Lífið

Hafa dansað gegnum lífið

Gunnþóra Gunnarsdóttir skrifar
Dans hefur verið hluti af lífsstíl Jóns Freys og Matthildar alla tíð, enda eru þau kvik í hreyfingum og geislandi þótt komin séu fast að áttræðu.
Dans hefur verið hluti af lífsstíl Jóns Freys og Matthildar alla tíð, enda eru þau kvik í hreyfingum og geislandi þótt komin séu fast að áttræðu. Vísir/Fréttablaðið/Ernir
„Jón fór ótroðnar slóðir við kennslu. Hann kenndi okkur svo margt um lífið og um það að vera góður þjóðfélagsþegn. Við sem vorum í hans umsjá búum enn að hans umhyggju.“

Svohljóðandi rökstuðningur fylgdi tilnefningu Jóns Freys Þórarinssonar til samfélagsverðlauna Fréttablaðsins í flokknum Frá kynslóð til kynslóðar en Jón Freyr starfaði við Laugarnesskóla í 45 ár, sem kennari, yfirkennari og síðar skólastjóri.

Matthildur Guðmundsdóttir, kona hans, kenndi þar líka yngstu bekkjunum um árabil, eftir nítján ár við Ísaksskóla. Í frístundum leiddu þau skólabörnin í dans og segja það hafa verið vinsælt.

„Ég kynntist náttúrlega ekki öllum krökkum persónulega í 500 til 700 barna skóla,“ segir Jón Freyr. „En oft hefur fólk komið til mín síðan og sagt, ja, þú kenndir mér að dansa.“ 

Matthildur gerðist kennsluráðgjafi 1986 við grunnskólana í Reykjavík og nokkrum árum síðar kom hún því til leiðar, í samvinnu við aðra, að farið var að kenna dans í grunnskólum Reykjavíkur.

„Kennarar höfðu orð á því að betra andrúmsloft væri í bekkjunum eftir að börnin fóru að dansa saman því þau þurftu að haldast í hendur og vinna saman í dansinum,“ segir hún og harmar að niðurskurðarhnífnum hafi verið beitt á þennan þátt skólastarfsins víða.

Dansinn leiddi þau saman

Við Ernir ljósmyndari erum komin inn á fallegt heimili þeirra hjóna í Kleppsholtinu að morgni dags og þau hafa mestar áhyggjur af að hann finni ekki nógu hlutlausan bakgrunn fyrir myndatökuna.

„Það fjölgar alltaf smáhlutunum á heimilinu eftir hverja utanlandsferð,“ segir Matthildur afsakandi.

Ernir sér engin vandamál, bara lausnir, og þegar hann er á braut komum við hin okkur fyrir í hægindum því Jón Freyr og Matthildur hafa fallist á að að gefa mér örlitla innsýn í líf sitt og starf. Ákváðu að sleppa æfingum í World Class þennan morguninn en þar mæta þau að jafnaði þrisvar í viku.

Eftir hádegi bíða þeirra önnur viðfangsefni því þau sinna félagsstörfum af áhuga. Meðal annars stjórnar Matthildur danskennslu hjá Félagi eldri borgara í Stangarhyl á hverjum mánudegi.

Mig langar að vita hvort þau hafi fylgst að lengi.

„Frá því við vorum saman við nám í Kennaraskólanum á árunum 1953 til 1955,“ svarar Jón Freyr og Matthildur botnar: „Leiðir okkar lágu saman vegna þess að við vorum bæði fengin í danssýningu fyrir árshátíð skólans, það voru eiginlega fyrstu kynnin.“

Þið hafið þá verið búin að vekja athygli fyrir fimi á dansgólfinu, segi ég, og Jón Freyr brosir. „Að minnsta kosti fyrir áhuga. Ég var settur í Dansskóla Rigmor Hanson þegar ég var sex ára og tók svo þátt í dansi í skólunum, bæði Laugarnesskólanum, Gagnfræðaskóla Austurbæjar og Kennaraskólanum.“ 

Matthildur kveðst hafa byrjað sína skólagöngu norður á Látrum í Aðalvík og í vondum veðrum hafi kennarinn látið börnin dansa vikivaka í frímínútunum til að fá hreyfingu. Svo hafi hún flutt í Skutulsfjörð og kennarinn líka með sínar aðferðir. „Þannig að við hjónin kynntumst bæði dansi sem eðlilegum þætti í skólastarfi.“ 

Jón Freyr segir þau hafa verið virk í þjóðdansafélaginu um tíma og síðan snúið sér að samkvæmisdansi.

„Við förum enn í dansskóla eitt kvöld í viku. Þetta hefur verið okkar tómstundagaman alla tíð og svo vorum við á skíðum líka.“

Fótafimin hefur erfst því dóttursonur þeirra, Freyþór Össurarson, stundar samkvæmisdans í Bretlandi. Hann varð í öðru sæti í tíu dönsum á heimsmeistaramóti á Ítalíu í haust, ásamt dömunni, upplýsir Matthildur.

„Já, við fórum til Blackpool í nóvember að fylgjast með honum keppa en þegar heim kom tóku við hremmingar hjá mér því ég greindist með krabbamein í ristli og var snarað í aðgerð í desember,“ lýsir Jón Freyr. „Skópaðgerð til að byrja með sem heppnaðist vel, nema mjógirnið særðist. Þá var ég holristur og það kostaði fimm vikna legu á spítala. Ég var gersamlega máttlaus á eftir þannig að ég datt út úr dansinum í nokkra mánuði í vetur.“

Alltaf með góðu börnin

Í tilnefningum sem nemendur Jóns Freys sendu Fréttablaðinu kom fram að hann hefði beitt nýjungum í kennslunni. Ég spyr hann út í þær.

„Mér fannst það fyrirkomulag kennslunnar dálítið staðnað að kennarinn stæði alltaf upp við töflu svo ég fór að láta nemendur nota meira vinnubækur og hvetja þá til sjálfsnáms, að leita heimilda í bókum og vinna verkefni ýmist einir eða í hópum. Krakkarnir voru ánægðir með þetta.

Heimili lánuðu bækur sem vantaði og ég það sem ég átti. Við héldum sýningar fyrir foreldra og settum verkefnin upp, meðal annars á stór spjöld sem ég fékk í prentsmiðjum. Ég býst við að þessi aðferð hafi kostað meiri vinnu við undirbúning og ég mátti oft ekki vera að að því að fara heim þegar skólatíminn var búinn. En þetta er það sem mínir gömlu nemendur rifja upp öðru hverju.“ 

Jón Freyr kveðst hafa haft áhuga á að koma þessum kennsluháttum á í Laugarnesskóla þegar hann varð yfirkennari 1965 en aðrir kennarar hafi ekki verið tilbúnir í það.

„Mín sýn á skólastarf er heldur ekki þannig að einn eigi að ákveða hvernig allt eigi að vera,“ segir hann. „Það er engin ein aðferð best. En við höfðum alltaf mikið samstarf við foreldra og fengum þá í heimsóknir í tíma. Það var ekki fyrr löngu seinna sem það fór að tíðkast almennt.“ 

„En í öll þau ár sem ég kenndi var ég alltaf með góðu börnin,“ segir Matthildur brosandi. „Ég sendi aldrei barn til skólastjóra af því að við værum ósátt. Börn hafa mismunandi eiginleika og áhugamál en öll eru þau yndisleg og góð.“

„Það kom fyrir að kennarar í skólanum hjá okkur héldu að ég væri að velja börnin til Matthildar þegar ég var skólastjóri,“ segir Jón Freyr hlæjandi.

Matthildur kveðst hafa lagt kapp á að börnin gætu bjargað sér í lestri þegar þau væru átta ára.

„Ég samtvinnaði lestrarkennsluna söng, leik og hreyfingu og lét árstíðina hjálpa til. Málið var mikið notað við að segja frá og semja og þá lærðu þau að lesa. Ég nefndi oft við foreldrana að þau skyldu ekki óttast þótt börnin þeirra segðust hafa verið að leika sér allan daginn. Leikurinn er á þessu stigi eðlilegasta aðferðin við að læra.“ 

Öld ferðalaganna

En nú vil ég vita aðeins meira um hvernig þau hjón verja efri árunum. Ég hjó eftir að Matthildur talaði um að þau hefðu sankað að sér hlutum á ferðalögum sínum. Það vakti forvitni.

„Við hættum að vinna árið 2001 sem fastir starfsmenn, þá 65 og 66 ára gömul. Það var geysileg breyting fyrir okkur að geta farið að ferðast á öðrum tímum en yfir hásumarið,“ segir Jón Freyr.

„Við ákváðum að daga ekki uppi í starfi heldur hætta áður en við héldum að við værum farin að tapa einhverju,“ skýtur Matthildur inn í.

„Í mínu starfi var ekki auðvelt að draga úr vinnu, annaðhvort var maður í henni eða ekki,“ heldur Jón Freyr áfram.

„Auðvitað vorum við í ýmsum verkefnum og erum enn. Matthildur samdi bók um kennslufræði með tveimur öðrum og ég gerði myndband um danskennslu í skólum. En við erum búin að ferðast mikið á þessari öld. Eitt stendur upp úr þegar við hugsum til baka, það er ferð til Víetnam í tólf manna hópi.“ 

„Ef við höldum okkur fyrir austan þá erum við búin að fara til Malasíu, Singapúr, Víetnam og Kína,“ telur Matthildur upp. „Líka til Egyptalands, Bandaríkjanna og fjölmargra Evrópulanda.“

„Já, og náttúrlega Kanarí,“ segir Jón Freyr. Matthildur tekur fram að þau dvelji þá á ákveðnu hóteli þar sem þau geti dansað á hverju kvöldi við lifandi tónlist en á morgnana séu þau í göngutúrum.

Jón Freyr segir þau líka hafa farið í allmargar siglingar á skemmtiferðaskipum. „Við höfum siglt frá Bretlandi, Ítalíu, Möltu og Istanbúl og nú í lok maí ætlum við að sigla um Eystrasaltið,“ segir hann brosandi og bætir við: „En á Látrum í Aðalvík, æskustöðvum Matthildar, eigum við land og hús og þar er okkar eftirlætis sumarstaður.“






Fleiri fréttir

Sjá meira


×