Minni fyrirtæki betur búin undir áföll en áður Þorsteinn Friðrik Halldórsson skrifar 12. september 2018 08:00 Tvöföldun var í vexti fyrirtækja er byggja húsnæði. Vísir/Eyþór Fjárhagur lítilla og meðalstórra fyrirtækja hefur batnað verulega á síðustu árum og þannig skapað svigrúm til að takast á við framtíðaráföll. Þó er enn hægt að bæta rekstrarumhverfi fyrirtækja af þessari stærðargráðu. Þetta kemur fram í nýrri skýrslu um efnahagslegt mikilvægi lítilla og meðalstórra fyrirtækja sem var unnin af Reykjavík Economics fyrir Íslandsbanka. „Kjarninn í þessu er að þessi fyrirtæki standa miklu betur en þau hafa gert lengi og þeim hefur farið fjölgandi,“ segir Magnús Árni Skúlason, hagfræðingur hjá Reykjavík Economics, í samtali við Markaðinn. „Þar með eru mörg af minni fyrirtækjum landsins betur í stakk búin til að takast á við efnahagsleg áföll ef til þeirra skyldi koma.“ Í úttektinni er miðað við þrengri skilgreiningu á litlum og meðalstórum fyrirtækjum, hér eftir nefnd LMF, en tíðkast annars staðar í Evrópu. Miðað er við að LMF séu fyrirtæki sem hafa ársveltu frá 5 til 500 milljóna króna á ári. Verulega hefur dregið úr skuldum LMF frá árinu 2008 í öllum stærðarflokkum nema hjá þeim fyrirtækjum sem velta á bilinu 100 til 250 milljónum króna og hjá minnstu fyrirtækjunum. Í flokki fyrirtækja með 100 til 250 milljóna króna veltu jukust skuldir árið 2016, einkum hjá fyrirtækjum í heild- og smásölu. Fyrirtæki í einkennandi greinum ferðaþjónustu eru skuldsettari en önnur fyrirtæki. „Skuldsetning ferðaþjónustufyrirtækja skýrist af miklum fjárfestingum sem óhjákvæmilega fylgja hröðum vexti. Þrátt fyrir það hefur skuldsetning þeirra lækkað verulega og nálgast það sem tíðkast í öðrum greinum,“ segir Magnús. Á síðustu árum hefur byggst upp eigið fé í öllum stærðarflokkum LMF en athygli vekur að í tilfelli meðalstórra fyrirtækja, sem hafa veltu á bilinu 250 til 500 milljónir króna, hefur eigið fé minnkað frá árinu 2013 til ársins 2016. Ekki liggur ljóst fyrir hvers vegna.Arðsemi smærri fyrirtækja betri Á sama tíma og eiginfjárhlutfall LMF hefur batnað hefur arðsemi eiginfjár, mæld sem hlutfall hreinna rekstrartekna af eignum, jafnframt aukist. Hún er einna mest hjá fyrirtækjum sem eru með veltu á milli 10 og 100 milljóna króna á ári, eða um 6 til 7 prósent samkvæmt gögnum frá árinu 2016. Arðsemi stórra fyrirtækja er aðeins um tvö prósent. „Arðsemi stærstu fyrirtækjanna er enn slök þótt hún hafi batnað frá hruni, sérstaklega í ljósi þess að þá á eftir að taka tillit til fjármagnskostnaðar og skatta,“ segir Magnús. Fjöldi LMF á hverja þúsund íbúa hefur farið vaxandi í öllum landshlutum á árabilinu 2008 til 2016 en Magnús segir að það sé ákveðin vísbending um frumkvöðlavirkni. „Vestfirðir skera sig þarna nokkuð úr. Það má rekja til þess að fjöldi nýrra fyrirtækja hefur verið stofnaður á svæðinu á sama tíma og íbúum hefur fækkað lítillega,“ segir Magnús.Viðskiptakostnaður hár Þá er viðskiptakostnaður við stofnun einkahlutafélags nokkuð hár á Íslandi í samanburði við mörg önnur vestræn lönd. Bent er á að Alþjóðabankinn hafi metið það svo að Ísland sé í 55. sæti á meðal þjóða heims þegar kemur að því hversu auðvelt er að hefja rekstur fyrirtækis. Varðandi viðskiptaumhverfi er Ísland í 23. sæti. „Við getum staðið okkur betur í að hlúa að þessum fyrirtækum sem eiga sér færri talsmenn en stærri fyrirtæki og eru ekki jafn mikið í sviðsljósinu.“ Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Kakóverð aldrei hærra og verðhækkanir á súkkulaði rétt að byrja Neytendur Meirihluti óánægður með áform Landsbankans Viðskipti innlent Hvað er opið um páskana? Neytendur Tuttugu milljóna hámark sett á einstaklinga Viðskipti innlent Íslendingar duglegastir í heimi að kaupa Samsonite-ferðatöskur Samstarf Stjörnugrís sektaður fyrir íslenskan fána Neytendur Rússar flytja inn eldsneyti eftir drónaárásir Viðskipti erlent Páskaeggin frá Nóa Síríus vinsælust Neytendur Trump græddi milljarða dala í dag Viðskipti erlent Súkkulaði frá Nóa hækkar mest á meðan Freyja lækkar Neytendur Fleiri fréttir Meirihluti óánægður með áform Landsbankans Tuttugu milljóna hámark sett á einstaklinga Lok, lok og læs hjá Gló Hefð fyrir sumargjöf í Íslandsbanka Hundrað þúsund kall á haus Ísland ekki nógu spennandi áfangastaður fyrir Ryanair Yfirmaður hjá Alvotech fékk 300 milljóna kaupauka Ráðinn nýr lögfræðingur hjá ÖBÍ Húsnæðisliðnum um að kenna en von á breytingum Fundar með Bankasýslunni í dag Bankasýslan þögul sem gröfin Festi vill sættast við Samkeppniseftirlitið Verðbólga eykst á ný Deildar meiningar um hvað sagt var í símtali Segir skilið við SVÞ eftir sextán ár í starfi Ætlar ekki að tjá sig fyrir aðalfund Landsbankans Skál flytur úr mathöllinni Fyrirhuguð löggjöf muni ekki laga leigumarkað í lamasessi Telja sig hafa gert nóg til að upplýsa Bankasýsluna Bankaráð Landsbankans svarar fyrir sig Opna nýja frjósemismiðstöð á haustmánuðum Fjárfestar líta í síauknum mæli til mikilvægis kynjajafnréttis Leiðinlegt með loðnuna en svona er þetta bara Pizzan reynir að eigna sér Megaviku Domino's Ráðinn framkvæmdastjóri úr hópi 27 umsækjenda Jón hættir sem stjórnarformaður Sýnar Eydís og Þorvaldur til Genís Setur 100 milljónir í að leiðrétta erlendan fréttaflutning um eldgosin Bein útsending: Orkuöryggi – Hverju getum við áorkað? Hitnar í fasteignamarkaði vegna íbúðakaupa Grindvíkinga Sjá meira
Fjárhagur lítilla og meðalstórra fyrirtækja hefur batnað verulega á síðustu árum og þannig skapað svigrúm til að takast á við framtíðaráföll. Þó er enn hægt að bæta rekstrarumhverfi fyrirtækja af þessari stærðargráðu. Þetta kemur fram í nýrri skýrslu um efnahagslegt mikilvægi lítilla og meðalstórra fyrirtækja sem var unnin af Reykjavík Economics fyrir Íslandsbanka. „Kjarninn í þessu er að þessi fyrirtæki standa miklu betur en þau hafa gert lengi og þeim hefur farið fjölgandi,“ segir Magnús Árni Skúlason, hagfræðingur hjá Reykjavík Economics, í samtali við Markaðinn. „Þar með eru mörg af minni fyrirtækjum landsins betur í stakk búin til að takast á við efnahagsleg áföll ef til þeirra skyldi koma.“ Í úttektinni er miðað við þrengri skilgreiningu á litlum og meðalstórum fyrirtækjum, hér eftir nefnd LMF, en tíðkast annars staðar í Evrópu. Miðað er við að LMF séu fyrirtæki sem hafa ársveltu frá 5 til 500 milljóna króna á ári. Verulega hefur dregið úr skuldum LMF frá árinu 2008 í öllum stærðarflokkum nema hjá þeim fyrirtækjum sem velta á bilinu 100 til 250 milljónum króna og hjá minnstu fyrirtækjunum. Í flokki fyrirtækja með 100 til 250 milljóna króna veltu jukust skuldir árið 2016, einkum hjá fyrirtækjum í heild- og smásölu. Fyrirtæki í einkennandi greinum ferðaþjónustu eru skuldsettari en önnur fyrirtæki. „Skuldsetning ferðaþjónustufyrirtækja skýrist af miklum fjárfestingum sem óhjákvæmilega fylgja hröðum vexti. Þrátt fyrir það hefur skuldsetning þeirra lækkað verulega og nálgast það sem tíðkast í öðrum greinum,“ segir Magnús. Á síðustu árum hefur byggst upp eigið fé í öllum stærðarflokkum LMF en athygli vekur að í tilfelli meðalstórra fyrirtækja, sem hafa veltu á bilinu 250 til 500 milljónir króna, hefur eigið fé minnkað frá árinu 2013 til ársins 2016. Ekki liggur ljóst fyrir hvers vegna.Arðsemi smærri fyrirtækja betri Á sama tíma og eiginfjárhlutfall LMF hefur batnað hefur arðsemi eiginfjár, mæld sem hlutfall hreinna rekstrartekna af eignum, jafnframt aukist. Hún er einna mest hjá fyrirtækjum sem eru með veltu á milli 10 og 100 milljóna króna á ári, eða um 6 til 7 prósent samkvæmt gögnum frá árinu 2016. Arðsemi stórra fyrirtækja er aðeins um tvö prósent. „Arðsemi stærstu fyrirtækjanna er enn slök þótt hún hafi batnað frá hruni, sérstaklega í ljósi þess að þá á eftir að taka tillit til fjármagnskostnaðar og skatta,“ segir Magnús. Fjöldi LMF á hverja þúsund íbúa hefur farið vaxandi í öllum landshlutum á árabilinu 2008 til 2016 en Magnús segir að það sé ákveðin vísbending um frumkvöðlavirkni. „Vestfirðir skera sig þarna nokkuð úr. Það má rekja til þess að fjöldi nýrra fyrirtækja hefur verið stofnaður á svæðinu á sama tíma og íbúum hefur fækkað lítillega,“ segir Magnús.Viðskiptakostnaður hár Þá er viðskiptakostnaður við stofnun einkahlutafélags nokkuð hár á Íslandi í samanburði við mörg önnur vestræn lönd. Bent er á að Alþjóðabankinn hafi metið það svo að Ísland sé í 55. sæti á meðal þjóða heims þegar kemur að því hversu auðvelt er að hefja rekstur fyrirtækis. Varðandi viðskiptaumhverfi er Ísland í 23. sæti. „Við getum staðið okkur betur í að hlúa að þessum fyrirtækum sem eiga sér færri talsmenn en stærri fyrirtæki og eru ekki jafn mikið í sviðsljósinu.“
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Kakóverð aldrei hærra og verðhækkanir á súkkulaði rétt að byrja Neytendur Meirihluti óánægður með áform Landsbankans Viðskipti innlent Hvað er opið um páskana? Neytendur Tuttugu milljóna hámark sett á einstaklinga Viðskipti innlent Íslendingar duglegastir í heimi að kaupa Samsonite-ferðatöskur Samstarf Stjörnugrís sektaður fyrir íslenskan fána Neytendur Rússar flytja inn eldsneyti eftir drónaárásir Viðskipti erlent Páskaeggin frá Nóa Síríus vinsælust Neytendur Trump græddi milljarða dala í dag Viðskipti erlent Súkkulaði frá Nóa hækkar mest á meðan Freyja lækkar Neytendur Fleiri fréttir Meirihluti óánægður með áform Landsbankans Tuttugu milljóna hámark sett á einstaklinga Lok, lok og læs hjá Gló Hefð fyrir sumargjöf í Íslandsbanka Hundrað þúsund kall á haus Ísland ekki nógu spennandi áfangastaður fyrir Ryanair Yfirmaður hjá Alvotech fékk 300 milljóna kaupauka Ráðinn nýr lögfræðingur hjá ÖBÍ Húsnæðisliðnum um að kenna en von á breytingum Fundar með Bankasýslunni í dag Bankasýslan þögul sem gröfin Festi vill sættast við Samkeppniseftirlitið Verðbólga eykst á ný Deildar meiningar um hvað sagt var í símtali Segir skilið við SVÞ eftir sextán ár í starfi Ætlar ekki að tjá sig fyrir aðalfund Landsbankans Skál flytur úr mathöllinni Fyrirhuguð löggjöf muni ekki laga leigumarkað í lamasessi Telja sig hafa gert nóg til að upplýsa Bankasýsluna Bankaráð Landsbankans svarar fyrir sig Opna nýja frjósemismiðstöð á haustmánuðum Fjárfestar líta í síauknum mæli til mikilvægis kynjajafnréttis Leiðinlegt með loðnuna en svona er þetta bara Pizzan reynir að eigna sér Megaviku Domino's Ráðinn framkvæmdastjóri úr hópi 27 umsækjenda Jón hættir sem stjórnarformaður Sýnar Eydís og Þorvaldur til Genís Setur 100 milljónir í að leiðrétta erlendan fréttaflutning um eldgosin Bein útsending: Orkuöryggi – Hverju getum við áorkað? Hitnar í fasteignamarkaði vegna íbúðakaupa Grindvíkinga Sjá meira