„Það fylgir þessu birta og gleði...“ Pálmi Gunnarsson skrifar 19. júlí 2018 07:00 Þessa setningu fékk Einar K. Guðfinnsson, stjórnarformaður Landssambands fiskeldisstöðva, að láni á dögunum frá fiskmatskonu á Djúpavogi. Tilefnið, viðtal við Einar K. í fréttablaði fiskeldisfyrirtækja. Ekkert nýtt þar á ferðinni en ég ætla hins vegar að dvelja aðeins við orð fiskmatskonunnar fyrir austan. Þau eru mjög skiljanleg, fullt að gera við slátrun og pökkun á eldislaxi í einu fallegasta þorpi landsins sem fór illa út úr kvótadæminu með tilheyrandi vandræðum. Það sama á við um fjölmarga aðra staði landsins sem misstu frá sér hluta af lífsbjörginni. Sömu birtu- og bjartsýnisraddir heyrast að vestan þar sem nú þegar er stundað viðamikið sjókvíaeldi í nokkrum fjörðum á norskum eldislaxi. Ég fór að velta fyrir mér, verandi sú dreifbýlistútta sem ég er, alinn upp við sjávarsíðuna í þorpi austur á landi, hvort svipuð gleði og birta hefði ekki fylgt fiskeldi sem stundað hefði verið frá byrjun í lokuðum kerfum uppi á landi undir öruggum hatti. Talsmenn sjókvíaeldisfyrirtækjanna halda því eðlilega fram að það sé vonlaust vegna kostnaðar en ég velti fyrir mér hvort þeir sem eru að færa sig upp á land í stórum stíl séu að gera það af því bara. Auðvitað kæra norsku fjárfestarnir og íslenskir meðreiðarsveinar þeirra, sem hafa á methraða komið sér fyrir í íslenskum fjörðum í gegnum gatslitið regluverk, sig ekki um að sjá þessar hugmyndir. Þess í stað er stofnað til hernaðar gegn náttúru landsins og til að það gangi er fólki att saman með afleiðingum sem ekki sér fyrir endann á. Ég þekki persónulega engan andstæðing sjókvíaeldis í opnum kvíum, sem hefur eitthvað á móti eldi á fiski. En ég þekki hins vegar marga sem virðast tilbúnir að horfa fram hjá ógnvænlegum afleiðingum þess að ala laxfisk svo ekki sé talað um af norskum uppruna, í opnum sjókvíum, fyrir aukaskammt af birtu og gleði. Það er afleiðing klókrar markaðssetningar norsk-íslenskra fyrirtækja í fiskeldi sem bjóða íbúum svæðanna bjarta framtíð fyrir aðgang að íslenskum fjörðum. Yfirgengilegur hagnaður norska fiskeldisiðnaðarins, sem nú haslar sér völl á Íslandi, hefur gert það að verkum að stjórnvöld horfa í gegnum fingur sér þegar kemur að leyfisveitingum, það er gott fyrir pólitískan frama að búa til ný störf þó eitthvað þurfi undan að láta í þeim viðskiptum. Ekki er verra ef pólitíkusar eiga hreinna hagsmuna að gæta eins og komið hefur hvað eftir annað upp innan norsku stjórnsýslunnar. Hér sjanghæjuðu fiskeldisfyrirtækin talsmann beint úr ylvolgum stól þingforseta, fyrrverandi þingmanninn og ráðherrann Einar K. Guðfinnsson, og eitthvað hefur Kristinn H. Gunnarsson verið að gaufa á hliðarlínunni. Fyrr á árinu bárust fréttir af stórslysum í eldi Arnarlax og vandræðalegri eftirfylgni eftirlitsstofnana vegna þeirra. Í Berufirði var sama uppi á teningnum og enn berast fréttir af götóttum kvíum hjá Arnarlaxi. Öllum sem hafa kynnt sér sögu laxeldis í opnum kvíum vita að sjókvíar halda ekki í verstu veðrum og eru alls ekki kjarnorkuheldar eins og írskur ráðherra eldismála hélt fram rétt áður en allur lax slapp úr kvíum í írskum firði eftir óveðurshvell. Í Chile sprakk fyrir stuttu kví í óveðri með þeim afleiðingum að nálægt sjö hundruð þúsund laxar sluppu. Niðurstaðan er þessi og engir talsmenn sjókvíaeldis fá því breytt. Lax sleppur úr sjókvíum og einatt í miklu magni, sjávarkuldi drepur hann í stórum stíl eins og gerðist hjá Arnarlaxi, lúsin veður uppi við réttar aðstæður með hrikalegum afleiðingum, nýjustu fréttir af lúsafaraldri fyrir vestan og leyfi MAST til notkunar á lúsaeitri staðfestir þetta, sjúkdómar herja á eldislaxinn og mengunin frá eldinu er mikil. Allt þetta má koma í veg fyrir með því að ala fiskinn í lokuðum kerfum uppi á landi.Höfundur er tónlistarmaður Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Fiskeldi Umhverfismál Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Eldri borgarar fá lítið út úr kjarasamningunum Kári Jónasson Skoðun Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir Skoðun Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason Skoðun Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson Skoðun Þreytandi grænþvottur Birgitta Stefánsdóttir Skoðun Opið bréf til Heru Bjarkar Anna Tómasdóttir,Margrét Manda Jónsdóttir,Marta Jóns Hjördísardóttir Skoðun Hvað tökum við með okkur? Magnús Bergmann Skoðun Að skoða meira inn í sumar ástæður misnotkunar Matthildur Björnsdóttir Skoðun „Við áttum aldrei möguleika“ Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Að skoða meira inn í sumar ástæður misnotkunar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Fundur NAMMCO í vikunni Micah Garen skrifar Skoðun Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Leiðin að bílprófinu Þuríður B. Ægisdóttir skrifar Skoðun Draumalandið Luxemburg og íslenskir jafnaðarmenn - þriðji hluti Ólafur Sveinsson skrifar Skoðun Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun V. Sköpunarsaga þjóðsögu –Guðmundarmálið skyndilega skellt á borð Hafþór S. Ciesielski skrifar Skoðun Forsendur krafna um íslenskukunnáttu Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Eldri borgarar fá lítið út úr kjarasamningunum Kári Jónasson skrifar Skoðun Hræðsla er hjálplegur þjónn, en hræðilegt yfirvald Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun „Kvótasetning grásleppu snýst um að tryggja arðsemi“? Örn Pálsson skrifar Skoðun Hvað tökum við með okkur? Magnús Bergmann skrifar Skoðun Þreytandi grænþvottur Birgitta Stefánsdóttir skrifar Skoðun Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson skrifar Skoðun Hvað á ég að gera? Rannveig Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Íslenskur matur Bjarni Jónsson skrifar Skoðun „Við áttum aldrei möguleika“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lán úr óláni Ísleifur Arnórsson skrifar Skoðun Síðasta kynslóðin! Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Að læra íslensku til að finnast þú vera hluti af samfélaginu Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Virði lýðræðis Sigríður Hrund Pétursdóttir skrifar Skoðun Ójöfnuður - andhverfa lýðræðis Jón Baldvin Hannibalsson skrifar Skoðun Mars er mánuður árvekni um ristilkrabbamein Agnes Smáradóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Norræna módelið og framtíð lýðræðis Jón Baldvin Hannibalsson skrifar Skoðun Frelsi og fjárhagslegt öryggi ungbarnafjölskyldna Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Sigurbogi Dagbjört Ósk Steindórsdóttir skrifar Skoðun Er hækkun húsnæðisbóta á óregluvæddum leigumarkaði heimska eða meðvitaður stuðningur við eignafólk? Guðmundur Hrafn Arngrímsson skrifar Skoðun Af hverju er útspil SA um verkbann alvarlegt fyrir þig? Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Jarðgöng sem gagnast Benedikt Vilhjálmsson Warén skrifar Sjá meira
Þessa setningu fékk Einar K. Guðfinnsson, stjórnarformaður Landssambands fiskeldisstöðva, að láni á dögunum frá fiskmatskonu á Djúpavogi. Tilefnið, viðtal við Einar K. í fréttablaði fiskeldisfyrirtækja. Ekkert nýtt þar á ferðinni en ég ætla hins vegar að dvelja aðeins við orð fiskmatskonunnar fyrir austan. Þau eru mjög skiljanleg, fullt að gera við slátrun og pökkun á eldislaxi í einu fallegasta þorpi landsins sem fór illa út úr kvótadæminu með tilheyrandi vandræðum. Það sama á við um fjölmarga aðra staði landsins sem misstu frá sér hluta af lífsbjörginni. Sömu birtu- og bjartsýnisraddir heyrast að vestan þar sem nú þegar er stundað viðamikið sjókvíaeldi í nokkrum fjörðum á norskum eldislaxi. Ég fór að velta fyrir mér, verandi sú dreifbýlistútta sem ég er, alinn upp við sjávarsíðuna í þorpi austur á landi, hvort svipuð gleði og birta hefði ekki fylgt fiskeldi sem stundað hefði verið frá byrjun í lokuðum kerfum uppi á landi undir öruggum hatti. Talsmenn sjókvíaeldisfyrirtækjanna halda því eðlilega fram að það sé vonlaust vegna kostnaðar en ég velti fyrir mér hvort þeir sem eru að færa sig upp á land í stórum stíl séu að gera það af því bara. Auðvitað kæra norsku fjárfestarnir og íslenskir meðreiðarsveinar þeirra, sem hafa á methraða komið sér fyrir í íslenskum fjörðum í gegnum gatslitið regluverk, sig ekki um að sjá þessar hugmyndir. Þess í stað er stofnað til hernaðar gegn náttúru landsins og til að það gangi er fólki att saman með afleiðingum sem ekki sér fyrir endann á. Ég þekki persónulega engan andstæðing sjókvíaeldis í opnum kvíum, sem hefur eitthvað á móti eldi á fiski. En ég þekki hins vegar marga sem virðast tilbúnir að horfa fram hjá ógnvænlegum afleiðingum þess að ala laxfisk svo ekki sé talað um af norskum uppruna, í opnum sjókvíum, fyrir aukaskammt af birtu og gleði. Það er afleiðing klókrar markaðssetningar norsk-íslenskra fyrirtækja í fiskeldi sem bjóða íbúum svæðanna bjarta framtíð fyrir aðgang að íslenskum fjörðum. Yfirgengilegur hagnaður norska fiskeldisiðnaðarins, sem nú haslar sér völl á Íslandi, hefur gert það að verkum að stjórnvöld horfa í gegnum fingur sér þegar kemur að leyfisveitingum, það er gott fyrir pólitískan frama að búa til ný störf þó eitthvað þurfi undan að láta í þeim viðskiptum. Ekki er verra ef pólitíkusar eiga hreinna hagsmuna að gæta eins og komið hefur hvað eftir annað upp innan norsku stjórnsýslunnar. Hér sjanghæjuðu fiskeldisfyrirtækin talsmann beint úr ylvolgum stól þingforseta, fyrrverandi þingmanninn og ráðherrann Einar K. Guðfinnsson, og eitthvað hefur Kristinn H. Gunnarsson verið að gaufa á hliðarlínunni. Fyrr á árinu bárust fréttir af stórslysum í eldi Arnarlax og vandræðalegri eftirfylgni eftirlitsstofnana vegna þeirra. Í Berufirði var sama uppi á teningnum og enn berast fréttir af götóttum kvíum hjá Arnarlaxi. Öllum sem hafa kynnt sér sögu laxeldis í opnum kvíum vita að sjókvíar halda ekki í verstu veðrum og eru alls ekki kjarnorkuheldar eins og írskur ráðherra eldismála hélt fram rétt áður en allur lax slapp úr kvíum í írskum firði eftir óveðurshvell. Í Chile sprakk fyrir stuttu kví í óveðri með þeim afleiðingum að nálægt sjö hundruð þúsund laxar sluppu. Niðurstaðan er þessi og engir talsmenn sjókvíaeldis fá því breytt. Lax sleppur úr sjókvíum og einatt í miklu magni, sjávarkuldi drepur hann í stórum stíl eins og gerðist hjá Arnarlaxi, lúsin veður uppi við réttar aðstæður með hrikalegum afleiðingum, nýjustu fréttir af lúsafaraldri fyrir vestan og leyfi MAST til notkunar á lúsaeitri staðfestir þetta, sjúkdómar herja á eldislaxinn og mengunin frá eldinu er mikil. Allt þetta má koma í veg fyrir með því að ala fiskinn í lokuðum kerfum uppi á landi.Höfundur er tónlistarmaður
Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir Skoðun
Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason Skoðun
Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson Skoðun
Opið bréf til Heru Bjarkar Anna Tómasdóttir,Margrét Manda Jónsdóttir,Marta Jóns Hjördísardóttir Skoðun
Skoðun Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun V. Sköpunarsaga þjóðsögu –Guðmundarmálið skyndilega skellt á borð Hafþór S. Ciesielski skrifar
Skoðun Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson skrifar
Skoðun Er hækkun húsnæðisbóta á óregluvæddum leigumarkaði heimska eða meðvitaður stuðningur við eignafólk? Guðmundur Hrafn Arngrímsson skrifar
Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir Skoðun
Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason Skoðun
Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson Skoðun
Opið bréf til Heru Bjarkar Anna Tómasdóttir,Margrét Manda Jónsdóttir,Marta Jóns Hjördísardóttir Skoðun