Biðstofa dauðans! Guðrún Matthíasdóttir skrifar 23. nóvember 2017 07:00 Mamma lést á Vífilstöðum 2. janúar á þessu ári. Á þeim tíma hafði inflúensa og nóróveiki herjað á spítalanum í nokkrar vikur. Af þessum sökum var móðir mín í einangrun vikum saman og allar heimsóknir til hennar bannaðar. Nokkrum dögum áður en mamma lést var hringt í okkur og tilkynnt að við fengjum undanþágu og gætum komið í heimsókn þar sem hún ætti aðeins nokkra daga eftir ólifaða. Aðkoman á Vífilstöðum var hræðileg. Ég mun aldrei gleyma því sem blasti við þegar dyrnar á herberginu voru opnaðar. Á móti mér kom mikil skítalykt sem ég finn stundum enn þann dag í dag. Mamma og önnur kona voru í rúmum upp við sitt hvorn vegginn. Höfuð þeirra lágu saman með litlu borði á milli. Á miðju gólfi var nútíma „kamar“. Stóll með gati þar sem koppurinn var geymdur. Einu salernin sem eru í boði á Vífilstöðum eru frammi á gangi. Þessar tvær yndislegu konur þurftu að lifa í einangrun í þessu litla, lokaða og óvistlega herbergi vikum saman. Aðstaða sem engum yrði boðið upp á í dag nema gamla fólkinu. Mamma átti bara að dvelja á Vífilsstöðum í stuttan tíma eða þangað til hún fengi pláss á hjúkrunarheimili. Biðin varð löng eða þangað til hún lést og fékk pláss hjá Guði. Mig grunar að á tímabilinu frá nóvember 2016 til loka janúar 2017 hafi um 20 til 30 manns látist á Vífilstöðum. Ítrekaðar tilraunir til að fá upplýsingar um dauðsföll á þessu tímabili hafa ekki borið árangur. Allir sem talað var við kváðust ekki mega eða geta gefið þessar upplýsingar og vísuðu á einhvern annan. Eftir að mamma dó hrundi pabbi og lést á Landsspítalanum 23. október sl., 93 ára að aldri. Hann var hraustmenni alla ævi og varð hissa þegar hann lenti í fyrsta skipti inn á spítala, reiknaði ekki með að geta veikst. Nýrun voru ónýt og blöðruhálskirtilskrabbamein komið í beinin. Það var ekkert hægt að gera fyrir hann og okkur sagt að hann ætti eftir nokkrar vikur eða mánuði. Næsta skref var að finna hjúkrunarheimili þar sem hann fengi að eyða síðustu dögum ævi sinnar. Það var hvergi pláss í Reykjavík þannig að eina sem var í boði var að flytja hann til Akraness. Þegar faðir minn frétti þetta brotnaði hann endanlega saman og sagðist frekar vilja deyja. Ég sá enga aðra lausn en að fara í launalaust frí og hugsa um föður minn í heimahúsi. Eftir langt samtal við lækni gerði ég mér grein fyrir því að mig skorti kunnáttu og aðstöðu til þess að hjúkra föður mínum þannig að honum liði vel. Á laugardegi talaði systir mín lengi við pabba eða þar til hann virtist geta sætt sig við að fara til Akraness. Við lofuðum að koma og heimsækja hann á hverjum degi. Á mánudagsmorgun kom ég upp á spítala til þess að fara með honum í sjúkrabílnum upp á Akranes. Fór ekki beint inn til hans heldur beið frammi á gangi þangað til læknirinn kom. Vildi vita nákvæmlega hvenær sjúkrabíllinn kæmi áður en ég hitti pabba. Pabbi yfirgaf þennan heim á meðan ég beið á ganginum. Mér var sagt að hann hefði opnað augun, brosað og farið svo að sofa. Pabbi vaknaði aldrei aftur, hafði ákveðið að fara ekki til Akraness. Það var ekki pláss fyrir hann á hjúkrunarheimili í Reykjavík en það var pláss hjá Guði þar sem mamma beið hans. Ástæðan fyrir því að ég ákvað að skrifa um þessa reynslu fjölskyldunnar er að við getum ekki lokað augunum fyrir því hvernig aldraðir ástvinir okkar þurfa að eyða síðustu dögum ævi sinnar. Pabbi bjó í Reykjavík í 93 ár, byrjaði að borga skatta og útsvar 14 ára gamall og það var ekki pláss fyrir hann á hjúkrunarheimili í Reykjavík þegar hann að lokum þurfti á því að halda. Að meðaltali eru 90 eldri borgarar á Landspítalanum sem bíða eftir plássi á hjúkrunarheimilum og um 100 í heimahúsum. Ástandið er einnig mjög slæmt í öðrum sveitarfélögum. Ég hef bæði talað við ráðherra og þingmenn um þetta neyðarástand. Fæ alltaf sama svarið, að þetta sé á margra ára áætlun. Við getum ekki beðið í mörg ár, það þarf að taka á þess núna. Ég veit að margir geta sagt svipaða sögu og vil ég hvetja fólk til að taka höndum saman, segja frá sinni reynslu og koma ráðamönnum í skilning um það neyðarástand sem ríkir. Það er eins og þeir átti sig ekki á því að þeir eiga eftir að eldast líka. Það er okkar skylda að hugsa vel um aldraða og búa þannig um hnútana að þeir geti lifað mannsæmandi lífi síðustu ár, mánuði, vikur og daga ævinnar sem þeir eyða með okkur í þessum heimi. Höfundur er kennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Eldri borgarar fá lítið út úr kjarasamningunum Kári Jónasson Skoðun Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason Skoðun Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir Skoðun Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson Skoðun „Við áttum aldrei möguleika“ Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Opið bréf til Heru Bjarkar Anna Tómasdóttir,Margrét Manda Jónsdóttir,Marta Jóns Hjördísardóttir Skoðun Þreytandi grænþvottur Birgitta Stefánsdóttir Skoðun Að skoða meira inn í sumar ástæður misnotkunar Matthildur Björnsdóttir Skoðun Hvað tökum við með okkur? Magnús Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Að skoða meira inn í sumar ástæður misnotkunar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Fundur NAMMCO í vikunni Micah Garen skrifar Skoðun Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Leiðin að bílprófinu Þuríður B. Ægisdóttir skrifar Skoðun Draumalandið Luxemburg og íslenskir jafnaðarmenn - þriðji hluti Ólafur Sveinsson skrifar Skoðun Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun V. Sköpunarsaga þjóðsögu –Guðmundarmálið skyndilega skellt á borð Hafþór S. Ciesielski skrifar Skoðun Forsendur krafna um íslenskukunnáttu Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Eldri borgarar fá lítið út úr kjarasamningunum Kári Jónasson skrifar Skoðun Hræðsla er hjálplegur þjónn, en hræðilegt yfirvald Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun „Kvótasetning grásleppu snýst um að tryggja arðsemi“? Örn Pálsson skrifar Skoðun Hvað tökum við með okkur? Magnús Bergmann skrifar Skoðun Þreytandi grænþvottur Birgitta Stefánsdóttir skrifar Skoðun Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson skrifar Skoðun Hvað á ég að gera? Rannveig Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Íslenskur matur Bjarni Jónsson skrifar Skoðun „Við áttum aldrei möguleika“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lán úr óláni Ísleifur Arnórsson skrifar Skoðun Síðasta kynslóðin! Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Að læra íslensku til að finnast þú vera hluti af samfélaginu Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Virði lýðræðis Sigríður Hrund Pétursdóttir skrifar Skoðun Ójöfnuður - andhverfa lýðræðis Jón Baldvin Hannibalsson skrifar Skoðun Mars er mánuður árvekni um ristilkrabbamein Agnes Smáradóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Norræna módelið og framtíð lýðræðis Jón Baldvin Hannibalsson skrifar Skoðun Frelsi og fjárhagslegt öryggi ungbarnafjölskyldna Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Sigurbogi Dagbjört Ósk Steindórsdóttir skrifar Skoðun Er hækkun húsnæðisbóta á óregluvæddum leigumarkaði heimska eða meðvitaður stuðningur við eignafólk? Guðmundur Hrafn Arngrímsson skrifar Skoðun Af hverju er útspil SA um verkbann alvarlegt fyrir þig? Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Jarðgöng sem gagnast Benedikt Vilhjálmsson Warén skrifar Sjá meira
Mamma lést á Vífilstöðum 2. janúar á þessu ári. Á þeim tíma hafði inflúensa og nóróveiki herjað á spítalanum í nokkrar vikur. Af þessum sökum var móðir mín í einangrun vikum saman og allar heimsóknir til hennar bannaðar. Nokkrum dögum áður en mamma lést var hringt í okkur og tilkynnt að við fengjum undanþágu og gætum komið í heimsókn þar sem hún ætti aðeins nokkra daga eftir ólifaða. Aðkoman á Vífilstöðum var hræðileg. Ég mun aldrei gleyma því sem blasti við þegar dyrnar á herberginu voru opnaðar. Á móti mér kom mikil skítalykt sem ég finn stundum enn þann dag í dag. Mamma og önnur kona voru í rúmum upp við sitt hvorn vegginn. Höfuð þeirra lágu saman með litlu borði á milli. Á miðju gólfi var nútíma „kamar“. Stóll með gati þar sem koppurinn var geymdur. Einu salernin sem eru í boði á Vífilstöðum eru frammi á gangi. Þessar tvær yndislegu konur þurftu að lifa í einangrun í þessu litla, lokaða og óvistlega herbergi vikum saman. Aðstaða sem engum yrði boðið upp á í dag nema gamla fólkinu. Mamma átti bara að dvelja á Vífilsstöðum í stuttan tíma eða þangað til hún fengi pláss á hjúkrunarheimili. Biðin varð löng eða þangað til hún lést og fékk pláss hjá Guði. Mig grunar að á tímabilinu frá nóvember 2016 til loka janúar 2017 hafi um 20 til 30 manns látist á Vífilstöðum. Ítrekaðar tilraunir til að fá upplýsingar um dauðsföll á þessu tímabili hafa ekki borið árangur. Allir sem talað var við kváðust ekki mega eða geta gefið þessar upplýsingar og vísuðu á einhvern annan. Eftir að mamma dó hrundi pabbi og lést á Landsspítalanum 23. október sl., 93 ára að aldri. Hann var hraustmenni alla ævi og varð hissa þegar hann lenti í fyrsta skipti inn á spítala, reiknaði ekki með að geta veikst. Nýrun voru ónýt og blöðruhálskirtilskrabbamein komið í beinin. Það var ekkert hægt að gera fyrir hann og okkur sagt að hann ætti eftir nokkrar vikur eða mánuði. Næsta skref var að finna hjúkrunarheimili þar sem hann fengi að eyða síðustu dögum ævi sinnar. Það var hvergi pláss í Reykjavík þannig að eina sem var í boði var að flytja hann til Akraness. Þegar faðir minn frétti þetta brotnaði hann endanlega saman og sagðist frekar vilja deyja. Ég sá enga aðra lausn en að fara í launalaust frí og hugsa um föður minn í heimahúsi. Eftir langt samtal við lækni gerði ég mér grein fyrir því að mig skorti kunnáttu og aðstöðu til þess að hjúkra föður mínum þannig að honum liði vel. Á laugardegi talaði systir mín lengi við pabba eða þar til hann virtist geta sætt sig við að fara til Akraness. Við lofuðum að koma og heimsækja hann á hverjum degi. Á mánudagsmorgun kom ég upp á spítala til þess að fara með honum í sjúkrabílnum upp á Akranes. Fór ekki beint inn til hans heldur beið frammi á gangi þangað til læknirinn kom. Vildi vita nákvæmlega hvenær sjúkrabíllinn kæmi áður en ég hitti pabba. Pabbi yfirgaf þennan heim á meðan ég beið á ganginum. Mér var sagt að hann hefði opnað augun, brosað og farið svo að sofa. Pabbi vaknaði aldrei aftur, hafði ákveðið að fara ekki til Akraness. Það var ekki pláss fyrir hann á hjúkrunarheimili í Reykjavík en það var pláss hjá Guði þar sem mamma beið hans. Ástæðan fyrir því að ég ákvað að skrifa um þessa reynslu fjölskyldunnar er að við getum ekki lokað augunum fyrir því hvernig aldraðir ástvinir okkar þurfa að eyða síðustu dögum ævi sinnar. Pabbi bjó í Reykjavík í 93 ár, byrjaði að borga skatta og útsvar 14 ára gamall og það var ekki pláss fyrir hann á hjúkrunarheimili í Reykjavík þegar hann að lokum þurfti á því að halda. Að meðaltali eru 90 eldri borgarar á Landspítalanum sem bíða eftir plássi á hjúkrunarheimilum og um 100 í heimahúsum. Ástandið er einnig mjög slæmt í öðrum sveitarfélögum. Ég hef bæði talað við ráðherra og þingmenn um þetta neyðarástand. Fæ alltaf sama svarið, að þetta sé á margra ára áætlun. Við getum ekki beðið í mörg ár, það þarf að taka á þess núna. Ég veit að margir geta sagt svipaða sögu og vil ég hvetja fólk til að taka höndum saman, segja frá sinni reynslu og koma ráðamönnum í skilning um það neyðarástand sem ríkir. Það er eins og þeir átti sig ekki á því að þeir eiga eftir að eldast líka. Það er okkar skylda að hugsa vel um aldraða og búa þannig um hnútana að þeir geti lifað mannsæmandi lífi síðustu ár, mánuði, vikur og daga ævinnar sem þeir eyða með okkur í þessum heimi. Höfundur er kennari.
Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason Skoðun
Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir Skoðun
Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson Skoðun
Opið bréf til Heru Bjarkar Anna Tómasdóttir,Margrét Manda Jónsdóttir,Marta Jóns Hjördísardóttir Skoðun
Skoðun Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun V. Sköpunarsaga þjóðsögu –Guðmundarmálið skyndilega skellt á borð Hafþór S. Ciesielski skrifar
Skoðun Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson skrifar
Skoðun Er hækkun húsnæðisbóta á óregluvæddum leigumarkaði heimska eða meðvitaður stuðningur við eignafólk? Guðmundur Hrafn Arngrímsson skrifar
Austurgata 10 - blm. í góðri trú blekktir? - Ærumeiðandi dylgjur leigjanda Árni Stefán Árnason Skoðun
Hvítþvottur á fótboltavellinum – leikur Íslands við Ísrael í undankeppni EM 2024 Hrönn G. Guðmundsdóttir Skoðun
Ráðherra sem fer þvert á vilja Alþingis Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Eyjólfur Ármannsson,Guðmundur Ingi Kristinsson,Inga Sæland,Jakob Frímann Magnússon,Tómas A. Tómasson Skoðun
Opið bréf til Heru Bjarkar Anna Tómasdóttir,Margrét Manda Jónsdóttir,Marta Jóns Hjördísardóttir Skoðun