Ardóttir? Hulda Vigdísardóttir skrifar 26. ágúst 2018 18:02 „Ég finn þig ekki í kerfinu,“ segir vingjarnleg kona um sextugt og brosir hálfafsakandi til mín. „Hvers dóttir sagðist þú vera?“ Ég endurtek það og í þetta skipti finnur hún skráningu mína, lætur mig fá öll nauðsynleg gögn og hlær vandræðalega þegar hún segist hafa skrifað Hulda Vigdís Aradóttir í fyrra skiptið. „Þú afsakar þetta vonandi,“ segir hún svo. „Heyrnin gefur sig víst með aldrinum.“ Síðan ég var lítil, hef ég hvað eftir annað verið spurð hvers vegna ég sé kennd við móður mína en ekki föður. „Áttu ekki pabba?“ spurðu krakkarnir í grunnskóla en í menntaskóla gerðu flestir samnemenda minna ráð fyrir að ég hefði skipt um eftirnafn því mér þætti einfaldlega sérstakara og „meira töff“ að vera kennd við móður en föður. Jafnvel æskuvinkona mín hélt í mörg ár að pabbi væri ekki lífræðilegur faðir minn þar sem ég kenndi mig ekki við hann og margir í föðurfjölskyldunni þrjóskast enn við að skrifa mig Huldu Steingrímsdóttur, þó ég sjálf tengi ekki við það nafn. Íslensk nafnahefð er um margt sérstök en ólíkt öðrum Norðurlandaþjóðum notast Íslendingar t.d. enn við svokölluð kenninöfn og eins hafa eiginnöfn meira vægi. Ættarnöfn eru ærið fátíð og heyra raunar til undantekninga, enda er óheimilt með lögum að taka upp ný ættarnöfn hér á landi. Nafnakennsl til föður eru algengust en ef marka má tölur Hagstofu Íslands frá byrjun síðasta árs, vísa um 98% kenninafna á Íslandi til föður. Það er því kannski engin furða að fólk spyrji út í eftirnafn mitt en þó fer hlutfall þeirra sem kenna sig við móður sívaxandi. Raunar eru dæmi um slík nafnakennsl aldagömul en til dæmis þekkja líklega flestir Loka Laufeyjarson úr norrænni goðafræði þó færri viti að hann hafi verið sonur Fárbauta jötuns. Enn aðrir kenna sig svo bæði við móður og föður en fyrir því liggja oft jafnréttishugsjónir. Út frá kvenfrelsissjónarmiðum hefur íslensk kenninafnahefð oft vakið athygli þar sem konur hér á landi halda eftirnafni sínu við giftingu og taka ekki upp nafn eiginmannsins, eins og víða tíðkast. Íslenska hefðin ber þó viss einkenni föðurréttarsamfélags og þó engar beinar jafnréttishugsjónir liggi upprunalega bakvið mitt nafn, er ég ánægð að tilheyra þeim minnihlutahóp sem kennir sig við móður. Hver sem ástæðan er, virðist fólk iðulega hafa skoðanir á eftirnafni mínu og það er oft fljótt að draga þær ályktanir að pabbi hafi ekki verið til staðar þegar ég kom í heiminn eða að eitthvað hljóti að hafa komið upp á milli okkar. Við pabbi erum nú samt bestu vinir og ég elska hann alveg jafnmikið þó ég kenni mig ekki við hann. Ég bara er og hef alltaf verið Vigdísardóttir, alveg frá því að ég fæddist. Þegar ég flutti ellefu ára gömul til Spánar með foreldrum mínum, tók ég reyndar upp á því að skrifa mig VigdísarSteingrímsdóttur en gafst þó fljótlega upp á svo löngu og erfiðu eftirnafni. Í kjölfarið varð nafnið Vist til; myndað úr fyrstu tveimur stöfum í eiginnöfnum foreldra minna og nota ég það nafn enn við viss tilefni, enda er það löngu orðið hluti af sjálfsímynd minni. Það skrýtna er samt að ég þarf töluvert sjaldnar að færa rök fyrir nafninu Vist en raunverulegu eftirnafni mínu. Kannski er Vist álitið ættarnafn og þykir e.t.v. fínna á einhvern hátt. Ég er samt stolt af því að vera Vigdísardóttir, enda er mamma mín helsta fyrirmynd, en Vigdísar- eða Steingrímsdóttir; ég er bara Hulda. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 20.04.2024 Halldór Laskað stýri, léleg vél og lekur bátur Sigurður Páll Jónsson Skoðun #Katrín er minn forseti Elín Hirst Skoðun Fé, fæða og fjármálaáætlun Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir Skoðun Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo Skoðun Um sjálfstæði þjóðar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir Skoðun Af hverju Helgu Þórisdóttur? Haukur Arnþórsson Skoðun Skoðun Skoðun Fé, fæða og fjármálaáætlun Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Laskað stýri, léleg vél og lekur bátur Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun #Katrín er minn forseti Elín Hirst skrifar Skoðun Svart er það og yfirgangur mikill Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Um sjálfstæði þjóðar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Skapandi ónákvæmni tveggja hagfræðinga Sirrý Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Af hverju Helgu Þórisdóttur? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Traust og gagnsæi Halldór Auðar Svansson skrifar Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson skrifar Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar Skoðun Öryggisógnir í breyttum heimi Jóhann Friðrik Friðriksson skrifar Skoðun Höfnum óeðlilegri hagnýtingu sjálfboðaliða Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Að skilja faglega Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Farsæl hagræðing í kjötiðnaði innan ramma samkeppnislaga Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Kennarar – á hraðbraut í kulnun Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands – horfum til framtíðar Egill Steinar Ágústsson skrifar Skoðun Er of mikill hiti í hleðslunni hjá þér? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Varnargarðar utan um fólkið í Grindavík Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Meiri pening, takk Gunnar Úlfarsson skrifar Skoðun Gervigreind og máttur tungumálsins Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Sameinum 2. og 3. deild karla í knattspyrnu Bergvin Oddsson skrifar Skoðun Skynsamlegt að selja Íslandsbanka Teitur Björn Einarsson skrifar Sjá meira
„Ég finn þig ekki í kerfinu,“ segir vingjarnleg kona um sextugt og brosir hálfafsakandi til mín. „Hvers dóttir sagðist þú vera?“ Ég endurtek það og í þetta skipti finnur hún skráningu mína, lætur mig fá öll nauðsynleg gögn og hlær vandræðalega þegar hún segist hafa skrifað Hulda Vigdís Aradóttir í fyrra skiptið. „Þú afsakar þetta vonandi,“ segir hún svo. „Heyrnin gefur sig víst með aldrinum.“ Síðan ég var lítil, hef ég hvað eftir annað verið spurð hvers vegna ég sé kennd við móður mína en ekki föður. „Áttu ekki pabba?“ spurðu krakkarnir í grunnskóla en í menntaskóla gerðu flestir samnemenda minna ráð fyrir að ég hefði skipt um eftirnafn því mér þætti einfaldlega sérstakara og „meira töff“ að vera kennd við móður en föður. Jafnvel æskuvinkona mín hélt í mörg ár að pabbi væri ekki lífræðilegur faðir minn þar sem ég kenndi mig ekki við hann og margir í föðurfjölskyldunni þrjóskast enn við að skrifa mig Huldu Steingrímsdóttur, þó ég sjálf tengi ekki við það nafn. Íslensk nafnahefð er um margt sérstök en ólíkt öðrum Norðurlandaþjóðum notast Íslendingar t.d. enn við svokölluð kenninöfn og eins hafa eiginnöfn meira vægi. Ættarnöfn eru ærið fátíð og heyra raunar til undantekninga, enda er óheimilt með lögum að taka upp ný ættarnöfn hér á landi. Nafnakennsl til föður eru algengust en ef marka má tölur Hagstofu Íslands frá byrjun síðasta árs, vísa um 98% kenninafna á Íslandi til föður. Það er því kannski engin furða að fólk spyrji út í eftirnafn mitt en þó fer hlutfall þeirra sem kenna sig við móður sívaxandi. Raunar eru dæmi um slík nafnakennsl aldagömul en til dæmis þekkja líklega flestir Loka Laufeyjarson úr norrænni goðafræði þó færri viti að hann hafi verið sonur Fárbauta jötuns. Enn aðrir kenna sig svo bæði við móður og föður en fyrir því liggja oft jafnréttishugsjónir. Út frá kvenfrelsissjónarmiðum hefur íslensk kenninafnahefð oft vakið athygli þar sem konur hér á landi halda eftirnafni sínu við giftingu og taka ekki upp nafn eiginmannsins, eins og víða tíðkast. Íslenska hefðin ber þó viss einkenni föðurréttarsamfélags og þó engar beinar jafnréttishugsjónir liggi upprunalega bakvið mitt nafn, er ég ánægð að tilheyra þeim minnihlutahóp sem kennir sig við móður. Hver sem ástæðan er, virðist fólk iðulega hafa skoðanir á eftirnafni mínu og það er oft fljótt að draga þær ályktanir að pabbi hafi ekki verið til staðar þegar ég kom í heiminn eða að eitthvað hljóti að hafa komið upp á milli okkar. Við pabbi erum nú samt bestu vinir og ég elska hann alveg jafnmikið þó ég kenni mig ekki við hann. Ég bara er og hef alltaf verið Vigdísardóttir, alveg frá því að ég fæddist. Þegar ég flutti ellefu ára gömul til Spánar með foreldrum mínum, tók ég reyndar upp á því að skrifa mig VigdísarSteingrímsdóttur en gafst þó fljótlega upp á svo löngu og erfiðu eftirnafni. Í kjölfarið varð nafnið Vist til; myndað úr fyrstu tveimur stöfum í eiginnöfnum foreldra minna og nota ég það nafn enn við viss tilefni, enda er það löngu orðið hluti af sjálfsímynd minni. Það skrýtna er samt að ég þarf töluvert sjaldnar að færa rök fyrir nafninu Vist en raunverulegu eftirnafni mínu. Kannski er Vist álitið ættarnafn og þykir e.t.v. fínna á einhvern hátt. Ég er samt stolt af því að vera Vigdísardóttir, enda er mamma mín helsta fyrirmynd, en Vigdísar- eða Steingrímsdóttir; ég er bara Hulda.
Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar
Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar