Velta fyrir sér ráðstöfun óstofnaðs íslensks þjóðarsjóðs Daníel Freyr Birkisson skrifar 6. desember 2017 12:07 Ásta S. Fjeldsted er framkvæmdastjóri Viðskiptaráðs. Viðskiptaráð Íslands veltir fyrir sér hugmyndinni um þjóðarsjóð sem kastað er fram í stjórnarsáttmála nýrrar ríkisstjórnar. Um væri að ræða sjóð að fyrirmynd olíusjóðs Norðmanna. Skrifin eru hluti af lið sem heitir „skoðun“ og er aðgengilegur á vefsíðu ráðsins. Þetta er ekki í fyrsta sinn sem hugmyndin um íslenskan þjóðarsjóð er viðruð. Umræðan hefur staðið í um það bil tvo áratugi og skipaði Alþingi til að mynda auðlindanefnd árið 1998 sem lagði til stofnun íslensks þjóðarsjóðs þar sem arður og gjöld af auðlindum þjóðarinnar yrðu ávaxtaðar.Nýta þarf útflutningsverðmæti ÍslandsKemur fram í pistli Viðskiptaráðs að nýta þurfi aukningu innan auðlindadrifinna greina. Vægi sjávarútvegs- og álframleiðslu hafi minnkað en á móti kemur sjáum við hraðan vöxt innan ferðaþjónustunnar. Hagvöxtur síðasta árs upp á sjö prósent undirstrikar efnahagslegan stöðugleika, en sérfræðingar hafa spáð því að vöxturinn lækki nú. Því er haldið fram flestallir geti sammælst um að leggja ætti í slíkan sjóð. Óvissa væri hins vegar um það hvenær fjármagn væri tekið út og í hvað það væri notað. Þjóðarsjóður ætti ekki að fjármagna verkefni yfirstandandi kjörtímabils, eða næsta ef út í það er farið. Er þar lagt til að söfnun fari fram í sjóðinn í þó nokkurn tíma svo ávöxtun hans nýtist sem best. Að lokum leggur Viðskiptaráð upp smá dæmi um ávöxtun sjóðsins, út frá arðgreiðslum Landsvirkjunar: Fram hefur komið að arðgreiðslur frá Landsvirkjun gætu hafist í kringum árið 2020 og þá numið um 15 milljörðum kr. á ári. Ef svipuð upphæð yrði lögð í sjóðinn á ári hverju, og gert ráð fyrir 4 prósent ávöxtun, stæði sjóðurinn í 480 milljörðum kr. árið 2040. Ávöxtun sem hægt væri að ráðstafa úr sjóðinum eftir tíu ár frá stofnun (2030) næmi 7–8 milljörðum kr. ef svipuð fjármálaregla yrði sett hér og í Noregi. Árið 2040 fengjust 18 milljarðar kr. Til samanburðar stefna útgjöld til hjúkrunar- og dvalarrýma í 40 milljörðum kr. á þessu ári. Í stjórnarsáttmálanum nýja segir eftirfarandi:„Þjóðarsjóður verður stofnaður utan um arð af auðlindum landsins og byrjað á orkuauðlindinni. Hlutverk sjóðsins verður að byggja upp viðnám til að mæta fjárhagslegum áföllum. Afmarkaður hluti ráðstöfunarfjár sjóðsins verður notaður til að efla nýsköpun og styðja við vöxt og þroska sprotafyrirtækja. Með því verður fræjum sáð til eflingar nýrra vel launaðra starfa í framtíðinni. Einnig verður hluti nýttur til átaks í uppbyggingu hjúkrunarrýma fyrir elstu kynslóðina.“Gífurlegur vöxtur norska olíusjóðsinsNorðmenn sáu fyrir sér að olíulindir þeirra væru ekki ótæmandi og að olíuverð gæti breyst með auknu framboði annars staðar. Norski þjóðarsjóðurinn var því stofnaður árið 1990 og hófst innflæði í hann sex árum seinna. Markaðsvirði hans hefur vaxið hratt undanfarin ár og eru eignir hans upp á um 250 prósent af landsframleiðslu. Fjárfesting hans fer að fullu fram erlendis svo að olíupeningarnir ýti ekki undir innlenda þenslu. Hann heyrir undir norska þingið og fjármálastofnunum þar í landi og fylgir hann þeirri reglu að ekki megi ganga á höfuðstólinn, heldur einungis nota ávöxtun hans – sem nemur um 4 prósent á ári. Mest lesið Enn ekkert að frétta af félagi sem þúsundir Íslendinga eiga kröfu á Neytendur Fasteignamarkaðurinn hitnar en framkvæmdum fækkar Viðskipti innlent FÍB vill að Neytendastofa grípi til aðgerða vegna ófremdarástands í bílastæðamálum Neytendur Tók fimm mánuði að byrja að tala íslensku Atvinnulíf Finnur þægilegu heimatilfinninguna þegar hann lendir í Keflavík Atvinnulíf Villta vestrið í gjaldtöku bílastæða Neytendur Þau vilja stýra Framkvæmdasýslunni – Ríkiseignum Viðskipti innlent Ritskoðaður bjór fær blessun ÁTVR Viðskipti innlent Segir frumvarp um húsaleigulög geta leitt til hærra leiguverðs Viðskipti innlent Magni kaupmaður látinn 88 ára að aldri Viðskipti innlent Fleiri fréttir Bein útsending: Hrein tækifæri í orkumálum Fljúga til Wales í haust í tengslum við landsleikina Þau vilja stýra Framkvæmdasýslunni – Ríkiseignum Edda og Helgi bætast í hóp eigenda Expectus Segir frumvarp um húsaleigulög geta leitt til hærra leiguverðs Tekur við stöðu rekstrarstjóra Stöðvar 2 Fasteignamarkaðurinn hitnar en framkvæmdum fækkar Eyjólfur vill halda formennsku áfram Tekur við stöðu forstjóra Securitas Magni kaupmaður látinn 88 ára að aldri Bankaráðið sakar bankasýsluna um aðdróttanir Guðbjörg orðin pítsudrottning Ritskoðaður bjór fær blessun ÁTVR Annað markaðsleyfi í höfn í Bandaríkjunum Spánski verður Daisy Lilja leiðir nýja markaðs- og sjálfbærnideild Sýnar Byggingaframkvæmdir óralangt frá settum markmiðum Taka við stjórnendastöðum hjá Advania Benedikt tekur við af Andrési hjá SVÞ Tveir stjórnarmenn og forstjóri lögðu til milljarð Loftleiðir með þrjár þotur í lúxusflugi fyrir ríka fólkið Viðræður vegna kaupa á Lyfju að hefjast Dómari þarf ekki að víkja vegna fjölskyldutengsla í máli feðga Skorti heildarmynd í Landsbankamálinu Innkalla kjúkling vegna gruns um salmonellu Markaðstorg með raforku spretta upp KEA nú stærsti hluthafinn í Norlandair Fjögurra stjörnu hótel opni við Skógarböðin Hákon nýr öryggisstjóri Arion Fyrrverandi forstjóri Bláfugls stýrir nýju sviði hjá Play Sjá meira
Viðskiptaráð Íslands veltir fyrir sér hugmyndinni um þjóðarsjóð sem kastað er fram í stjórnarsáttmála nýrrar ríkisstjórnar. Um væri að ræða sjóð að fyrirmynd olíusjóðs Norðmanna. Skrifin eru hluti af lið sem heitir „skoðun“ og er aðgengilegur á vefsíðu ráðsins. Þetta er ekki í fyrsta sinn sem hugmyndin um íslenskan þjóðarsjóð er viðruð. Umræðan hefur staðið í um það bil tvo áratugi og skipaði Alþingi til að mynda auðlindanefnd árið 1998 sem lagði til stofnun íslensks þjóðarsjóðs þar sem arður og gjöld af auðlindum þjóðarinnar yrðu ávaxtaðar.Nýta þarf útflutningsverðmæti ÍslandsKemur fram í pistli Viðskiptaráðs að nýta þurfi aukningu innan auðlindadrifinna greina. Vægi sjávarútvegs- og álframleiðslu hafi minnkað en á móti kemur sjáum við hraðan vöxt innan ferðaþjónustunnar. Hagvöxtur síðasta árs upp á sjö prósent undirstrikar efnahagslegan stöðugleika, en sérfræðingar hafa spáð því að vöxturinn lækki nú. Því er haldið fram flestallir geti sammælst um að leggja ætti í slíkan sjóð. Óvissa væri hins vegar um það hvenær fjármagn væri tekið út og í hvað það væri notað. Þjóðarsjóður ætti ekki að fjármagna verkefni yfirstandandi kjörtímabils, eða næsta ef út í það er farið. Er þar lagt til að söfnun fari fram í sjóðinn í þó nokkurn tíma svo ávöxtun hans nýtist sem best. Að lokum leggur Viðskiptaráð upp smá dæmi um ávöxtun sjóðsins, út frá arðgreiðslum Landsvirkjunar: Fram hefur komið að arðgreiðslur frá Landsvirkjun gætu hafist í kringum árið 2020 og þá numið um 15 milljörðum kr. á ári. Ef svipuð upphæð yrði lögð í sjóðinn á ári hverju, og gert ráð fyrir 4 prósent ávöxtun, stæði sjóðurinn í 480 milljörðum kr. árið 2040. Ávöxtun sem hægt væri að ráðstafa úr sjóðinum eftir tíu ár frá stofnun (2030) næmi 7–8 milljörðum kr. ef svipuð fjármálaregla yrði sett hér og í Noregi. Árið 2040 fengjust 18 milljarðar kr. Til samanburðar stefna útgjöld til hjúkrunar- og dvalarrýma í 40 milljörðum kr. á þessu ári. Í stjórnarsáttmálanum nýja segir eftirfarandi:„Þjóðarsjóður verður stofnaður utan um arð af auðlindum landsins og byrjað á orkuauðlindinni. Hlutverk sjóðsins verður að byggja upp viðnám til að mæta fjárhagslegum áföllum. Afmarkaður hluti ráðstöfunarfjár sjóðsins verður notaður til að efla nýsköpun og styðja við vöxt og þroska sprotafyrirtækja. Með því verður fræjum sáð til eflingar nýrra vel launaðra starfa í framtíðinni. Einnig verður hluti nýttur til átaks í uppbyggingu hjúkrunarrýma fyrir elstu kynslóðina.“Gífurlegur vöxtur norska olíusjóðsinsNorðmenn sáu fyrir sér að olíulindir þeirra væru ekki ótæmandi og að olíuverð gæti breyst með auknu framboði annars staðar. Norski þjóðarsjóðurinn var því stofnaður árið 1990 og hófst innflæði í hann sex árum seinna. Markaðsvirði hans hefur vaxið hratt undanfarin ár og eru eignir hans upp á um 250 prósent af landsframleiðslu. Fjárfesting hans fer að fullu fram erlendis svo að olíupeningarnir ýti ekki undir innlenda þenslu. Hann heyrir undir norska þingið og fjármálastofnunum þar í landi og fylgir hann þeirri reglu að ekki megi ganga á höfuðstólinn, heldur einungis nota ávöxtun hans – sem nemur um 4 prósent á ári.
Mest lesið Enn ekkert að frétta af félagi sem þúsundir Íslendinga eiga kröfu á Neytendur Fasteignamarkaðurinn hitnar en framkvæmdum fækkar Viðskipti innlent FÍB vill að Neytendastofa grípi til aðgerða vegna ófremdarástands í bílastæðamálum Neytendur Tók fimm mánuði að byrja að tala íslensku Atvinnulíf Finnur þægilegu heimatilfinninguna þegar hann lendir í Keflavík Atvinnulíf Villta vestrið í gjaldtöku bílastæða Neytendur Þau vilja stýra Framkvæmdasýslunni – Ríkiseignum Viðskipti innlent Ritskoðaður bjór fær blessun ÁTVR Viðskipti innlent Segir frumvarp um húsaleigulög geta leitt til hærra leiguverðs Viðskipti innlent Magni kaupmaður látinn 88 ára að aldri Viðskipti innlent Fleiri fréttir Bein útsending: Hrein tækifæri í orkumálum Fljúga til Wales í haust í tengslum við landsleikina Þau vilja stýra Framkvæmdasýslunni – Ríkiseignum Edda og Helgi bætast í hóp eigenda Expectus Segir frumvarp um húsaleigulög geta leitt til hærra leiguverðs Tekur við stöðu rekstrarstjóra Stöðvar 2 Fasteignamarkaðurinn hitnar en framkvæmdum fækkar Eyjólfur vill halda formennsku áfram Tekur við stöðu forstjóra Securitas Magni kaupmaður látinn 88 ára að aldri Bankaráðið sakar bankasýsluna um aðdróttanir Guðbjörg orðin pítsudrottning Ritskoðaður bjór fær blessun ÁTVR Annað markaðsleyfi í höfn í Bandaríkjunum Spánski verður Daisy Lilja leiðir nýja markaðs- og sjálfbærnideild Sýnar Byggingaframkvæmdir óralangt frá settum markmiðum Taka við stjórnendastöðum hjá Advania Benedikt tekur við af Andrési hjá SVÞ Tveir stjórnarmenn og forstjóri lögðu til milljarð Loftleiðir með þrjár þotur í lúxusflugi fyrir ríka fólkið Viðræður vegna kaupa á Lyfju að hefjast Dómari þarf ekki að víkja vegna fjölskyldutengsla í máli feðga Skorti heildarmynd í Landsbankamálinu Innkalla kjúkling vegna gruns um salmonellu Markaðstorg með raforku spretta upp KEA nú stærsti hluthafinn í Norlandair Fjögurra stjörnu hótel opni við Skógarböðin Hákon nýr öryggisstjóri Arion Fyrrverandi forstjóri Bláfugls stýrir nýju sviði hjá Play Sjá meira