Mikill skortur á fræðslu og forvörnum vegna áreitni á vinnumarkaði á Íslandi Lovísa Arnardóttir skrifar 7. desember 2017 06:00 Stjórnmálakonur voru þær fyrstu sem stigu fram á Íslandi með sögum um áreitni og ofbeldi. Á myndinni eru Heiða Björg Hilmisdóttir, Unnur Brá Konráðsdóttir, Björt Ólafsdóttir og Rósa Björk Brynjólfsdóttir. vísir/anton brink Síðastliðnar vikur hafa konur í stjórnmálum, sviðslistum, kvikmyndagerð og vísindum sent frá sér sameiginlegar yfirlýsingar um kynferðislega áreitni, ofbeldi og aðra óviðeigandi hegðun karlmanna í þeirra garð. Vinnustaðir og stofnanir, stéttarfélög og félagasamtök hafa brugðist við þessum yfirlýsingum kvenna með vilja til breytinga á verklagi og menningu á vinnustöðum, sem er þó eitthvað sem vinnustaðir áttu að vera byrjaðir að vinna að samkvæmt reglugerð nr. 1009 frá 2015. Í reglugerðinni er lögð áhersla á að innan hvers vinnustaðar sé stuðlað að forvörnum og aðgerðum gegn slíkri háttsemi.Rakel Davíðsdóttir, sálfræðingurVinnueftirlitið hefur leiðbeinandi hlutverk og eftirlitsskyldu í þessum málum. Stofnuninni ber að stuðla að og efla forvarnir og sjá til þess að atvinnurekandi grípi til viðeigandi úrbóta í vinnuumhverfinu þegar við á. „Þetta þarf að vera til staðar á öllum vinnustöðum á Íslandi en það er, eins og svo margt sem snýr að vinnuvernd, bara ekki til staðar,“ segir Jóhann Friðrik Friðriksson, sérfræðingur hjá Vinnueftirlitinu. „Ég veit að við þurfum að fara í heljarinnar átak á þessu sviði, við þurfum að fara í átak til að tryggja að vinnustaðir séu að fylgja lögum og reglum, við þurfum að tryggja að starfsmenn viti hvar þeir standa og hvar þeirra réttur liggur. Við þurfum að ýta undir að almenningur skilji til hvers er ætlast af vinnuveitendum og starfsmönnum. Þeir bera líka ábyrgð. Þetta helst allt í hendur,“ segir Jóhann Friðrik. Samkvæmt heimasíðu Vinnueftirlitsins eru 22 utanaðkomandi aðilar með vottun til að sinna slíkri þjónustu. Rakel Davíðsdóttir, sálfræðingur hjá Lífi og sál – Sálfræðistofu, segir að þau hafi fundið mun strax eftir að reglugerð var sett árið 2015, en núna, í kjölfar #metoo, sé talsverð eftirspurn eftir þjónustu þeirra. Hún hafði ekki tölur um hversu mikil aukningin er á milli ára eða mánaða en sagði þó að næstu vikur og mánuði væri mjög mikið að gera í þessu hjá þeim. „Forvarnarvinna hefur aukist töluvert, fræðsla um þetta málefni. Að við séum beðin um það og eins stuðningsviðtöl við fólk sem verður fyrir þessu,“ segir Rakel. „Þetta eru alls konar vinnustaðir og í öllum geirum,“ segir Rakel. „Við sjáum þetta í ýmsum birtingarmyndum. Mjög margir leita til okkar í forvarnarskyni og vilja sinna sinni skyldu. Síðan erum við líka að fá beiðnir um ráðgjöf og stuðningsviðtöl inni á vinnustöðunum. Ég held að það sé alveg hægt að segja að þetta sé að hafa áhrif. Að fólk þori frekar að koma fram.“ Rakel telur að #metoo sé að hafa mikil áhrif á vinnumarkaðinn. „Sumir eru bara mjög áhugasamir um að átta sig betur á þessu og skilja að mörk okkar eru ólík og það sem einum kann að finnast í lagi finnst öðrum kannski bara mjög óþægilegt,“ heldur Rakel áfram. „Við getum ekki leyft okkur að segja bara eins og kannski var gert áður fyrr: „Æ, hann er bara svona eða hvaða viðkvæmni er þetta.“ Svona viðhorf ganga ekki lengur. Það er þessi vitundarvakning í þjóðfélaginu.“ Birtist í Fréttablaðinu MeToo Mest lesið Straumhvörf í veðrinu Innlent Ísraelar gera árás á Íran Erlent Hættir með Matargjafir á Akureyri með sorg í hjarta Innlent Myndband sýnir þjófana í Hamraborg hafa lítið fyrir hlutunum Innlent Helga ekki tilbúin að henda inn handklæðinu Innlent Kæra bónda eftir að 29 naut fundust dauð Innlent Sakaður um fjölda afbrota: Ungar stúlkur einar heima urðu skelkaðar þegar hann ruddist inn Innlent Segjast hafa skotið niður dýrmæta sprengjuflugvél Erlent Handtekinn í tengslum við áform um að ráða Selenskí af dögum Erlent Stjórnarmaður í RÚV segir opinber hlutafélög fé án hirðis Innlent Fleiri fréttir Þórhildur og Heiða María hlutu Hvatningarverðlaun Rannsóknasjóðs Taska stútfull af milljónum króna enn ófundin Ófundin peningataska, aukin spenna í Mið-Austurlöndum og breyting á vaxtabótum Pallborðið: Vika í framboðsskil og línur að skýrast Guðmundur H. Garðarsson fallinn frá Sakaður um fjölda afbrota: Ungar stúlkur einar heima urðu skelkaðar þegar hann ruddist inn Helga ekki tilbúin að henda inn handklæðinu Kallað út vegna eldamennsku við Stuðlaháls Kæra bónda eftir að 29 naut fundust dauð Straumhvörf í veðrinu Náttúran helsta ástæðan fyrir ferðalögum til Íslands Hættir með Matargjafir á Akureyri með sorg í hjarta Stjórnarmaður í RÚV segir opinber hlutafélög fé án hirðis Þórkatla kom í veg fyrir áætlun fjölskyldunnar: „Þetta tekur allt saman svo fjandi langan tíma“ Landris stöðugt og hraunbreiðan sex ferkílómetrar Katrín á toppnum um allt land Opna miðstöð fyrir palestínsk börn Íslenska landslagið ómetanlegt fyrir manninn með loftnet í höfuðkúpunni Myndband sýnir þjófana í Hamraborg hafa lítið fyrir hlutunum Greiðir 2000 krónur á dag í vexti á meðan beðið er eftir Þórkötlu Myndskeið úr Hamraborg og maður sem heyrir liti með loftneti Kíghósti hefur náð útbreiðslu á höfuðborgarsvæðinu Myndband af þjófunum í Hamraborg í fréttum Stöðvar 2 Bein útsending: Hvernig er best að reka heilbrigðisþjónustu? Helga gert að rannsaka slysasleppingarnar Kjarnorkuknúinn kafbátur í stuttri heimsókn Halda andlitinu í skólanum en hrynja niður heima „Sérlega sérstakur“ hellir í Mývatnssveit áfram lokaður Læknir langþreyttur á skriffinnsku: „Mér líður oft eins og Indriða í Fóstbræðrum“ Rúmlega sjö hundruð Grindvíkingar vilja selja Sjá meira
Síðastliðnar vikur hafa konur í stjórnmálum, sviðslistum, kvikmyndagerð og vísindum sent frá sér sameiginlegar yfirlýsingar um kynferðislega áreitni, ofbeldi og aðra óviðeigandi hegðun karlmanna í þeirra garð. Vinnustaðir og stofnanir, stéttarfélög og félagasamtök hafa brugðist við þessum yfirlýsingum kvenna með vilja til breytinga á verklagi og menningu á vinnustöðum, sem er þó eitthvað sem vinnustaðir áttu að vera byrjaðir að vinna að samkvæmt reglugerð nr. 1009 frá 2015. Í reglugerðinni er lögð áhersla á að innan hvers vinnustaðar sé stuðlað að forvörnum og aðgerðum gegn slíkri háttsemi.Rakel Davíðsdóttir, sálfræðingurVinnueftirlitið hefur leiðbeinandi hlutverk og eftirlitsskyldu í þessum málum. Stofnuninni ber að stuðla að og efla forvarnir og sjá til þess að atvinnurekandi grípi til viðeigandi úrbóta í vinnuumhverfinu þegar við á. „Þetta þarf að vera til staðar á öllum vinnustöðum á Íslandi en það er, eins og svo margt sem snýr að vinnuvernd, bara ekki til staðar,“ segir Jóhann Friðrik Friðriksson, sérfræðingur hjá Vinnueftirlitinu. „Ég veit að við þurfum að fara í heljarinnar átak á þessu sviði, við þurfum að fara í átak til að tryggja að vinnustaðir séu að fylgja lögum og reglum, við þurfum að tryggja að starfsmenn viti hvar þeir standa og hvar þeirra réttur liggur. Við þurfum að ýta undir að almenningur skilji til hvers er ætlast af vinnuveitendum og starfsmönnum. Þeir bera líka ábyrgð. Þetta helst allt í hendur,“ segir Jóhann Friðrik. Samkvæmt heimasíðu Vinnueftirlitsins eru 22 utanaðkomandi aðilar með vottun til að sinna slíkri þjónustu. Rakel Davíðsdóttir, sálfræðingur hjá Lífi og sál – Sálfræðistofu, segir að þau hafi fundið mun strax eftir að reglugerð var sett árið 2015, en núna, í kjölfar #metoo, sé talsverð eftirspurn eftir þjónustu þeirra. Hún hafði ekki tölur um hversu mikil aukningin er á milli ára eða mánaða en sagði þó að næstu vikur og mánuði væri mjög mikið að gera í þessu hjá þeim. „Forvarnarvinna hefur aukist töluvert, fræðsla um þetta málefni. Að við séum beðin um það og eins stuðningsviðtöl við fólk sem verður fyrir þessu,“ segir Rakel. „Þetta eru alls konar vinnustaðir og í öllum geirum,“ segir Rakel. „Við sjáum þetta í ýmsum birtingarmyndum. Mjög margir leita til okkar í forvarnarskyni og vilja sinna sinni skyldu. Síðan erum við líka að fá beiðnir um ráðgjöf og stuðningsviðtöl inni á vinnustöðunum. Ég held að það sé alveg hægt að segja að þetta sé að hafa áhrif. Að fólk þori frekar að koma fram.“ Rakel telur að #metoo sé að hafa mikil áhrif á vinnumarkaðinn. „Sumir eru bara mjög áhugasamir um að átta sig betur á þessu og skilja að mörk okkar eru ólík og það sem einum kann að finnast í lagi finnst öðrum kannski bara mjög óþægilegt,“ heldur Rakel áfram. „Við getum ekki leyft okkur að segja bara eins og kannski var gert áður fyrr: „Æ, hann er bara svona eða hvaða viðkvæmni er þetta.“ Svona viðhorf ganga ekki lengur. Það er þessi vitundarvakning í þjóðfélaginu.“
Birtist í Fréttablaðinu MeToo Mest lesið Straumhvörf í veðrinu Innlent Ísraelar gera árás á Íran Erlent Hættir með Matargjafir á Akureyri með sorg í hjarta Innlent Myndband sýnir þjófana í Hamraborg hafa lítið fyrir hlutunum Innlent Helga ekki tilbúin að henda inn handklæðinu Innlent Kæra bónda eftir að 29 naut fundust dauð Innlent Sakaður um fjölda afbrota: Ungar stúlkur einar heima urðu skelkaðar þegar hann ruddist inn Innlent Segjast hafa skotið niður dýrmæta sprengjuflugvél Erlent Handtekinn í tengslum við áform um að ráða Selenskí af dögum Erlent Stjórnarmaður í RÚV segir opinber hlutafélög fé án hirðis Innlent Fleiri fréttir Þórhildur og Heiða María hlutu Hvatningarverðlaun Rannsóknasjóðs Taska stútfull af milljónum króna enn ófundin Ófundin peningataska, aukin spenna í Mið-Austurlöndum og breyting á vaxtabótum Pallborðið: Vika í framboðsskil og línur að skýrast Guðmundur H. Garðarsson fallinn frá Sakaður um fjölda afbrota: Ungar stúlkur einar heima urðu skelkaðar þegar hann ruddist inn Helga ekki tilbúin að henda inn handklæðinu Kallað út vegna eldamennsku við Stuðlaháls Kæra bónda eftir að 29 naut fundust dauð Straumhvörf í veðrinu Náttúran helsta ástæðan fyrir ferðalögum til Íslands Hættir með Matargjafir á Akureyri með sorg í hjarta Stjórnarmaður í RÚV segir opinber hlutafélög fé án hirðis Þórkatla kom í veg fyrir áætlun fjölskyldunnar: „Þetta tekur allt saman svo fjandi langan tíma“ Landris stöðugt og hraunbreiðan sex ferkílómetrar Katrín á toppnum um allt land Opna miðstöð fyrir palestínsk börn Íslenska landslagið ómetanlegt fyrir manninn með loftnet í höfuðkúpunni Myndband sýnir þjófana í Hamraborg hafa lítið fyrir hlutunum Greiðir 2000 krónur á dag í vexti á meðan beðið er eftir Þórkötlu Myndskeið úr Hamraborg og maður sem heyrir liti með loftneti Kíghósti hefur náð útbreiðslu á höfuðborgarsvæðinu Myndband af þjófunum í Hamraborg í fréttum Stöðvar 2 Bein útsending: Hvernig er best að reka heilbrigðisþjónustu? Helga gert að rannsaka slysasleppingarnar Kjarnorkuknúinn kafbátur í stuttri heimsókn Halda andlitinu í skólanum en hrynja niður heima „Sérlega sérstakur“ hellir í Mývatnssveit áfram lokaður Læknir langþreyttur á skriffinnsku: „Mér líður oft eins og Indriða í Fóstbræðrum“ Rúmlega sjö hundruð Grindvíkingar vilja selja Sjá meira