Innlent

Skipar dómarana sem nefndin mat hæfasta en gagnrýnir hana harðlega

Tryggvi Páll Tryggvason skrifar
Guðlaugur Þór Þórðarson, utanríkisráðherra, er settur dómsmálaráðherra í málinu.
Guðlaugur Þór Þórðarson, utanríkisráðherra, er settur dómsmálaráðherra í málinu. vísir/stefán
Guðlaugur Þór Þórðarsson, settur dómsmálaráðherra, hefur skipað í embætti héraðsdómara þá átta einstaklinga sem dómnefnd um hæfi umsækjenda mat hæfasta. Hann gerir þó ýmsar athugasemdir við starf dómnefndarinnar og telur að brýnt sé að verklagi og reglum við skipun dómara verði breytt.

Þau átta sem Guðlaugur Þór skipaði í embætti eru:

Arnar Þór Jónsson

Ásgerður Ragnarsdóttir

Ástráður Haraldsson

Bergþóra Ingólfsdóttir

Daði Kristjánsson

Helgi Sigurðsson

Ingiríður Lúðvíksdóttir

Pétur Dam Leifsson



Guðlaugur Þór var settur dómsmálaráðherra í málinu vegna þess Sigríður Á. Andersen dómsmálaráðherra vék sæti þar sem Ástráður Haraldsson hæstaréttarlögmaður var einn umsækjenda um stöðu héraðsdómara.

Óskaði hann eftir nánari upplýsingum um mat nefndarinnar neðal annars hvort dómnefndin hefði raðað umsækjendum með hlutlægum hætti upp í stigatöflu, hvort sett hafi verið töluleg viðmið um mat á því hvenig umsækjendur uppfylltu einstaka kröfu, hvert hefði verið innbyrðis vægi sjónarmiða sem dómnefndin lagði mat á og hvert hefði verið innbyrðis vægi mats á umsóknargögnum.

Í svari nefndarinnar kom meðal annars fram að dómnefndin hafði ekki sett hæfnismatið fram í valtöflu og að reynsla af dómstörfum, reynsla af lögmannsstörfum og reynsla af stjórnsýslustörfum hefði haft mest vægi við gerð umsagnarinnar. Nefndin áréttaði að umsögnin hefði verið reist á heildstæðu mati samkvæmt málefnalegum sjónarmiðum.

Ástráður Haraldsson var einn fjögurra sem sérstök hæfisnefnd taldi að skipa ætti sæti í Landsrétti. Sigríður Á. Andersen dómsmálaráðherra skipti Ástráði út ásamt þremur öðrum og skipaði fjóra aðra í þeirra stað og vék því sæti í því máli sem hér er fjallað um.Vísir/Anton Brink

Segir nefndina hafa sett ráðherra í tímaþröng

Í bréfi sem Guðlaugur Þór skrifaði til dómsmálaráðherra og birt er á vef ráðuneytisins eftir að Guðlaugur Þór hafði skipað dómarana segir meðal annars að hann sé „enn litlu nær um það mat sem fór fram á vettvangi nefndarinnar þrátt fyrir að hafa í tvígang óskað eftir nánari skýringum.“ Gagnrýnir hann nefndina nokkuð harðlega fyrir að hafa ekki svarað bréfi ráðherra skilmerkilega og segir að ráðherra verði að geta átt í eðlilegum samskiptum við nefnd á borð við þessa, þó um sé að ræða sjálfstæða stjórnsýslunefnd.

Þá gagnrýnir hann nefndina fyrir að hafa skilað mati hennar aðeins þremur dögum áður en hinir nýju dómarar áttu að taka til starfa og þremur mánuðum eftir að umsóknarfrestur rann út.

Segir hann að sem settur dómsmálaráðherra í málinu hafi hann staðið frammi fyrir tveimur valkostum, annars vegar að skipa þá sem dómnefndin taldi hæfasta og hins vegar að víkja frá umsögn nefndarinnar og leggja fram tillögu til Alþingis um að skipa annan eða aðra í dómaraembættin að undangenginni sjálfstæðri rannsókn sem tekið hefði nokkrar vikur.

„Ef farin hefði verið seinni leiðin hefði það sett starfsemi héraðsdómstólanna í tímabundið uppnám, enda áttu dómararnirað taka til starfa strax í upphafi nýs árs. Settum ráðherra hefði því í reynd verið ómögulegt að framkvæma þá rannsókn sem honum er skylt að gera ef hann ætlaði sér að víkja frá áliti nefndarinnar,“ segir í bréfi Guðlaugs Þórs.

Segir Guðlaugur Þór að vegna tímahraks sem dómnefndin hafi sett settan ráðherra í og vegna afstöðu dómnefndar hafi hann ekki átt annan kost en að skipa þá sem dómnefndin taldi hæfasta „þótt settur ráðherra hafi í raun ekki haft fullnægjandi forsendur til að meta réttmæti þeirrar niðurstöðu,“ að því er segir í bréfi Guðlaugs Þórs.

Leggur til að fulltrúar almennings komi að mati á hæfni dómara

Beinir hann fjórum tillögum til dómsmálaráðherra til þess að hafa í huga vegna endurskoðun á verklagi og reglum sem gilda um veitingu dómaraembætta sem ráðherra hefur lýst yfir vilja sínum til þess að endurskoða.

Í fyrsta lagi telur Guðlaugur Þór að sá tveggja vikna frestur sem ráðherra er úthlutaður til þess að leggja mat á umsögn dómnefndar sé of skammur. Útilokað sé fyrir ráðherra að framkvæma sjálfstæða rannsókn á þeim tíma. Þetta sé sérstaklega hæpið þegar skipa þarf í fleiri en eina stöðu.



Þá þurfi að taka af öll tvímæli umkyldu nefndarinnar til að upplýsa ráðherra um hvaðréði mati hennar og afhenda honum öll vinnugögn. Í þriðja lagi telur Guðlaugur Þór að ástæða væri til að kanna hvort ekki væri æskilegt að að kveða á um það í lögunum að dómnefndin rökstyðji hver eða hverjir séu hæfastir til þess að hljóta viðkomandi dómaraembætti og leggur hann til að nefndin gæti hafi því til viðmiðunar að flokka umsækjendur í flokkana „hæfur“ „vel hæfur“ og „mjög vel hæfur.“

Einnig telur Guðlaugur Þór að vel færi á því ef einn til tveir nefndarmenn væru eins konar fulltrúar almennings, þ.e. leikmenn en ekki löglærðir, sambærilegt því sem gerist í Danmörku,í stað núverandi fyrirkomulags þar sem meirihluti nefndarmanna er skipaður samkvæmt tilnefningum frá dómstólunum sjálfum. Slíkt gæti verið til þess fallið að auka víðsýni í vinnu nefndarinnar og spornað gegn einsleitni og dregið úr hættu á klíkumyndun í vali dómara.

„Síðast en ekki síst vill settur ráðherra hnykkja á því að ótæk er sú staða að ráðherra fari að lögum með skipunarvaldið, og beri þannig lagalega ábyrgð á því ferli, en sé í reynd bundinn af niðurstöðu dómnefndar að því leyti að nánast ómögulegt er fyrir hann að gera breytingar frá niðurstöðu nefndarinnar, jafnvel þótt niðurstaða nefndarinnar sé ógegnsæ og viðbrögð nefndarinnar við eðlilegum spurningum ráðherra gagnrýniverð. Með þessu fer þannig í reynd ekki saman vald og ábyrgð,“ segir Guðlaugur að lokum í bréfinu.

Bréf Guðlaugs Þórs má lesa hér.

 


Tengdar fréttir

Ráðherra mun birta svarbréf dómnefndar

Dómnefnd um hæfni umsækjenda um átta stöður héraðsdómara hefur óskað eftir því við Guðlaug Þór Þórðarson, settan dómsmálaráðherra, að svarbréf nefndarinnar við bréfi ráðherra verði birt á vef ráðuneytisins.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×