Innlent

Leggja til leiguvernd og óhagnaðardrifin húsnæðisfélög

Birgir Olgeirsson skrifar
Drög að íbúðabyggð í Vogabyggð samkvæmt deiliskipulagi. 60 af þeim 112 leiguíbúðum Bjargs íbúðafélags verða á lóð lengst til vinstri á myndinni.
Drög að íbúðabyggð í Vogabyggð samkvæmt deiliskipulagi. 60 af þeim 112 leiguíbúðum Bjargs íbúðafélags verða á lóð lengst til vinstri á myndinni. ibs
Átakshópur um aukið framboð á íbúðum og aðrar aðgerðir til að bæta stöðu á húsnæðismarkaði leggur til leiguvernd með endurskoðun húsaleigulaga til að bæta réttarstöðu leigjenda. Þetta er meðal tillagna hópsins sem hefur skilað niðurstöðum sínum.

Þar er meðal annars lögð áhersla á áframhaldandi uppbyggingu almenna íbúðakerfisins og einnig aðra uppbyggingu til að auka aðgengi tekjulágra að íbúðum á viðráðanlegu verði.

Átakshópurinn bendir á að reynslan frá Norðurlöndum og staðan á íslenskum leigumarkaði sýni nauðsyn þess að til staðar séu sterk leigufélög sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni og hafa hagsmuni leigutaka að leiðarljósi. Er Bjarg íbúðafélag nefnt sem dæmi um slíka uppbyggingu en félagið leigir eingöngu ákveðnum hópum, félagsmönnum ASÍ og BSRB, íbúðir og þá fólki sem er undir vissum tekju- og eignamörkum.

Bendir átakshópurinn á að núna séu yfir 35 þúsund heimili á leigumarkaði sem er langt umfram samanlagðan markhóp Bjargs og áætlaða stærð annarra félagshópa.

Heimilum á leigumarkaði fjölgaði um 60 prósent á tíu árum

Leggur átakshópurinn því til að leitað verði eftir samstarfi stéttarfélaga, Samtaka atvinnulífsins og lífeyrissjóða um fjármögnun húsnæðisfélagsins Blæs. Þá vill átakshópurinn að gert verði ráð fyrir að óhagnaðardrifin húsnæðisfélög verði hluti af uppbyggingu húsnæðismarkaðar á næstu árum. Óhagnaðardrifin húsnæðisfélög taki þátt í uppbyggingu íbúðarhúsnæðis á marvíslegan hátt. Þau geti meðal annars komið að uppbyggingu íbúða sem henta úrræðum stjórnvalda um sértækar aðgerðir til að auðvelda ungu og tekjulágu fólki að kaupa sér íbúðarhúsnæði.

Áætlað er að rúmlega 35 þúsund heimili séu á leigumarkaði í dag. Um 17 prósent fullorðinna einstaklinga átján ára og eldri eru á leigumarkaði en rúmlega 70 prósent eiga húsnæði sem þau búa í. Heimilum á leigumarkaði fjölgaði um 60 prósent á milli áranna 2006 og 2016 á meðan heildarfjöldi heimila í landinu jókst einungis um 14 prósent á sama tímabili.

Meirihluti leigjenda er ungt fólk og heimilistekjur leigjenda á bilinu 250 til 800 þúsund krónur á mánuði.

Tæp 60 prósent leigusala eru einstaklingar, um 16 prósent eru einkarekin leigufélög og um 25 prósent sveitarfélög, önnur félög og félagasamtök.

Nefnir átakshópurinn að leiguverð hafi hækkað mikið á undanförnum árum sem komi verst við þá tekjulægstu. Húsaleigulögum var breytt á árinu 2016 til að auka vernd leigjenda en bent er á að samningsstaða leigutaka geti verið veik vegna íbúðaskorts og mörg dæmi um að leigjendur samþykki aðgerðir af hálfu leigusala sem ganga gegn réttindum þeirra af ótta við að missa húsnæðið.



Ýmsar breytingar á ákvæðum lagðar til

Leggur átakshópurinn til að eftirfarandi ákvæði húsaleigulaga verði endurskoðuð til að bæta réttarstöðu leigjenda:

Ákvörðun leigufjárhæðar í upphafi leigu og heimildar til breytinga á henni á leigutíma, óháð því hvort um ótímabundinn samning eða endurnýjun á tímabundnum samningi sé að ræða.

Lengd og uppsögn leigusamninga, þar með talið skilgreining á langtímaleigu

Möguleg úrræði og viðurlög við brotum gegn ákvæðum húsaleigulaga

Gæta þurfi að því að breytingar á húsaleigulögum hækki ekki leiguverð eða dragi úr framboði á leigumarkaði

Hafið verði fræðsluátak um réttindi og skyldur leigjenda og leigusala

Áhersla verði lögð á skráningu leigusamninga í opinbera gagnagrunna og útfærðar leiðir til að hvetja aðila til að gera upplýsingar um leiguverð og lengd leigusamninga aðgengilegar, til dæmis með því að binda skattaafslátt vegna langtímaleigu við skráningu í gagnagrunn

Sveigjanleiki í útleigu á hluta húsnæðis verði aukinn

Stuðningur við hagsmunasamtök leigjenda verði aukinn og þau gerð að virkum málsvara leigjenda.


Tengdar fréttir

Tala fyrir Carlsberg-ákvæði að Keldum

Einföldun ferla, endurskoðum byggingarreglugerðar og innleiðing Carlsberg-ákvæðis að danskri fyrirmynd eru meðal tillagna átakshópsins í húsnæðismálum




Fleiri fréttir

Sjá meira


×