Siðbótin í ljósi sögunnar Gunnþóra Gunnarsdóttir skrifar 24. október 2017 09:45 "Við Íslendingar höfum haft þröngt sjónarhorn á siðbótarhreyfinguna til þessa og þau tímamót í menningarsögu Vesturlanda sem hún markaði,“ segir séra Gunnar. Vísir/Anton Brink Það sem ég ætla að tala um er einkum hvers konar fyrirbæri siðbótin var, hverjir siðbótarmennirnir voru sem kenndu sig við Lúther og hver markmið þeirra voru,“ segir séra Gunnar Kristjánsson um fyrirlestur sem hann flytur í Snorrastofu í Reykholti í kvöld og hefst klukkan 20.30. Tilefnið er að nú í októberlok eru 500 ár frá því Marteinn Lúther birti gagnrýni sína á Rómarkirkjuna og festi á kirkjuhurð furstahallarinnar í Wittenberg í Þýskalandi auk þess sem hann bauð til almennrar umræðu um efnið. „Ég hef lengi stúderað Lúther og meðal annars unnið að þýðingum nokkuð margra rita eftir hann sem munu koma út á næstunni,“ segir séra Gunnar sem telur siðbótina eina áhrifamestu umbótahreyfingu sögunnar og rekur hugmyndir um almenna menntun, vestræna samfélagshugsun, rætur velferðarkerfisins og hugsjónir frönsku byltingarinnar til hennar. „Siðbótin kristallast einkum í tvennu,“ segir hann. „Í fyrsta lagi gagnrýni á Rómarkirkjuna sem var glæsileg hið ytra á 16. öld en aldrei í sögunni jafn spillt hið innra, einkum á það við um páfana. Í öðru lagi er siðbótin að vissu leyti undanfari upplýsingastefnunnar. Lúther þýddi Biblíuna á þýsku, móðurmál sitt, svo að almenningur gæti lesið hana, myndað sér skoðun og tekið afstöðu. Fólk þyrfti ekki að lúta túlkunarvaldi vígðra manna heldur væri hver og einn frjáls til að lesa og hugsa og móta eigin skoðanir. Þetta er ein af grundvallarforsendum siðbótarinnar. Þótt Lúther hafi barist gegn klausturlifnaði vildi hann að klaustrunum yrði breytt í menningarstofnanir. Eitt rita hans fjallar um að skynsamlegt væri að breyta þeim í skóla þar sem börn alþýðufólks, bæði drengir og stúlkur, lærðu að lesa og skrifa þannig að þau gætu verið virkir þátttakendur í samfélaginu.“ Menning Mest lesið Nýtt myndband af Katrínu vekur athygli Lífið Byggja draumavillu með sundlaug sem kostar sextán milljónir Lífið Pizza King til sölu á þrettán milljónir Lífið Tíu milljónir safnast fyrir grindvísk ungmenni Lífið Ingó veðurguð og Alexandra eiga von á stelpu Lífið Sturla Atlas og Kolfinna slá sér upp Lífið Hamingjusöm og þakklát Katrín Tanja á splunkunýjum jeppa Lífið „Ég kynntist ástinni í lífi mínu þarna“ Lífið Kann ekki að gefast upp Lífið Óvenjulegur lífsstíll íslenskrar fjölskyldu vekur athygli Lífið Fleiri fréttir Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Íslensk strandmenning í brennidepli á Akranesi Þrífst vel í brjálaðri vinnumenningu í New York Samtal við mömmu sem olli straumhvörfum Deilt um hinn dísæta hnakka: Forheimskandi efnishyggja eða vítamínsprauta? Lofar breyttu lífi með fyrirvara „Tækifæri til að pæla í fallegri veruleika eftir dauðann“ Troðfullt í Marshall-húsinu á opnun listrænna systra Tóku saman höndum fyrir Hendi næst Settist í öll sæti Eldborgar og tók 5000 sjálfsmyndir Emils- og Línu-tónskáldið Georg Riedel látið Kristín og Anna tilnefndar til bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Hildur Hermóðsdóttir er látin Taka stutt hlé frá leikhúsinu fyrir ferðalög til Perú og Keníu Lék á sviði fyrir dóttur Bill Gates Sjá meira
Það sem ég ætla að tala um er einkum hvers konar fyrirbæri siðbótin var, hverjir siðbótarmennirnir voru sem kenndu sig við Lúther og hver markmið þeirra voru,“ segir séra Gunnar Kristjánsson um fyrirlestur sem hann flytur í Snorrastofu í Reykholti í kvöld og hefst klukkan 20.30. Tilefnið er að nú í októberlok eru 500 ár frá því Marteinn Lúther birti gagnrýni sína á Rómarkirkjuna og festi á kirkjuhurð furstahallarinnar í Wittenberg í Þýskalandi auk þess sem hann bauð til almennrar umræðu um efnið. „Ég hef lengi stúderað Lúther og meðal annars unnið að þýðingum nokkuð margra rita eftir hann sem munu koma út á næstunni,“ segir séra Gunnar sem telur siðbótina eina áhrifamestu umbótahreyfingu sögunnar og rekur hugmyndir um almenna menntun, vestræna samfélagshugsun, rætur velferðarkerfisins og hugsjónir frönsku byltingarinnar til hennar. „Siðbótin kristallast einkum í tvennu,“ segir hann. „Í fyrsta lagi gagnrýni á Rómarkirkjuna sem var glæsileg hið ytra á 16. öld en aldrei í sögunni jafn spillt hið innra, einkum á það við um páfana. Í öðru lagi er siðbótin að vissu leyti undanfari upplýsingastefnunnar. Lúther þýddi Biblíuna á þýsku, móðurmál sitt, svo að almenningur gæti lesið hana, myndað sér skoðun og tekið afstöðu. Fólk þyrfti ekki að lúta túlkunarvaldi vígðra manna heldur væri hver og einn frjáls til að lesa og hugsa og móta eigin skoðanir. Þetta er ein af grundvallarforsendum siðbótarinnar. Þótt Lúther hafi barist gegn klausturlifnaði vildi hann að klaustrunum yrði breytt í menningarstofnanir. Eitt rita hans fjallar um að skynsamlegt væri að breyta þeim í skóla þar sem börn alþýðufólks, bæði drengir og stúlkur, lærðu að lesa og skrifa þannig að þau gætu verið virkir þátttakendur í samfélaginu.“
Menning Mest lesið Nýtt myndband af Katrínu vekur athygli Lífið Byggja draumavillu með sundlaug sem kostar sextán milljónir Lífið Pizza King til sölu á þrettán milljónir Lífið Tíu milljónir safnast fyrir grindvísk ungmenni Lífið Ingó veðurguð og Alexandra eiga von á stelpu Lífið Sturla Atlas og Kolfinna slá sér upp Lífið Hamingjusöm og þakklát Katrín Tanja á splunkunýjum jeppa Lífið „Ég kynntist ástinni í lífi mínu þarna“ Lífið Kann ekki að gefast upp Lífið Óvenjulegur lífsstíll íslenskrar fjölskyldu vekur athygli Lífið Fleiri fréttir Myndaveisla: Sex listrænum áratugum fagnað með glæsilegri sýningu Amanda og Brák meðal handhafa Íslensku myndlistarverðlaunanna Kaflaskil í íslenskri menningarsögu Hjartnæm stund Guðna með Herði og Kára Grindavíkurbær heiðursgestur Menningarnætur 2024 Kristín Ómarsdóttir meðal þeirra sem hlaut Fjöruverðlaunin Síðasta verk Nóbelsverðlaunahafans gefið út gegn hans eigin óskum Listræn og lífleg starfsemi í gömlu Áburðarverksmiðjunni Myndaveisla: Yfir þúsund manns í listrænu fjöri í Hveragerði Myndaveisla: Þotulið hönnunarbransans fagnaði með stæl Myndaveisla: Fullt út úr dyrum og næstum uppselt fyrir opnun „Óþekka barnið“ í íslenskri myndlist fer nýjar leiðir Íslensk strandmenning í brennidepli á Akranesi Þrífst vel í brjálaðri vinnumenningu í New York Samtal við mömmu sem olli straumhvörfum Deilt um hinn dísæta hnakka: Forheimskandi efnishyggja eða vítamínsprauta? Lofar breyttu lífi með fyrirvara „Tækifæri til að pæla í fallegri veruleika eftir dauðann“ Troðfullt í Marshall-húsinu á opnun listrænna systra Tóku saman höndum fyrir Hendi næst Settist í öll sæti Eldborgar og tók 5000 sjálfsmyndir Emils- og Línu-tónskáldið Georg Riedel látið Kristín og Anna tilnefndar til bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Hildur Hermóðsdóttir er látin Taka stutt hlé frá leikhúsinu fyrir ferðalög til Perú og Keníu Lék á sviði fyrir dóttur Bill Gates Sjá meira