Lífeyrissjóðir leggi hinu opinbera lið Kristinn Ingi Jónsson skrifar 16. janúar 2019 07:45 Ólafur Sigurðsson, framkvæmdastjóri Birtu, segir að horfa þurfi í meira mæli til markaðsvæðingar innviða. Áhugi á innviðafjárfestingum fari vaxandi og hér á landi sé fyrir hendi mikil þekking á rekstri slíkra verkefna. Fréttablaðið/Ernir Ólafur Sigurðsson, framkvæmdastjóri Birtu lífeyrissjóðs, segir að færa megi góð og gild rök fyrir því að lífeyrissjóðir fjármagni innviði, hvort sem er með beinu eignarhaldi eða í formi kaupa á skuldabréfum. Slíkir sjóðir séu langtímafjárfestar og hagur þeirra sé fólginn í því að innviðir landsins styðji sem best við uppbyggingu hagkerfisins til lengri tíma. „Skuldbindingar lífeyrissjóða,“ útskýrir Ólafur í samtali við Markaðinn, „eru til áratuga og fjárfestingargeta þeirra er mikil á meðan uppbygging kerfisins er hvað mest. Geta lífeyrissjóða til að fjárfesta til langs tíma er þannig alla jafna meiri en annarra fjárfesta og þá er lífeyriskerfi landsmanna ólíkt einkafjármagni á marga vegu sem gæti stuðlað að meiri sátt um þátttöku þeirra í fjármögnun innviða,“ nefnir hann. Horfa þurfi í meira mæli til „markaðsvæðingar innviða“. Birta lífeyrissjóður er fjórði stærsti lífeyrissjóður landsins með hreina eign upp á 350 milljarða króna. Ólafur bendir á að Samtök iðnaðarins hafi nýverið áætlað uppsafnaða viðhaldsþörf tilgreindra innviða um 372 milljarða króna en með uppsafnaðri viðhaldsþörf hafi þar verið átt við það sem þurfi til þess að koma þeim innviðum í eðlilegt ástand. Sem dæmi hafi fráveitukerfi landsmanna fengið slaka einkunn og uppsöfnuð viðhaldsþörf á því verið metin á bilinu 50 til 80 milljarðar króna. „Í mörgum tilfellum fara innviðaverkefni vel saman við kröfur um samfélagslega ábyrgar fjárfestingar lífeyrissjóða,“ segir Ólafur og nefnir að fjárfesting í fráveitukerfi geti til að mynda stuðlað að bættu umhverfi sem falli vel að heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna um sjálfbærar fjárfestingar og ekki síður að markmiðum lífeyrissjóða um jákvæð samfélagsleg áhrif af fjárfestingum. Að mati Ólafs væri skynsamlegt af hálfu stjórnvalda að fjölga þátttakendum í uppbyggingu innviða. Lífeyrissjóðir geti létt undir með ríki og sveitarfélögum. „Jafnvel þó einhverjir telji að hið opinbera geti eitt og sér staðið að framkvæmdum upp á hundruð milljarða á næstu árum, þá gæti breiðari nálgun stuðlað að meiri áhættudreifingu og aukið skilvirkni við innviðauppbyggingu. Dæmin sýna að stórar fjárfestingar geta verið íþyngjandi fyrir stjórnsýsluna og fjölþættari nálgun gæti bætt ákvarðanatöku. Í sumum tilfellum gætu sveitarfélög ekki ráðið við umfangsmiklar fjárfestingarnar þó lög og reglur geri kröfu til þeirra um endurbætur á innviðum,“ nefnir hann. Áhugi á innviðafjárfestingum fari vaxandi og hér á landi sé fyrir hendi mikil þekking á hönnun, byggingu og rekstri slíkra verkefna.Fleiri fjárfestingarkostir Ólafur nefnir einnig að innviðafjárfestingar falli vel að eðli lífeyrissjóða sem geri slíkar fjárfestingar að áhugaverðum kosti fyrir þá. „Þau sjónarmið hafa verið uppi að lífeyrissjóðir eigi orðið of hátt hlutfall í atvinnufyrirtækjum sem skráð eru í Kauphöllinni og sumir hafa áhyggjur af því að þverað eignarhald þeirra í samkeppnisrekstri geti haft letjandi áhrif á samkeppnisvilja stjórnenda. Á meðan skuldbindingar eru mældar í íslenskum krónum er skynsamlegt að verja eignum að hluta til innanlands og þá skiptir máli að fjölga fjárfestingarkostum og fjölbreytileika þeirra, umfram þá kosti sem lífeyrissjóðum standa til boða í dag,“ segir Ólafur. Aðspurður hvort lífeyrissjóðir og einkafjárfestar geri ekki of háa arðsemiskröfu til fjárfestinga í innviðum segir Ólafur svo ekki endilega vera. Skoða þurfi hverja fjárfestingu fyrir sig. Hann bendir á að leyfð arðsemi flutningsfyrirtækja og dreifiveitna í eigu ríkisins geri ráð fyrir að arðsemi eiginfjár liggi á bilinu 9 til 10 prósent. Horfa þurfi til fjármagnsskipanar slíkra verkefna í heild og meta arðsemi út frá vegnum fjármagnskostnaði. „Dæmi eru fyrir því að erlendir bankar líti á aðild innlendra lífeyrissjóða sem styrkleika,“ bendir Ólafur á. „Þannig gæti eiginfjárþátttaka þeirra haft jákvæð áhrif á veginn fjármagnskostnað og jafnvel haft jákvæð áhrif á framgang verkefna. Lífeyrissjóðir eru ekki endilega sérfræðingar á sviði innviðafjárfestinga en stærð og geta þeirra til að fjárfesta til lengri tíma getur haft jákvæð áhrif.“ Þá geri lífeyrissjóðir sér fyllilega grein fyrir því að um innviðafjárfestingar gildi stundum strangari reglur um arðsemi. Kostir geti falist í því fyrir lífeyrissjóði ef arðsemi séu sett efri mörk, enda búi þeir þá líka við takmarkaða tapsáhættu. Aðkoma lífeyrissjóða þurfi jafnframt ekki að vera sambærileg. Hún geti ráðist af stöðu þeirra og eðli skuldbindinga og fjárfestingarstefnu. Sumir sjóðir gætu haft meiri áhuga á skuldabréfum á meðan aðrir hefðu áhuga á eiginfjárþátttöku.Slaki að myndast Ólafur segir aðspurður skynsamlegt að ráðast í innviðafjárfestingar um þessar mundir, þó ekki væri nema einungis til þess að viðhalda núverandi innviðum og láta þá ekki drabbast niður. „Það er margt sem bendir til þess að draga muni úr hagvexti næstu misseri og að það kunni að myndast slaki til slíkra verkefna. Undirbúningur innviðaverkefna getur tekið langan tíma og það kann þannig að vera skynsamlegt að geta hraðað framkvæmdum ef hagkerfið verður fyrir áföllum. Þau gera sjaldnast boð á undan sér og skemmst er að minnast vangaveltna um mögulegar breytingar í ferðaþjónustu frá því í fyrrasumar,“ segir Ólafur. Birtist í Fréttablaðinu Lífeyrissjóðir Mest lesið Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Viðskipti innlent Bankaráðið sakar bankasýsluna um aðdróttanir Viðskipti innlent Verðbólgan minnkar en vextirnir hækka Viðskipti innlent Hæstiréttur sker úr um hvort taka hafi mátt bjór úr hillum Viðskipti innlent Eitruð vinnustaðamenning algeng og margfaldar líkur á kulnun Atvinnulíf Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Viðskipti innlent Minnsta verðbólga í rúm tvö ár Viðskipti innlent Nú er hægt að elta góða veðrið um landið með kortavef Já.is Samstarf Sækjast eftir fangelsisdómi yfir rafmyntakóngi Viðskipti erlent Farsímatekjur undir væntingum Viðskipti innlent Fleiri fréttir Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Farsímatekjur undir væntingum Hæstiréttur sker úr um hvort taka hafi mátt bjór úr hillum Samþykkja helming umsókna um sölu eigna fyrir lok vikunnar Selma nýr formaður Kvenna í orkumálum Verðbólgan minnkar en vextirnir hækka Minnsta verðbólga í rúm tvö ár Tekjuhæsti fyrsti ársfjórðungur í sögu Icelandair Hefja viðræður um kaup á 47 þúsund fermetrum af atvinnuhúsnæði Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Stefna að opnun Fiskbúðarinnar við Sundlaugaveg í maí Anna Kristín nýr framkvæmdastjóri hjá atNorth Oculis komið á markað Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Tekur við stöðu framkvæmdastjóra Grænna skáta Fækkuðu tímum í skriffinnsku um tugi klukkustunda á mánuði Breytinga þörf eigi Landsbankinn ekki að keppa á markaði Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Sýn hættir við að selja vefmiðla og útvarp Sólin sest fyrir fullt og allt á Sælunni Opna verslun á Keflavíkurflugvelli þar sem Arion var áður Bein útsending: Hraunflæðihermar og hönnun hraunvarna Hafa náð nýjum sölusamningi í Bandaríkjunum Framkvæmdastjóri Jafnréttisstofu til Visku Bein útsending: Hrein tækifæri í orkumálum Fljúga til Wales í haust í tengslum við landsleikina Þau vilja stýra Framkvæmdasýslunni – Ríkiseignum Edda og Helgi bætast í hóp eigenda Expectus Segir frumvarp um húsaleigulög geta leitt til hærra leiguverðs Sjá meira
Ólafur Sigurðsson, framkvæmdastjóri Birtu lífeyrissjóðs, segir að færa megi góð og gild rök fyrir því að lífeyrissjóðir fjármagni innviði, hvort sem er með beinu eignarhaldi eða í formi kaupa á skuldabréfum. Slíkir sjóðir séu langtímafjárfestar og hagur þeirra sé fólginn í því að innviðir landsins styðji sem best við uppbyggingu hagkerfisins til lengri tíma. „Skuldbindingar lífeyrissjóða,“ útskýrir Ólafur í samtali við Markaðinn, „eru til áratuga og fjárfestingargeta þeirra er mikil á meðan uppbygging kerfisins er hvað mest. Geta lífeyrissjóða til að fjárfesta til langs tíma er þannig alla jafna meiri en annarra fjárfesta og þá er lífeyriskerfi landsmanna ólíkt einkafjármagni á marga vegu sem gæti stuðlað að meiri sátt um þátttöku þeirra í fjármögnun innviða,“ nefnir hann. Horfa þurfi í meira mæli til „markaðsvæðingar innviða“. Birta lífeyrissjóður er fjórði stærsti lífeyrissjóður landsins með hreina eign upp á 350 milljarða króna. Ólafur bendir á að Samtök iðnaðarins hafi nýverið áætlað uppsafnaða viðhaldsþörf tilgreindra innviða um 372 milljarða króna en með uppsafnaðri viðhaldsþörf hafi þar verið átt við það sem þurfi til þess að koma þeim innviðum í eðlilegt ástand. Sem dæmi hafi fráveitukerfi landsmanna fengið slaka einkunn og uppsöfnuð viðhaldsþörf á því verið metin á bilinu 50 til 80 milljarðar króna. „Í mörgum tilfellum fara innviðaverkefni vel saman við kröfur um samfélagslega ábyrgar fjárfestingar lífeyrissjóða,“ segir Ólafur og nefnir að fjárfesting í fráveitukerfi geti til að mynda stuðlað að bættu umhverfi sem falli vel að heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna um sjálfbærar fjárfestingar og ekki síður að markmiðum lífeyrissjóða um jákvæð samfélagsleg áhrif af fjárfestingum. Að mati Ólafs væri skynsamlegt af hálfu stjórnvalda að fjölga þátttakendum í uppbyggingu innviða. Lífeyrissjóðir geti létt undir með ríki og sveitarfélögum. „Jafnvel þó einhverjir telji að hið opinbera geti eitt og sér staðið að framkvæmdum upp á hundruð milljarða á næstu árum, þá gæti breiðari nálgun stuðlað að meiri áhættudreifingu og aukið skilvirkni við innviðauppbyggingu. Dæmin sýna að stórar fjárfestingar geta verið íþyngjandi fyrir stjórnsýsluna og fjölþættari nálgun gæti bætt ákvarðanatöku. Í sumum tilfellum gætu sveitarfélög ekki ráðið við umfangsmiklar fjárfestingarnar þó lög og reglur geri kröfu til þeirra um endurbætur á innviðum,“ nefnir hann. Áhugi á innviðafjárfestingum fari vaxandi og hér á landi sé fyrir hendi mikil þekking á hönnun, byggingu og rekstri slíkra verkefna.Fleiri fjárfestingarkostir Ólafur nefnir einnig að innviðafjárfestingar falli vel að eðli lífeyrissjóða sem geri slíkar fjárfestingar að áhugaverðum kosti fyrir þá. „Þau sjónarmið hafa verið uppi að lífeyrissjóðir eigi orðið of hátt hlutfall í atvinnufyrirtækjum sem skráð eru í Kauphöllinni og sumir hafa áhyggjur af því að þverað eignarhald þeirra í samkeppnisrekstri geti haft letjandi áhrif á samkeppnisvilja stjórnenda. Á meðan skuldbindingar eru mældar í íslenskum krónum er skynsamlegt að verja eignum að hluta til innanlands og þá skiptir máli að fjölga fjárfestingarkostum og fjölbreytileika þeirra, umfram þá kosti sem lífeyrissjóðum standa til boða í dag,“ segir Ólafur. Aðspurður hvort lífeyrissjóðir og einkafjárfestar geri ekki of háa arðsemiskröfu til fjárfestinga í innviðum segir Ólafur svo ekki endilega vera. Skoða þurfi hverja fjárfestingu fyrir sig. Hann bendir á að leyfð arðsemi flutningsfyrirtækja og dreifiveitna í eigu ríkisins geri ráð fyrir að arðsemi eiginfjár liggi á bilinu 9 til 10 prósent. Horfa þurfi til fjármagnsskipanar slíkra verkefna í heild og meta arðsemi út frá vegnum fjármagnskostnaði. „Dæmi eru fyrir því að erlendir bankar líti á aðild innlendra lífeyrissjóða sem styrkleika,“ bendir Ólafur á. „Þannig gæti eiginfjárþátttaka þeirra haft jákvæð áhrif á veginn fjármagnskostnað og jafnvel haft jákvæð áhrif á framgang verkefna. Lífeyrissjóðir eru ekki endilega sérfræðingar á sviði innviðafjárfestinga en stærð og geta þeirra til að fjárfesta til lengri tíma getur haft jákvæð áhrif.“ Þá geri lífeyrissjóðir sér fyllilega grein fyrir því að um innviðafjárfestingar gildi stundum strangari reglur um arðsemi. Kostir geti falist í því fyrir lífeyrissjóði ef arðsemi séu sett efri mörk, enda búi þeir þá líka við takmarkaða tapsáhættu. Aðkoma lífeyrissjóða þurfi jafnframt ekki að vera sambærileg. Hún geti ráðist af stöðu þeirra og eðli skuldbindinga og fjárfestingarstefnu. Sumir sjóðir gætu haft meiri áhuga á skuldabréfum á meðan aðrir hefðu áhuga á eiginfjárþátttöku.Slaki að myndast Ólafur segir aðspurður skynsamlegt að ráðast í innviðafjárfestingar um þessar mundir, þó ekki væri nema einungis til þess að viðhalda núverandi innviðum og láta þá ekki drabbast niður. „Það er margt sem bendir til þess að draga muni úr hagvexti næstu misseri og að það kunni að myndast slaki til slíkra verkefna. Undirbúningur innviðaverkefna getur tekið langan tíma og það kann þannig að vera skynsamlegt að geta hraðað framkvæmdum ef hagkerfið verður fyrir áföllum. Þau gera sjaldnast boð á undan sér og skemmst er að minnast vangaveltna um mögulegar breytingar í ferðaþjónustu frá því í fyrrasumar,“ segir Ólafur.
Birtist í Fréttablaðinu Lífeyrissjóðir Mest lesið Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Viðskipti innlent Bankaráðið sakar bankasýsluna um aðdróttanir Viðskipti innlent Verðbólgan minnkar en vextirnir hækka Viðskipti innlent Hæstiréttur sker úr um hvort taka hafi mátt bjór úr hillum Viðskipti innlent Eitruð vinnustaðamenning algeng og margfaldar líkur á kulnun Atvinnulíf Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Viðskipti innlent Minnsta verðbólga í rúm tvö ár Viðskipti innlent Nú er hægt að elta góða veðrið um landið með kortavef Já.is Samstarf Sækjast eftir fangelsisdómi yfir rafmyntakóngi Viðskipti erlent Farsímatekjur undir væntingum Viðskipti innlent Fleiri fréttir Töpuðu þremur milljörðum á fyrsta ársfjórðungi Farsímatekjur undir væntingum Hæstiréttur sker úr um hvort taka hafi mátt bjór úr hillum Samþykkja helming umsókna um sölu eigna fyrir lok vikunnar Selma nýr formaður Kvenna í orkumálum Verðbólgan minnkar en vextirnir hækka Minnsta verðbólga í rúm tvö ár Tekjuhæsti fyrsti ársfjórðungur í sögu Icelandair Hefja viðræður um kaup á 47 þúsund fermetrum af atvinnuhúsnæði Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Stefna að opnun Fiskbúðarinnar við Sundlaugaveg í maí Anna Kristín nýr framkvæmdastjóri hjá atNorth Oculis komið á markað Viðskipti með bréf í Oculis hefjast á morgun Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Tekur við stöðu framkvæmdastjóra Grænna skáta Fækkuðu tímum í skriffinnsku um tugi klukkustunda á mánuði Breytinga þörf eigi Landsbankinn ekki að keppa á markaði Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Sýn hættir við að selja vefmiðla og útvarp Sólin sest fyrir fullt og allt á Sælunni Opna verslun á Keflavíkurflugvelli þar sem Arion var áður Bein útsending: Hraunflæðihermar og hönnun hraunvarna Hafa náð nýjum sölusamningi í Bandaríkjunum Framkvæmdastjóri Jafnréttisstofu til Visku Bein útsending: Hrein tækifæri í orkumálum Fljúga til Wales í haust í tengslum við landsleikina Þau vilja stýra Framkvæmdasýslunni – Ríkiseignum Edda og Helgi bætast í hóp eigenda Expectus Segir frumvarp um húsaleigulög geta leitt til hærra leiguverðs Sjá meira