Hvað eru umboðssvik og hvað fellur undir markaðsmisnotkun? 22. febrúar 2012 16:05 Hreiðar Már Sigurðsson, fyrrverandi forstjóri Kaupþings, hefur verið ákærður fyrir umboðssvik og markaðsmisnotkun. Aðrir ákærðir eru Sigurður Einarsson, Ólafur Ólafsson og Magnús Guðmundsson. Brotin sem þrír fyrrverandi stjórnendur Kaupþings og einn fyrrverandi hluthafi bankans eru ákærðir fyrir geta varðað allt að sex ára fangelsi ef sakir eru miklar. Þá geta þau tæknilega leitt til allt að níu ára fangelsis, verði þeir sakfelldir fyrir bæði umboðssvik og markaðsmisnotkun, en í almennum hegningarlögum er sérstök hemild dómara til að bæta við helmingi refsingar ef mál er þannig vaxið að það mæli með því. Það gerist þó sjaldan. Sigurður Einarsson og Hreiðar Már Sigurðsson eru ákærðir fyrir umboðssvik og eru þeir Magnús Guðmundsson og Ólafur Ólafsson ákærðir fyrir hlutdeild í þessum brotum eins og fréttastofa greindi frá í morgun. Auk þess er Ólafur ákærður fyrir hylmingu og peningaþvætti, en hann er einn ákærður fyrir síðastgreindu brotin. Þá eru allir fjórir ákærðir fyrir markaðsmisnotkun í nokkrum liðum. Umboðssvikin eru vegna lánveitinga Kaupþings til Al-Thani fléttunnar en markaðsmisnotkunin er vegna þeirra sýndarviðskipta sem fólust í viðskiptunum, að láta almenning og markaðinn halda að sjeikinn frá Katar, virtur erlendur fjárfestir, væri að kaupa hlutabréf í bankanum af sjálfsdáðum með eigin peningum og áhættu að öllu leyti. En undir hvað falla þessi brot? Litið er svo á að markaðsmisnotkun sé alvarlegt efnahagsbrot og varðar það allt að sex ára fangelsi skv. lögum um verðbréfaviðskipti, þó að um sérrefsilagabrot sé að ræða. Umboðssvik er skv. 249.gr. almennra hegningarlaga það þegar menn misnota umboð sem þeir hafa fengið, t.d fjárreiður fyrir aðra, þannig að sá sem veitir umboðið sé bundinn af því. En í greininni segir: Ef maður, sem fengið hefur aðstöðu til þess að gera eitthvað, sem annar maður verður bundinn við, eða hefur fjárreiður fyrir aðra á hendi, misnotar þessa aðstöðu sína, þá varðar það fangelsi allt að 2 árum, og má þyngja refsinguna, ef mjög miklar sakir eru, allt að 6 ára fangelsi. Eins og um önnur brot sem falla undir auðgunarbrotakafla almennra hegningarlaga þarf brotið að vera framið í auðgunarskyni. Þ.e ásetningur þarf að vera til staðar um fjárhagslegan ávinning. Umboðssvikin eru svokallað hættubrot, þ.e það er nóg að brotið hafi skapað hættu á tjóni. „Nægilegt er að slík skuldbinding feli í sér verulega fjártjónshættu fyrir viðsemjanda eða annan aðila, endanlegt tjón þarf ekki hafa hlotist af," sagði Jónatan Þórmundsson, prófessor emeritus í refsirétti, á erindi um umboðssvik á lagadeginum 2010.Ekki krafa um ásetning þegar markaðsmisnotkun er annars vegar Þau atriði sem falla undir markaðsmisnotkun eru nokkur og talin upp í 117. gr. laga um verðbréfaviðskipti. Undir það getur fallið að dreifa röngum orðrómi, þá geta sýndarviðskipti eins og sér flokkast sem slíkt brot. Þegar markaðsmisnotkun er annars vegar er ekki nauðsynlegt að það hafi verið framið í því skyni að blekkja markaðinn, heldur er nóg að háttsemin hafi haft áhrif eða verið líkleg til þess að hafa áhrif. Með öðrum orðum þá er ekki gerð krafa um ásetning þess sem fremur markaðsmisnotkun heldur dugar að brotið hafi átt sér stað. Ólíkt því sem gildir um umboðssvik, þar sem huglæg afstaða brotamanns skiptir máli, þ.e ásetningur hans þarf að vera til staðar ef sakfella á fyrir brotið og því flóknari og erfiðari sönnun, enda þarf að sanna auðgunarásetning sakborningsins. Brotin varða allt að sex ára fangelsi. Í 77.gr. hegningarlaga er ákvæði um svokallaða brotasamsteypu og heimild til að bæta við refsingu allt að helmingi hennar. Þannig að tæknilega séð væri hægt að krefjast níu ára fangelsisdóms yfir sakborningunum í Al-Thani málinu verði þeir allir sakfelldir samkvæmt ákæru, en það gerist þó sjaldan að refsingin sé þyngd á grundvelli þessa ákvæðis og er refsingin yfirleitt ákveðin innan ramma alvarlegra brotsins. Sigurður Tómas Magnússon, ráðgjafi hjá sérstökum saksóknara og fyrrverandi héraðsdómari, hélt erindi á lagadeginum svokallaða hinn 30. apríl 2010, þar sem hann fór ítarlega yfir þau brot sem um ræðir hér, en þó sérstaklega markaðsmisnotkun. Þeir sem vilja glöggva sig betur á þessum brotum geta nálgast erindi hans í viðhengi með fréttinni. Tengdar fréttir Ákært í Al-Thani málinu Embætti sérstaks saksóknara hefur gefið út ákæru í hinu svokallaða Al-Thani máli, sem snýr að kaupum á 5 prósent hlut í Kaupþingi seinni part september mánaðar 2008, rúmum tveimur vikum fyrir hrun bankanna. 22. febrúar 2012 08:57 Ólafur: Ég lýsi mig saklausan Ólafur Ólafsson, sem er einn þeirra sem ákærðir hafa verið í Al Thani málinu svokallaða, hefur sent frá sér yfirlýsingu. Hann hafnar öllum ásökunum sem á hann eru bornar og lýsir sig saklausan. Hann segir ákæruna koma sér á óvart. 22. febrúar 2012 10:31 Hreiðar Már, Sigurður, Magnús og Ólafur ákærðir Hreiðar Már Sigurðsson, fyrrverandi forstjóri Kaupþings banka, Sigurður Einarsson, fyrrverandi stjórnarformaður bankans, Magnús Guðmundsson, fyrrverandi forstjóri Kaupþings í Lúxemborg og Ólafur Ólafsson, sem var annar stærsti hluthafi bankans í gegnum fyrirtæki sín, eru hinir ákærðu í Al-Thani málinu. 22. febrúar 2012 09:31 Lögmaður Hreiðars Más: Ákæran er vonbrigði Hörður Felix Harðarson, hrl., lögmaður Hreiðars Más Sigurðssonar, fyrrverandi forstjóra Kaupþings, segir það vera vonbrigði að embætti sérstaks saksóknara hafi ákveðið að gefa út ákæru eftir ítarlega rannsókn á Al-Thani málinu svokallaða. 22. febrúar 2012 10:10 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Viðskipti innlent Stefna að opnun Fiskbúðarinnar við Sundlaugaveg í maí Viðskipti innlent „Enda hefði hún hreinlega ekki nennt að þræta við mig endalaust“ Atvinnulíf Oculis komið á markað Viðskipti innlent Tekjuhæsti fyrsti ársfjórðungur í sögu Icelandair Viðskipti innlent Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Viðskipti innlent Anna Kristín nýr framkvæmdastjóri hjá atNorth Viðskipti innlent Helmingur Íslendinga sáttur við falsanir og eftirlíkanir Neytendur Hefja viðræður um kaup á 47 þúsund fermetrum af atvinnuhúsnæði Viðskipti innlent Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Viðskipti innlent Fleiri fréttir Tekjuhæsti fyrsti ársfjórðungur í sögu Icelandair Hefja viðræður um kaup á 47 þúsund fermetrum af atvinnuhúsnæði Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Stefna að opnun Fiskbúðarinnar við Sundlaugaveg í maí Anna Kristín nýr framkvæmdastjóri hjá atNorth Oculis komið á markað Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Tekur við stöðu framkvæmdastjóra Grænna skáta Fækkuðu tímum í skriffinnsku um tugi klukkustunda á mánuði Breytinga þörf eigi Landsbankinn ekki að keppa á markaði Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Sýn hættir við að selja vefmiðla og útvarp Sólin sest fyrir fullt og allt á Sælunni Opna verslun á Keflavíkurflugvelli þar sem Arion var áður Bein útsending: Hraunflæðihermar og hönnun hraunvarna Hafa náð nýjum sölusamningi í Bandaríkjunum Framkvæmdastjóri Jafnréttisstofu til Visku Bein útsending: Hrein tækifæri í orkumálum Fljúga til Wales í haust í tengslum við landsleikina Þau vilja stýra Framkvæmdasýslunni – Ríkiseignum Edda og Helgi bætast í hóp eigenda Expectus Segir frumvarp um húsaleigulög geta leitt til hærra leiguverðs Tekur við stöðu rekstrarstjóra Stöðvar 2 Fasteignamarkaðurinn hitnar en framkvæmdum fækkar Eyjólfur vill halda formennsku áfram Tekur við stöðu forstjóra Securitas Magni kaupmaður látinn 88 ára að aldri Bankaráðið sakar bankasýsluna um aðdróttanir Guðbjörg orðin pítsudrottning Sjá meira
Brotin sem þrír fyrrverandi stjórnendur Kaupþings og einn fyrrverandi hluthafi bankans eru ákærðir fyrir geta varðað allt að sex ára fangelsi ef sakir eru miklar. Þá geta þau tæknilega leitt til allt að níu ára fangelsis, verði þeir sakfelldir fyrir bæði umboðssvik og markaðsmisnotkun, en í almennum hegningarlögum er sérstök hemild dómara til að bæta við helmingi refsingar ef mál er þannig vaxið að það mæli með því. Það gerist þó sjaldan. Sigurður Einarsson og Hreiðar Már Sigurðsson eru ákærðir fyrir umboðssvik og eru þeir Magnús Guðmundsson og Ólafur Ólafsson ákærðir fyrir hlutdeild í þessum brotum eins og fréttastofa greindi frá í morgun. Auk þess er Ólafur ákærður fyrir hylmingu og peningaþvætti, en hann er einn ákærður fyrir síðastgreindu brotin. Þá eru allir fjórir ákærðir fyrir markaðsmisnotkun í nokkrum liðum. Umboðssvikin eru vegna lánveitinga Kaupþings til Al-Thani fléttunnar en markaðsmisnotkunin er vegna þeirra sýndarviðskipta sem fólust í viðskiptunum, að láta almenning og markaðinn halda að sjeikinn frá Katar, virtur erlendur fjárfestir, væri að kaupa hlutabréf í bankanum af sjálfsdáðum með eigin peningum og áhættu að öllu leyti. En undir hvað falla þessi brot? Litið er svo á að markaðsmisnotkun sé alvarlegt efnahagsbrot og varðar það allt að sex ára fangelsi skv. lögum um verðbréfaviðskipti, þó að um sérrefsilagabrot sé að ræða. Umboðssvik er skv. 249.gr. almennra hegningarlaga það þegar menn misnota umboð sem þeir hafa fengið, t.d fjárreiður fyrir aðra, þannig að sá sem veitir umboðið sé bundinn af því. En í greininni segir: Ef maður, sem fengið hefur aðstöðu til þess að gera eitthvað, sem annar maður verður bundinn við, eða hefur fjárreiður fyrir aðra á hendi, misnotar þessa aðstöðu sína, þá varðar það fangelsi allt að 2 árum, og má þyngja refsinguna, ef mjög miklar sakir eru, allt að 6 ára fangelsi. Eins og um önnur brot sem falla undir auðgunarbrotakafla almennra hegningarlaga þarf brotið að vera framið í auðgunarskyni. Þ.e ásetningur þarf að vera til staðar um fjárhagslegan ávinning. Umboðssvikin eru svokallað hættubrot, þ.e það er nóg að brotið hafi skapað hættu á tjóni. „Nægilegt er að slík skuldbinding feli í sér verulega fjártjónshættu fyrir viðsemjanda eða annan aðila, endanlegt tjón þarf ekki hafa hlotist af," sagði Jónatan Þórmundsson, prófessor emeritus í refsirétti, á erindi um umboðssvik á lagadeginum 2010.Ekki krafa um ásetning þegar markaðsmisnotkun er annars vegar Þau atriði sem falla undir markaðsmisnotkun eru nokkur og talin upp í 117. gr. laga um verðbréfaviðskipti. Undir það getur fallið að dreifa röngum orðrómi, þá geta sýndarviðskipti eins og sér flokkast sem slíkt brot. Þegar markaðsmisnotkun er annars vegar er ekki nauðsynlegt að það hafi verið framið í því skyni að blekkja markaðinn, heldur er nóg að háttsemin hafi haft áhrif eða verið líkleg til þess að hafa áhrif. Með öðrum orðum þá er ekki gerð krafa um ásetning þess sem fremur markaðsmisnotkun heldur dugar að brotið hafi átt sér stað. Ólíkt því sem gildir um umboðssvik, þar sem huglæg afstaða brotamanns skiptir máli, þ.e ásetningur hans þarf að vera til staðar ef sakfella á fyrir brotið og því flóknari og erfiðari sönnun, enda þarf að sanna auðgunarásetning sakborningsins. Brotin varða allt að sex ára fangelsi. Í 77.gr. hegningarlaga er ákvæði um svokallaða brotasamsteypu og heimild til að bæta við refsingu allt að helmingi hennar. Þannig að tæknilega séð væri hægt að krefjast níu ára fangelsisdóms yfir sakborningunum í Al-Thani málinu verði þeir allir sakfelldir samkvæmt ákæru, en það gerist þó sjaldan að refsingin sé þyngd á grundvelli þessa ákvæðis og er refsingin yfirleitt ákveðin innan ramma alvarlegra brotsins. Sigurður Tómas Magnússon, ráðgjafi hjá sérstökum saksóknara og fyrrverandi héraðsdómari, hélt erindi á lagadeginum svokallaða hinn 30. apríl 2010, þar sem hann fór ítarlega yfir þau brot sem um ræðir hér, en þó sérstaklega markaðsmisnotkun. Þeir sem vilja glöggva sig betur á þessum brotum geta nálgast erindi hans í viðhengi með fréttinni.
Tengdar fréttir Ákært í Al-Thani málinu Embætti sérstaks saksóknara hefur gefið út ákæru í hinu svokallaða Al-Thani máli, sem snýr að kaupum á 5 prósent hlut í Kaupþingi seinni part september mánaðar 2008, rúmum tveimur vikum fyrir hrun bankanna. 22. febrúar 2012 08:57 Ólafur: Ég lýsi mig saklausan Ólafur Ólafsson, sem er einn þeirra sem ákærðir hafa verið í Al Thani málinu svokallaða, hefur sent frá sér yfirlýsingu. Hann hafnar öllum ásökunum sem á hann eru bornar og lýsir sig saklausan. Hann segir ákæruna koma sér á óvart. 22. febrúar 2012 10:31 Hreiðar Már, Sigurður, Magnús og Ólafur ákærðir Hreiðar Már Sigurðsson, fyrrverandi forstjóri Kaupþings banka, Sigurður Einarsson, fyrrverandi stjórnarformaður bankans, Magnús Guðmundsson, fyrrverandi forstjóri Kaupþings í Lúxemborg og Ólafur Ólafsson, sem var annar stærsti hluthafi bankans í gegnum fyrirtæki sín, eru hinir ákærðu í Al-Thani málinu. 22. febrúar 2012 09:31 Lögmaður Hreiðars Más: Ákæran er vonbrigði Hörður Felix Harðarson, hrl., lögmaður Hreiðars Más Sigurðssonar, fyrrverandi forstjóra Kaupþings, segir það vera vonbrigði að embætti sérstaks saksóknara hafi ákveðið að gefa út ákæru eftir ítarlega rannsókn á Al-Thani málinu svokallaða. 22. febrúar 2012 10:10 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Viðskipti innlent Stefna að opnun Fiskbúðarinnar við Sundlaugaveg í maí Viðskipti innlent „Enda hefði hún hreinlega ekki nennt að þræta við mig endalaust“ Atvinnulíf Oculis komið á markað Viðskipti innlent Tekjuhæsti fyrsti ársfjórðungur í sögu Icelandair Viðskipti innlent Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Viðskipti innlent Anna Kristín nýr framkvæmdastjóri hjá atNorth Viðskipti innlent Helmingur Íslendinga sáttur við falsanir og eftirlíkanir Neytendur Hefja viðræður um kaup á 47 þúsund fermetrum af atvinnuhúsnæði Viðskipti innlent Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Viðskipti innlent Fleiri fréttir Tekjuhæsti fyrsti ársfjórðungur í sögu Icelandair Hefja viðræður um kaup á 47 þúsund fermetrum af atvinnuhúsnæði Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Stefna að opnun Fiskbúðarinnar við Sundlaugaveg í maí Anna Kristín nýr framkvæmdastjóri hjá atNorth Oculis komið á markað Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Tekur við stöðu framkvæmdastjóra Grænna skáta Fækkuðu tímum í skriffinnsku um tugi klukkustunda á mánuði Breytinga þörf eigi Landsbankinn ekki að keppa á markaði Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Sýn hættir við að selja vefmiðla og útvarp Sólin sest fyrir fullt og allt á Sælunni Opna verslun á Keflavíkurflugvelli þar sem Arion var áður Bein útsending: Hraunflæðihermar og hönnun hraunvarna Hafa náð nýjum sölusamningi í Bandaríkjunum Framkvæmdastjóri Jafnréttisstofu til Visku Bein útsending: Hrein tækifæri í orkumálum Fljúga til Wales í haust í tengslum við landsleikina Þau vilja stýra Framkvæmdasýslunni – Ríkiseignum Edda og Helgi bætast í hóp eigenda Expectus Segir frumvarp um húsaleigulög geta leitt til hærra leiguverðs Tekur við stöðu rekstrarstjóra Stöðvar 2 Fasteignamarkaðurinn hitnar en framkvæmdum fækkar Eyjólfur vill halda formennsku áfram Tekur við stöðu forstjóra Securitas Magni kaupmaður látinn 88 ára að aldri Bankaráðið sakar bankasýsluna um aðdróttanir Guðbjörg orðin pítsudrottning Sjá meira
Ákært í Al-Thani málinu Embætti sérstaks saksóknara hefur gefið út ákæru í hinu svokallaða Al-Thani máli, sem snýr að kaupum á 5 prósent hlut í Kaupþingi seinni part september mánaðar 2008, rúmum tveimur vikum fyrir hrun bankanna. 22. febrúar 2012 08:57
Ólafur: Ég lýsi mig saklausan Ólafur Ólafsson, sem er einn þeirra sem ákærðir hafa verið í Al Thani málinu svokallaða, hefur sent frá sér yfirlýsingu. Hann hafnar öllum ásökunum sem á hann eru bornar og lýsir sig saklausan. Hann segir ákæruna koma sér á óvart. 22. febrúar 2012 10:31
Hreiðar Már, Sigurður, Magnús og Ólafur ákærðir Hreiðar Már Sigurðsson, fyrrverandi forstjóri Kaupþings banka, Sigurður Einarsson, fyrrverandi stjórnarformaður bankans, Magnús Guðmundsson, fyrrverandi forstjóri Kaupþings í Lúxemborg og Ólafur Ólafsson, sem var annar stærsti hluthafi bankans í gegnum fyrirtæki sín, eru hinir ákærðu í Al-Thani málinu. 22. febrúar 2012 09:31
Lögmaður Hreiðars Más: Ákæran er vonbrigði Hörður Felix Harðarson, hrl., lögmaður Hreiðars Más Sigurðssonar, fyrrverandi forstjóra Kaupþings, segir það vera vonbrigði að embætti sérstaks saksóknara hafi ákveðið að gefa út ákæru eftir ítarlega rannsókn á Al-Thani málinu svokallaða. 22. febrúar 2012 10:10