Erlent

Ferðadagbækur Einstein fullar af útlendingaandúð

Stefán Ó. Jónsson skrifar
Mörg af ummælum Alberts Einstein eru ódauðleg, til að mynda lýsingar hans á rasisma.
Mörg af ummælum Alberts Einstein eru ódauðleg, til að mynda lýsingar hans á rasisma.
Kennilegi eðlisfræðingurinn Albert Einstein hafði ekki hátt álit á því fólki sem varð á vegi hans í Austur-Asíu. Í nýútgefnum ferðadagbókum hans, þar sem Einstein ritar um það sem á vegi hans varð á Asíureisu sinni á þriðja áratug síðustu aldar, má lesa lýsingar hans á heimamönnum - sem flestar hafa áberandi rasíska undirtóna.

Bækurnar ritaði Einstein frá október árið 1922 fram í mars 1923. Í þeim kennir ýmissa grasa, til að mynda má þar skyggnast inni í skoðanir eðlisfræðingsins á ferðalögum, vísindum, heimspeki og list. Það eru þó mannlýsingar hans sem vakið hafa mesta athygli enda bera þær ekki með sér að hann hafi hrifist af Asíubúum.

Ferðadagbækur Einsteins eru sagðar gefa góða innsýn í raunverulegar skoðanir hans á hinum ýmsu málum.Princeton
Einstein, sem sagði eitt sinn að kynþáttahatur væri „sjúkdómur hvíta mannsins,“ lýsir Kínverjum sem „iðnum, skítugum og vitgrönnum“ í ferðadagbókunum. Þá bætir hann því við að Kínverjar „sitji ekki á bekkjum þegar þeir borða heldur setjast á hækjur sér eins og þegar Evrópumenn fara að létta af sér í skóginum.“

Kínversk börn fá einnig að kenna á penna Einstein, sem segir þau vera líflaus og sljó.

Eftir málsgreinar um frjósemi Kínverja segir Einstein að það væri mikil synd ef að Kínverjar yrðu fjölmennasta þjóð jarðarinnar. „Fólk eins og við viljum vart hugsa þá hugsun til enda,“ skrifar eðlisfræðingurinn. Slíkar lýsingar eru sagðar koma oft fyrir í dagbókunum og eru lýsingarnar sagðar á vef Guardian einkennast af „hæglæti og hæversku.“

Ze’ev Rosenkranz, sá sem ritstýrði útgáfu ferðadagbókanna, segir að það kæmi sér ekki á óvart ef að fólki þætti þessi ummæli Einsteins óþægileg - og þá sérstaklega skoðanir hans á Kínverjum.

„Þau ganga í berhögg við þá ímynd sem fólk hefur af honum sem mannvini. Það kemur manni í opna skjölda að lesa þetta og bera það svo saman við ummæli hans á opinberum vettvangi. Þessi eru miklu berskjaldaðari, hann ætlaði sér ekki að opinbera þau,“ segir Rosenkranz.

Frekar má fræðast um málið á vef Guardian.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×