Innlent

Tókust á um skipun dómara

Þórdís Valsdóttir skrifar
Helga Vala Helgadóttir og Sigríður Á. Andersen voru gestir Heimis Más Péturssonar í Víglínunni á Stöð 2 í dag.
Helga Vala Helgadóttir og Sigríður Á. Andersen voru gestir Heimis Más Péturssonar í Víglínunni á Stöð 2 í dag.

„Mér finnst þetta allt óheppilegt. Allt þetta ferli,“sagði Helga Vala Helgadóttir formaður stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar um skipunarferli átta héraðdómara á dögunum. Helga Vala var gestur Heimis Más Péturssonar í Víglínunni á Stöð 2 í dag ásamt Sigríði Á. Andersen dómsmálaráðherra.

Helga Vala og Sigríður tókust á um málið í þættinum og voru ósammála um margt, meðal annars um fordæmisgildi Hæstaréttar í máli frá 2010 þar sem Björn Bjarnason fyrrverandi dómsmálaráðherra var talinn vanhæfur til þess að skipa fyrrum aðstoðarmann sinn í embætti dómara og ákveðið var að Árni Mathiesen tæki yfir dómskipun.

„Það er auðvitað nýfallinn dómur yfir dómsmálaráðherra þar sem Hæstiréttur verður í raun alveg samkvæmur sjálfum sér. Þar var talað um rannsóknarregulna og ábyrgð ráðherra að fylgja stjórnsýslulögum og það var á þetta bent í allri málsmeðferð inni á þinginu í vor þegar dómsmálaráðherra ákveður að fara á svig við tilmæli hæfisnefndarinnar,“ segir Helga Vala.

Sigríður segir að aðstæður við skipun í Landsdóm í vor hafi verið allt aðrar en þær voru árið 2010. „Það giltu annars konar ákvæði en um Landsréttarmálið vegna þess að í Landsréttarmálinu lá það fyrir að það var sett sérstakt ákvæði til bráðabirgða sérstaklega um þess skipun í fyrsta sinn sem kvað á um það að Alþingi þyrfti alltaf að koma að tilnefningum og skipunum þessara dómara í fyrsta sinn og það setur málið í allt annað samhengi,“ segir Sigríður og bætir við að að fordæmisgildi hins dómsins frá 2010 hafi í raun ekki verið neitt fyrir þær aðstæður sem hún stóð frammi fyrir.

Helga Vala segir að flestir, ef ekki allir séu ósammála ráðherra um það að dómurinn hafi ekki fordæmisgildi. „Það að fyrri Hæstaréttardómur hafi ekkert fordæmisgildi þá eru eiginlega allir ósammála ráðherra þar; bæði Hæstiréttur, Björg Thorarensen sem mætti fyrir stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd í vor, Trausti Fannar Valsson sem benti einmitt líka á þetta og fleiri sem tala um það að þó lögum hafi verið breytt eftir á þá var stjórnsýslulögunum ekki breytt og þau eiga við þarna, það er þessi skýra ransóknarskylda á ráðherra.“

Ákveðið vantraust á kerfinu

Sigríður áréttaði þá skoðun sína að tvær vikur væri of knappur tími til þess að fara yfir niðurstöðu dómnefndar. „Ég hef velt því fyrir mér afhverju er þessi tveggja vikna frestur. Í Landsdómsmálinu áttuðu menn sig á því að nefndin hefði mjög knappan tíma til þess að fara yfir umsagnir og veita umsögn og formaður nefndarinnar nefndi það við mig að þetta væri mjög knappur tími en höfðu þau þó tvo til þrjá mánuði til þess en ráðherra átti bara að fá tvær vikur,“ segir Sigríður og segir að það hljóti að þurfa að túlka tveggja vikna frestinn þannig að verið sé að létta af tiltekinni rannsóknarskyldu af ráðherra með störfum nefndarinnar, þó Hæstiréttur hafi ekki verið sammála því.

Helga Vala segir að upp sé komið ákveðið vantraust á kerfinu varðandi skipun dómara. „Svo byrja þessi hnútuköst milli setts dómsmálaráðherra Guðlaugs Þórs og formanns hæfisnefndarinnar í fjölmiðlum og mér finst þetta allt óheppilegt. Mér finnst þetta óþægilegt og mér finnst þetta rýra traust okkar á kerfinu. Hvað sem okkur kann að finnast um þessar leikreglur og hverju þurfi að breyta þar. En ég er alveg sammála Sigríði um það að tvær vikur til að rannsaka hæfi er auðvitað ekki fullnægjandi.“

Guðlaugur Þór Þórðarson, utanríkisráðherra, var settur dómsmálaráðherra þegar skipað var í átta stöður héraðsdómara. Hann gagnrýndi vinnubrögð hæfisnefndarinnar harðlega.vísir/stefán

Aukið gagnsæi við skipan dómara

Bæði Sigríður og Helga Vala voru sammála Heimi Má um að ríkja þurfi sátt um það hvernig málunum er háttað við skipan dómara. „Það þarf að ræða þessi mál af yfirvegun án þess að vera í pólitískum skotgröfum. Það hefur lengi staðið styr um þetta fyrirkomulag skipunarmála,“ segir Sigríður og segist hafa orðið þess vör að kallað sé eftir aukni gagnsæi í þessum málum og meiri faglegheitum af hálfu nefndarinnar.

„Menn mega ekki gleyma því að nefndin er sjálfstæð stjórnsýslunefnd og hún er lögum samkvæmt, og samkvæmt stjórnskipaninni, armur út frá ráðherra. Hún heyrir alltaf undir ráðherra þannig það er tómt mál að tala um það að ráðherra komi ekki að skipun dómara nema menn vilji bara fari í það að alþingi geri það sjálft,“ segir Sigríður.



„Brynjar Níelsson vill taka út þessa nefnd og að ráðherra fái að ráða þessu. Er það það sem við viljum að komi í staðinn? Er þetta kannski einhver tónn sem er núna ríkjandi inni í flokknum því þau virðast vera mikið að takast á um þetta að ráðherrann eigi að fá að gera þetta eftir sínu höfði. En það er akkurat það sem við vorum að breyta vegna þess að okkur var bent á það af alþjóðlegum stofnunum að þau verk sem við höfðum áður gert væru ófullnægjandi,“ segir Helga Vala.


Tengdar fréttir

Heimatilbúið tímahrak við skipan dómaranna

Þingmaður Samfylkingarinnar telur að illa hafi verið staðið að verki frá upphafi við skipan átta héraðsdómara. Óheppilegt sé að settur ráðherra munnhöggvist við nefndina.

Dómsmálaráðherra ætlar að endurskoða reglur um skipun dómara

Sigríður Á. Andersen dómsmálaráðherra segir að skoða þurfi breytingar á reglum og mögulega einnig lögum um dómstóla til að vanda ferlið við skipun dómara. Tvær vikur sé allt of skammur tími til að fara yfir niðurstöður dómnefndar. Þá þurfi að skoða mögulega aðkomu leikmanna að matsferlinu.

Íhugar málsókn vegna skipan héraðsdómara

Átta héraðsdómarar voru skipaðir í gær. Tímahrak og einstrengingsleg afstaða dómnefndar þýddi að settur dómsmálaráðherra féllst á tillögur matsnefndar um hæfi dómara.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×