofnæmis- eða krabbameinsvaldandi. Þá er lágmarkskrafa að varað sé við eitrinu með merkingu á umbúðum og sum efni ættu að vera bönnuð ef vafi leikur á um skaðleysi þeirra. Það er flókið að vera neytandi í dag, með alla þessa tækni í framleiðslunni. Það hefur áhrif á lífríkið að nota agnarsmá plastkorn í krem og snyrtivörur og nanósilfur til að drepa bakteríur í skóm og sokkum. Svo ekki sé talað um eldtefjandi efni í raftækjum sem veldur krabbameini og mýkingarefni í plasti sem truflar hormóna. Börn eru þar í mestri hættu því allt sem þau snerta endar í munninum og gólfið er þeirra leiksvæði, þar sem rykhnoðrar með blöndu af þessum efnum safnast fyrir. Þegar spurning vaknar um hvort áhrif framleiðslu geti verið skaðleg fyrir lífríki og umhverfi á sönnunarbyrðin að hvíla á framleiðandanum en ekki neytendum eða yfirvöldum. Þá kemur til kasta sérfræðinga, því neytendur hafa sjaldnast tök á að greina hættuna. En hvort sem um er að ræða mikilvægar stoðir fyrir hagkerfið eins og orkufyrirtæki og álverksmiðjur eða fjölskyldufyrirtæki í smárekstri, er það svo að ef eina leiðin til að halda starfseminni gangandi er að menga og valda öðrum skaða ætti að hætta starfseminni strax. Neytendur eiga alltaf að njóta vafans og þann rétt má aldrei gjaldfella.
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun
Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar
Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar
Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun