Klukkan frá öllum sjónarhornum Erlendur S. Þorsteinsson skrifar 9. febrúar 2018 06:00 Í frétt á heimasíðu Stjórnarráðsins hinn 8. febrúar 2018 kynnti Velferðarráðuneytið minnisblað (PDF) starfshóps, sem falið var að kanna „ávinning fyrir lýðheilsu og vellíðan landsmanna af því að leiðrétta klukkuna til samræmis við gang sólar“. Undirritaður óskar að koma á framfæri við heilbrigðisráðherra eftirfarandi athugasemdum við ofangreint minnisblað: Það er strax ljóst af markmiði starfshópsins að einungis var ætlunin að kanna eina hlið þessa máls, aukna birtu að morgni, en ekki horfa á hinar hliðarnar, minni heildarbirtu á vökutíma og minni birtu seinnipart dags. Viðhorf starfshópsins blasir svo við í texta minnisblaðsins þegar segir „Úrtölumenn leiðréttingar klukkunnar hafa bent á […]“. Það er ljóst að verkefnið var ekki að skoða val á milli tveggja kosta (GMT og GMT-1) og skoða jákvæðar og neikvæðar hliðar þeirra beggja. Öllu fremur var verkefnið skilgreint þröngt að rökstyðja „leiðréttingu klukkunnar“. Þ.e.a.s. menn gáfu sér í upphafi að klukkan væri röng og svo þyrfti að finna rökstuðning fyrir breytingunni. Staðreyndin er sú að þetta var upplýst ákvörðun á sínum tíma (1968) að velja svokallaða flýtta klukku. Starfshópurinn gefur sér að „ákvörðun um of fljótan staðartíma á Íslandi var fyrst og fremst tekin með efnahags- og viðskiptahagsmuni að leiðarljósi.“ Þegar greinagerðin með lögum um tímareikning á Íslandi (1968 nr. 6 5. apríl) er lesin eru hins vegar gefnar fjórar meginástæður fyrir þessu vali: Ein af þeim var sú að á þeim tíma gilti flýtta klukkan hvort eð er meira en helming ársins (203-210 daga). Önnur var sú að „dagsbirtan myndi nýtast enn betur“. Sú ástæða er enn í fullu gildi í dag. Fjallað var um minni birtu að morgni í greinargerðina á sínum tíma en á endanum var matið það að flýtt klukka væri betri þegar á heildina væri litið.Greinargerðina má lesa í heild sinni á vef Alþingis (PDF).Úrtölumenn er ekki fallegt orð og lýsir hugarfari starfshópsins í garð þeirra sem eru annarrar skoðunar en starfshópurinn. Í þeirra huga eru þeir, sem hafa fært rök fyrir óbreyttri klukku, fólk sem er að letja menn frá breytingum „einkum vegna leti eða fastheldni“ (íslensk orðabók Menningarsjóðs). Er þetta hugarfar mjög miður. Ráðherra segir í fréttinni „Slík ákvörðun þarf að byggjast á þroskaðri umræðu. Því er mikilvægt að fólk sé reiðubúið að ræða þetta mál af skynsemi og velta fyrir sér rökum með og á móti áður en það myndar sér afstöðu, því þetta skiptir sannarlega máli“ en þessi þroskaða umræða byrjar á því að kalla það fólk, sem er annarrar skoðunar, latt og fastheldið. Undirritaður skorar því á ráðherra: 1) Að setja á stofn nýjan starfshóp, sem hafi það verkefni að kanna „ávinning fyrir lýðheilsu og vellíðan landsmanna af því að halda klukku óbreyttri“ og einkum og sér í lagi að skoða ávinningin af því að á Íslandi er bjartara seinnipartinn þegar skóla og vinnu lýkur og þau jákvæðu áhrif sem það hefur á útivist og heilsueflingu, svo sem göngu, hjólreiðar, sund, golf og hestamennsku, sem aftur minnkar líkur á sjúkdómum, s.s. offitu, sykursýki og hjarta- og æðasjúkdómum. Einnig að skoða áhrif á umferð og slysatíðni, jafnt gangandi, hjólandi og vegfarenda á bílum. Starfshópi þessum verði gefin ekki skemmri tími en þeim fyrri til að skila minnisblaði sínu, einkum og sér lagi vegna þess hve víðfem þessi efni eru á meðan að sjónarhornið um svefn var þröngt. Ef klukku verður breytt á Íslandi tapast 3% af heildarfjölda bjartra stunda milli kl. 7 og 23. Þessar töpuðu stundir safnast nánast allar síðdegis, einmitt þegar fólk hefur betri tíma til útiveru. Nánar tiltekið, milli kl. 16 og 22 tapast 16% birtustunda eða 242 af 1471 björtum stundum. Tapið verður mest að vori og hausti og styttir því þann tíma ársins þar sem auðveldar er að stunda útiveru niður í að vera einungis sumarið. (Eldri) starfshópurinn valdi sér tímabil frá kl. 15 í minnisblaðinu til að fá hagstæðari tölu í umfjöllun sinni, en kl. 15 er fólk vanalega enn í vinnu. Þess vegna velur undirritaður tímabilið frá kl. 16 til að miða við þann tíma þar sem útivera og hreyfing seinnipartinn myndi almennt hefjast. 2) Að fylgjast með umræðu og rannsóknum, sem eru nú að fara af stað í Evrópusambandinu um klukkuna í bandalaginu og fresta ákvarðanatöku hér á landi þar til meiri upplýsingar má fá úr vinnu ESB. Skv. fréttum þá samþykkti Evrópuþingið í dag tillögu um að framkvæmdastjórn Evrópusambandsins skuli kanna og taka af skarið með hvort að hætta eigi með sumar- og vetrartíma í Evrópu. Fréttum fylgir að ef niðurstaðan verði sú að hætta með sumar- og vetrartíma þá þurfi líka að taka afstöðu til þess hvort að festur verði í sessi sumar- eða vetrartíminn; það sé ekki sjálfgefið að nota vetrartímann allt árið um kring. Sjá: Frétt Vísis: ESB kannar hvort hætta skuli með sumar- og vetrartímannFrétt SVT: Sommartiden ska utredas i EUFinnland kom þessari umræðu af stað á Evrópuþinginu en fyrir sænska þinginu liggur tillaga um að festa sumartíma í sessi, sjá („Införande av sommartid året runt“) og infrastrukturminister Svíþjóðar hefur lýst þeirri skoðun sinni að hætta eigi að skipta á milli sumar- og vetrartíma. Ef þetta yrði niðurstaðan þá myndu Svíar festa í sessi það fyrirkomulag sem þegar gildir á Íslandi (og hefur síðan 1968), að nota flýtta klukku. Það eru mörg sjónarmið á þeirri spurningu um hvaða klukku eigi að nota á Íslandi, GMT eða GMT-1. Svefn er einungis eitt þeirra mörgu sjónarmiða. Verði það ofan á í Evrópu, þ.m.t. í Svíþjóð og Finnlandi, löndum á norðurslóðum, að hætta með mismunandi sumar- og vetrartíma og festa í sessi sumartíma að öllum hinum margvíslegu sjónarmiðum virtum, væri það mjög sérstakt ef Ísland kæmist að þeirri séríslensku niðurstöðu að festa vetrartímann í sessi.Undirritaður er stærðfræðingur og tölvunarfræðingur og einnig úrtölumaður að mati starfshóps heilbrigðisráðherra. Undirritaður er einnig mikill áhugamaður um útivist og hreyfingu seinnipartinn og stundar hjólreiðar sér til gamans og heilsubótar að vinnu lokinni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Tengdar fréttir ESB kannar hvort hætta skuli með sumar- og vetrartíma Evrópuþingið samþykkti í dag tillögu um að framkvæmdastjórn Evrópusambandsins skuli kanna og taka af skarið með hvort hætta eigi með sumar- og vetrartíma í Evrópu. 8. febrúar 2018 13:33 Starfshópur leggur til að klukkan verði leiðrétt Starfshópurinn mælir gegn því að hafa sumar- og vetrartíma og vísar til þess að rannsóknir bendi til þess að slíkar breytingar hafi neikvæð áhrif á heilsu fólks. 8. febrúar 2018 21:18 Mest lesið Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan Skoðun Breiðholt brennur Eðvarð Hilmarsson Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Bergmál frá geymslustað líkamans Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli Kristinn Sigurðsson skrifar Sjá meira
Í frétt á heimasíðu Stjórnarráðsins hinn 8. febrúar 2018 kynnti Velferðarráðuneytið minnisblað (PDF) starfshóps, sem falið var að kanna „ávinning fyrir lýðheilsu og vellíðan landsmanna af því að leiðrétta klukkuna til samræmis við gang sólar“. Undirritaður óskar að koma á framfæri við heilbrigðisráðherra eftirfarandi athugasemdum við ofangreint minnisblað: Það er strax ljóst af markmiði starfshópsins að einungis var ætlunin að kanna eina hlið þessa máls, aukna birtu að morgni, en ekki horfa á hinar hliðarnar, minni heildarbirtu á vökutíma og minni birtu seinnipart dags. Viðhorf starfshópsins blasir svo við í texta minnisblaðsins þegar segir „Úrtölumenn leiðréttingar klukkunnar hafa bent á […]“. Það er ljóst að verkefnið var ekki að skoða val á milli tveggja kosta (GMT og GMT-1) og skoða jákvæðar og neikvæðar hliðar þeirra beggja. Öllu fremur var verkefnið skilgreint þröngt að rökstyðja „leiðréttingu klukkunnar“. Þ.e.a.s. menn gáfu sér í upphafi að klukkan væri röng og svo þyrfti að finna rökstuðning fyrir breytingunni. Staðreyndin er sú að þetta var upplýst ákvörðun á sínum tíma (1968) að velja svokallaða flýtta klukku. Starfshópurinn gefur sér að „ákvörðun um of fljótan staðartíma á Íslandi var fyrst og fremst tekin með efnahags- og viðskiptahagsmuni að leiðarljósi.“ Þegar greinagerðin með lögum um tímareikning á Íslandi (1968 nr. 6 5. apríl) er lesin eru hins vegar gefnar fjórar meginástæður fyrir þessu vali: Ein af þeim var sú að á þeim tíma gilti flýtta klukkan hvort eð er meira en helming ársins (203-210 daga). Önnur var sú að „dagsbirtan myndi nýtast enn betur“. Sú ástæða er enn í fullu gildi í dag. Fjallað var um minni birtu að morgni í greinargerðina á sínum tíma en á endanum var matið það að flýtt klukka væri betri þegar á heildina væri litið.Greinargerðina má lesa í heild sinni á vef Alþingis (PDF).Úrtölumenn er ekki fallegt orð og lýsir hugarfari starfshópsins í garð þeirra sem eru annarrar skoðunar en starfshópurinn. Í þeirra huga eru þeir, sem hafa fært rök fyrir óbreyttri klukku, fólk sem er að letja menn frá breytingum „einkum vegna leti eða fastheldni“ (íslensk orðabók Menningarsjóðs). Er þetta hugarfar mjög miður. Ráðherra segir í fréttinni „Slík ákvörðun þarf að byggjast á þroskaðri umræðu. Því er mikilvægt að fólk sé reiðubúið að ræða þetta mál af skynsemi og velta fyrir sér rökum með og á móti áður en það myndar sér afstöðu, því þetta skiptir sannarlega máli“ en þessi þroskaða umræða byrjar á því að kalla það fólk, sem er annarrar skoðunar, latt og fastheldið. Undirritaður skorar því á ráðherra: 1) Að setja á stofn nýjan starfshóp, sem hafi það verkefni að kanna „ávinning fyrir lýðheilsu og vellíðan landsmanna af því að halda klukku óbreyttri“ og einkum og sér í lagi að skoða ávinningin af því að á Íslandi er bjartara seinnipartinn þegar skóla og vinnu lýkur og þau jákvæðu áhrif sem það hefur á útivist og heilsueflingu, svo sem göngu, hjólreiðar, sund, golf og hestamennsku, sem aftur minnkar líkur á sjúkdómum, s.s. offitu, sykursýki og hjarta- og æðasjúkdómum. Einnig að skoða áhrif á umferð og slysatíðni, jafnt gangandi, hjólandi og vegfarenda á bílum. Starfshópi þessum verði gefin ekki skemmri tími en þeim fyrri til að skila minnisblaði sínu, einkum og sér lagi vegna þess hve víðfem þessi efni eru á meðan að sjónarhornið um svefn var þröngt. Ef klukku verður breytt á Íslandi tapast 3% af heildarfjölda bjartra stunda milli kl. 7 og 23. Þessar töpuðu stundir safnast nánast allar síðdegis, einmitt þegar fólk hefur betri tíma til útiveru. Nánar tiltekið, milli kl. 16 og 22 tapast 16% birtustunda eða 242 af 1471 björtum stundum. Tapið verður mest að vori og hausti og styttir því þann tíma ársins þar sem auðveldar er að stunda útiveru niður í að vera einungis sumarið. (Eldri) starfshópurinn valdi sér tímabil frá kl. 15 í minnisblaðinu til að fá hagstæðari tölu í umfjöllun sinni, en kl. 15 er fólk vanalega enn í vinnu. Þess vegna velur undirritaður tímabilið frá kl. 16 til að miða við þann tíma þar sem útivera og hreyfing seinnipartinn myndi almennt hefjast. 2) Að fylgjast með umræðu og rannsóknum, sem eru nú að fara af stað í Evrópusambandinu um klukkuna í bandalaginu og fresta ákvarðanatöku hér á landi þar til meiri upplýsingar má fá úr vinnu ESB. Skv. fréttum þá samþykkti Evrópuþingið í dag tillögu um að framkvæmdastjórn Evrópusambandsins skuli kanna og taka af skarið með hvort að hætta eigi með sumar- og vetrartíma í Evrópu. Fréttum fylgir að ef niðurstaðan verði sú að hætta með sumar- og vetrartíma þá þurfi líka að taka afstöðu til þess hvort að festur verði í sessi sumar- eða vetrartíminn; það sé ekki sjálfgefið að nota vetrartímann allt árið um kring. Sjá: Frétt Vísis: ESB kannar hvort hætta skuli með sumar- og vetrartímannFrétt SVT: Sommartiden ska utredas i EUFinnland kom þessari umræðu af stað á Evrópuþinginu en fyrir sænska þinginu liggur tillaga um að festa sumartíma í sessi, sjá („Införande av sommartid året runt“) og infrastrukturminister Svíþjóðar hefur lýst þeirri skoðun sinni að hætta eigi að skipta á milli sumar- og vetrartíma. Ef þetta yrði niðurstaðan þá myndu Svíar festa í sessi það fyrirkomulag sem þegar gildir á Íslandi (og hefur síðan 1968), að nota flýtta klukku. Það eru mörg sjónarmið á þeirri spurningu um hvaða klukku eigi að nota á Íslandi, GMT eða GMT-1. Svefn er einungis eitt þeirra mörgu sjónarmiða. Verði það ofan á í Evrópu, þ.m.t. í Svíþjóð og Finnlandi, löndum á norðurslóðum, að hætta með mismunandi sumar- og vetrartíma og festa í sessi sumartíma að öllum hinum margvíslegu sjónarmiðum virtum, væri það mjög sérstakt ef Ísland kæmist að þeirri séríslensku niðurstöðu að festa vetrartímann í sessi.Undirritaður er stærðfræðingur og tölvunarfræðingur og einnig úrtölumaður að mati starfshóps heilbrigðisráðherra. Undirritaður er einnig mikill áhugamaður um útivist og hreyfingu seinnipartinn og stundar hjólreiðar sér til gamans og heilsubótar að vinnu lokinni.
ESB kannar hvort hætta skuli með sumar- og vetrartíma Evrópuþingið samþykkti í dag tillögu um að framkvæmdastjórn Evrópusambandsins skuli kanna og taka af skarið með hvort hætta eigi með sumar- og vetrartíma í Evrópu. 8. febrúar 2018 13:33
Starfshópur leggur til að klukkan verði leiðrétt Starfshópurinn mælir gegn því að hafa sumar- og vetrartíma og vísar til þess að rannsóknir bendi til þess að slíkar breytingar hafi neikvæð áhrif á heilsu fólks. 8. febrúar 2018 21:18
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun